آشنایی با خطرات زمین‌خوردگی در سالمندان و راه‌های پیشگیری از آن

آمارها نشان می‌دهند زمین‌خوردگی برای سالمندان تمام نقاط دنیا، كم‌كم دارد دردسرساز می‌شود. متخصصان اعتقاد دارند گرچه این روزها با كنترل بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی، متوسط طول عمر در میان سالمندان افزایش چشمگیری پیدا كرده، ولی سقوط و زمین‌خوردگی بلای تازه‌ای است كه جان سالمندان را تهدید می‌كند.
آمار زمین‌خوردگی سالمندان از سال ۱۹۹۰ میلادی به این طرف به شكل بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است. دكتر جنیفر استیونس كه یك اپیدمیولوژیست امریكایی است و به تحقیق و مطالعه درباره كنترل بیماری‌ها و پیشگیری از آنها می‌پردازد، معتقد است، این روزها دیگر مردم از بیماری‌های قلبی یا سرطان نمی‌میرند بلكه یