افول بودو شروع شد!

در پایان یک گزارش تلویزیونی که به تازگی پخش شد و در مورد ساخت‌ تیغه‌های کاتانا بود، چند استاد بزرگ ژاپن اظهار داشتند که افول بودو در ژاپن به زودی شروع می‌شود. هنگامی که صحبت از آینده و بودو شد، چهار استاد بزرگ ژاپنی (که مسن بودند) با اندوه اظهار داشتند که: ”افول بودو در ژاپن شروع شده است زیرا هنرهای جنگی قدیمی ما آن‌قدر سرگرم‌کننده نیستند که توجه جوانان ما را جلب کنند.“
نفر دوم می‌گوید ”جوانان امروز، دیگر علاقه‌ای به تلاش جسمانی ندارند و پژوهش معنوی و روحانی آنها را جلب نمی‌کند.“ نفر بعدی عقیده داشت که ”افول بودوی ژاپنی از آن‌جا معلوم می‌شود که قهرمانان جودو و کاراته اغلب خارجی هستند تا ژاپنی.“ به نظر من مسن‌ترین آنها ”ممکن است در اثر گسترش هنرهای رزمی در خارج، بودوها بتوانند به حیات خود ادامه دهند، اما خارجی‌ها آنها را بیشتر به‌عنوان ورزش تلقی می‌کنند تا به‌عنوان بازمانده هنرهای جنگی ژاپنی. روحیه شوالیه‌گری این هنرهای جنگی از بین رفته است.“
● یک بافت اجتماعی نامناسب برای بودو
من که هرگز تصور نمی‌کردم ممکن است بودو در ژاپن رو به افول برود به دوستانم در کشور آفتاب تابان تلفن زدم و آنها تأئید کردند که همه بودوها در آن‌جا در حال افول هستند.
کندو و جودو بیش از همه در معرض این مشکل بودند. هم‌چنین تمام سبک‌های کاراته به‌استثناء کیوکوشین کای در حال افول بودند. این استثنا به دلیل علاقه مردم به ”کاکوتو ـ گی“ بود که اول وقت از اکثر کانال‌های تلویزیونی ژاپن پخش می‌شود. ”کاکاتو ـ گی“ها که تحت نام‌های مختلف از آنها یاد می‌شود مبارزاتی کم و بیش بدون قواعد هستند اما در همه آنها ضربات واقعی هستند.
چیزی که استادان بزرگ نمی‌توانستند در گزارش بگویند این است که ژاپن به مدت ده سال است که دچار بحران عظیم اقتصادی است. این کشور در بحبوحه دورانی قرار دارد که تعداد کارمندان در حال کاهش است. بیکاری افزایش می‌یابد. هرکسی مجبور است به ”بازده بهتر“ در مدرسه و در کار فکر کند، تا به بودو یا بودو ورزش (اوندو ـ بودو).
با ۳۰۰ تا ۴۰۰ ساعت کار در ماه و اغلب ۲ تا ۳ ساعت جابه‌جائی در روز، برای آنها فقط ۴ یا ۵ ساعت برای خواب، وقت باقی می‌ماند. بنابراین آنها دیگر وقت و انرژی ندارند که به کار دیگری غیر از امرار معاش خود توجه نشان دهند. چیزی که استادان بزرگ ژاپنی نمی‌دانستند این است که خارج هم آن‌طور که آنها امیدوارند، نمی‌تواند این‌بار را به دوش بگیرد. ما هم حتی در بودو ورزش برخی نشانه‌های نگران‌کننده را می‌بینیم.
اما فدراسیون‌ها جودو و کاراته فرانسه واکنش نشان می‌دهند. برخلاف آن‌چه در ژاپن اتفاق می‌افتد، تعداد جوانان در فرانسه به‌طور قابل ملاحظه‌ای روبه افزایش است. از نظر آنان، این‌ها ورزش‌های رقابتی جذابی هستند و ”بیش از یک ورزش“ هستند. در حالی‌که در ژاپن علاقه نشان دادن به ”هنرهای رزمی مربوط به گذشته افتخارآمیز سامورائی‌ها“ به‌عنوان واپس‌گرائی تلقی می‌شود، در این‌جا جوانان سامورائی‌ها را تحسین می‌کنند.
● عکس‌العمل فدراسیون‌های فرانسوی
مع‌ذلک در تعداد لیسانس‌ها و توزیع آنها بین رشته‌های مختلف، بحران وجود دارد. بنابراین فدراسیون جودو و رشته‌های مربوطه فرانسه (F.F.J.D.A)، سومین فدراسیون ورزشی فرانسه با ۵۵۰۰۰۰ لیسانسیه و ۱۳۶۰۰۰ کمربند مشکی، فدراسیونی است که در بین فدراسیون‌های ورزشی فرانسه بیش از همه مدرک و نشان اعطا کرده است، اما نتایج ”نگران‌کننده“ (طبق نظر مدیر کنونی، جان لوک روژه) جودو فرانسه در بازی‌های المپیک می‌تواند این زحمات را بر باد دهد!
نباید موضوع را بزرگ کرد. F.F.J.D.A اولین فدراسیون ورزشی نیست که یک ”دوران رکود“ را تجربه می‌کند. با این حال، ... تعداد لیسانسیه‌ها در هر ورزش به منزله نبض آن ورزش است. و هنگامی که تعداد لیسانسیه‌ها کاهش می‌یابد، جا دارد که نگران شویم.
من اخیراً متوجه شدم که یک ”کمیسیون بازتاب“ F.F.J.D.A تشکیل شده است تا دلایل کاهش لیسانس‌های جودو را بررسی کند. آیا مقطعی است؟ آیا ادامه‌دار است؟ هیچ‌کس نمی‌داند، اما کمیسیون بازتاب... در این مورد ”می‌اندیشد“. ایا باید جودو را ورزشی‌تر و نمایشی‌تر کرد یا باید به ”جودو سنتی“ برگردیم؟ سئوال این است. احتمالاً گزینه جودو ورزشی را انتخاب خواهیم کرد زیرا تنها راه برای جلب جوانان است. به من خبر رسیده که در فدراسیون کاراته و مشابه همین اتفاق جریان دارد!
بنابراین من به دیدن مدیر F.F.K.A.M.A، فرانسیس دیدیه رفتم تا با او مذاکره کنم. او در گذشته در دوجو من بود و یک قهرمان کاراته در مقام بسیار بالاست. در طی ۳۰ سال او تغییر فیزیکی چندانی نکرده بود و من با یک مرد عالی‌رتبه، موقر، باهوش و فعال مواجه شدم که با استناد به ارقام به من ثابت کرد که کاراته در حال پیشرفت است. تعداد جوانان لیسانسیه افزایش می‌یابد و آنان شور و اشتیاق زیادی نشان می‌دهند و دارای تکنیک بسیار بالائی هستند. درست است که برعکس آنها، بزرگسالان تنها یک‌سوم تعداد لیسانسیه‌ها را تشکیل می‌دهند.
● جوانان در مسیر درست
در حالی‌که کاراته‌ کارهای جوان بیش از پیش ورزشکار هستند، کاراته کارهای بزرگسال همه انواع ورزش را رها کرده‌اند. آنها کیکوگی خود را در حدود ۳۰ ـ ۲۵ سالگی به‌دست می‌آورند... زمانی‌که سرزندگی و نشاط جوانی روبه افول می‌گذارد. و این چیزی است که مرا متأسف می‌کند. من وقایع‌نگاری‌هایم را معمولاً برای آنها می‌نویسم اما جوانان بیشتر استقبال می‌کنند، زیرا بزرگ‌ترها این شجاعت را ندارند که ”یقین‌های“ خود را زیر سئوال ببرند.
جوانان واقع‌بین‌تر به ‌نظر می‌رسند. حتی اگر آنان در دیگ ”بودو ـ ورزشی مسابقات قهرمانی“ افتاده باشند، حق دارند به چیزی که ”بالاتر“ است، به هنر رزمی حقیقی، به مبارزه واقعی حیاتی، بدون قواعد (که به آن ”کاکوتو بوجوتسو“ می‌گویند) علاقمند شوند. با علاقمند شدن به این مسئله از سنین نوجوانی، آنها نسبت به سایر بودوکارهای ورزشی ”بالاتر“ خواهند بود. در وقایع‌نگاری‌هایم من همواره گفته‌ام که تأسف‌برانگیز است که یک بودوکا درست در لحظه‌ای که با پشت سر گذاشتن مرزهای بودوی مردمی می‌تواند کارائی شگفت‌انگیزی داشته باشد، صحنه را ترک کند. به این دلیل که نشاط جوانی کاهش می‌یابد یا در راندوری‌ها یا جیو گومیته‌هائی که ”به قوانین مسابقه احترام می‌گذارند“ احساس می‌کنیم دیگران از ما جلو افتاده‌اند، نباید مبارزه را کنار بگذاریم.
شما احتمالاً با دیدن حرف گ در جیو گومیته تعجب کردید. اغلب جیو کومیته نوشته می‌شود اما صحیح‌تر آن است که جیو گومیته بنویسیم. در زبان ژاپنی در یک کلمه ترکیبی، ک به گ تبدیل می‌شود و بدین‌ترتیب کومیته به جیو گومیته، و کری به ”ماگری“، ... تبدیل می‌شود. ما که خارجی هستیم می‌توانیم هم‌چنان جیوکومیته (با یک اکسان) بنویسیم اما ”صحیح“ نیست.
● چرا بودو بیش از یک ورزش است؟
اگر بودو ”بیش از یک ورزش“ است، بیشتر به آن علت است که با عبور از ”هنر رزمی حقیقی“ که کارائی ”عالی“ را به همراه می‌آورد، امکان پیشرفت را فراهم می‌سازد.
با این حال من احساس می‌کنم که برای شروع ”هنر رزمی واقعی“، عبور از ”هنر رزمی ورزشی“ ضروری است. این عبور، تجربه مبارزه قراردادی را به همراه دارد... و نباید از شناختن ”ضعف‌های“ آن صرف نظر کرد. غیرمنطقی است که (برای خشنودی خودمان) بخواهیم از این مرحله بجهیم. در هر زمینه‌ای اگر بخواهیم میانبر بزنیم کار غیرعاقلانه‌ای است. با توجه به این‌که در هنر رزمی نمی‌توانیم هیچ کاری را به‌تنهائی انجام دهیم، باید با یار مبارزه‌ای خود تمرین کنیم و یار خوب را فقط در یک دوجو بودو می‌توانیم پیدا کنیم.
در پشت ”هنر رزمی ورزشی“، ”هنر جنگی حقیقی“ قرار دارد و در این هنر جنگی، چه شرقی باشد و چه غربی، هرقدر سن بالاتر رود علاقمندی بیشتر می‌شود، انسان بیشتر پیشرفت می‌کند و کارائی افزایش می‌یابد. من مثال‌های حیرت‌آوری در این زمینه در وقایع‌نگاری‌های دیگر خواهم آورد.
هنگامی که تصمیم به برگزاری مسابقات قهرمانی کاراته گرفته شد، کاراته کارهای دارای روحیه جنگی، به عبارتی کاکوتو ـ کاراته‌کاهای ژاپنی عقیده داشتند در آن شرکت کنند زیرا در مسابقه قهرمانی منیت و خودخواهی آدمی به راحتی ارضاء می‌شود (خطرناک‌ترین تکنیک‌ها که کارآمدترین آنها بودند، کنار گذاشته شدند). برای این ”جنگجویان“، هنر مبارزه برای نجات دادن زندگی یک بازی نیست و در مبارزه نهائی، بدون قواعد اگر خودخواهی و منیت را کنار نگذاریم شانس زندگی به حداقل می‌رسد. دیگر موضوع ”سبک‌ها“ نیستند، انسان در مقابل سرنوشتش تنهاست. هنگامی که رده‌های وزنی کاراته ورزشی تصویب شدند، این به منزله یک تحقیر تلقی شد. این کار به معنی بی‌کفایتی کاراته ورزشی نسبت به ”هنر جنگی دست‌چین“ واقعی بود. موافقم، اما نه تا آن حد که آن را تحقیر کردن بدانم. برعکس، من خوشحالم. چرا؟ به شما خواهم گفت.
● مهر تأئید رده‌های وزنی
مسلماً مسابقات قهرمانی بودو ورزشی با رده‌های وزنی به پیشرفت جودو و ”انواع“ کاراته کمک کرده‌اند. اما تصویب رده‌های وزنی در کاراته ورزشی، تأئیدی است بر این نکته که کاراته ورزشی نسبت به کاراته مبارزه‌ای در مرتبه پائین‌تری قرار دارد. این کار یعنی تصدیق ”رسمی“ این‌که یک فرد کوچک اندام اگر مورد حمله بزرگ‌تر از خودش واقع شود هیچ شانسی برای زنده ماندن ندارد.
و این طرز فکر اشتباه است. در کاراته مبارزه‌ای، یک سبک‌وزن از شانس مساوی با یک سنگین‌وزن برخوردار است. در هنر دست روش‌هائی وجود دارد که هرگونه ضعیف بودن جسمانی را جبران می‌کنند.
در جودو مبارزه‌ای هم سبک‌وزن از شانس مساوی با سنگین‌وزن برخوردار است ما نمونه آن را در پیروزی‌های ”آسان“ جودوکارهای کوچک اندام در ”مبارزات آزاد بدون قاعده“ دیده‌ایم. اعضاء خانواده گراسی این را تأئید کرده‌اند، آنها می‌گویند ”جوجیتسو برزیلی“ کار می‌کنند اما توسط پدر گراسی با جودو ”کامل“ سال‌های ۱۸۹۰ آشنا شده‌اند. در این نوع جودو که جودوکانو نامیده می‌شود همه‌چیز از جمله ضربه‌ها مجاز بودند.
مع‌ذلک در جودو ورزشی ”که هیچ‌گونه خطری در آن وجود ندارد“، همه جودو کارها می‌دانند که در یک راندوری یا یک شیای، هنگامی که در میان دستان یک سنگین‌وزن هستند، قابلیت و توانائی مطلوب را ندارند. به همین دلیل است که رده‌های وزنی در مسابقات قهرمانی قاعده‌مند تصویب شدند، و همانند مسابقه قهرمانی کشتی، جودو هم به ”یک فرم از کشتی با یک کیمونو“ تبدیل شد.
● بدون کاراته مبارزه‌ای، ورزشی وجود نخواهد داشت
کاراته ورزشی نسبت به کاراته مبارزه‌ای یک اشکال مهم دیگر هم دارد و آن افزایش دادن عقده خود کم‌بینی در افراد سبک‌وزن است. مسلماً رده‌های وزنی به سبک‌وزن‌ها کمک می‌کنند با ”قهرمان“ خواندن خود، جلب توجه کنند بدون این‌که مشخص کنند در چه رده وزنی هستند. اما این‌بار هم آنها بیشتر عقده‌ای می‌شوند زیرا ضمیر ناخودآگاه و حقیقت درونی را نمی‌توان فریب داد.
اما در کاراته مبارزه‌ای برعکس است. این ”جنگجو“ وقتی با خود می‌گوید ”تو، دوست من، اگر تو به من حمله کنی غافلگیر خواهی شد!“ در درون خود احساس شادمانی بسیاری می‌کند و کم‌کم ترس و عقده حقارت از میان می‌روند. در این صورت بازتاب‌های آن در زندگی حرفه‌ای و خانوادگی وسیع خواهند بود.
به همین دلیل است که به نظر من احمقانه می‌آید که به دو ثلث از سطح اول ”هنر دست‌چین“ بنده کنیم.

منبع : مجله‌رزم‌آور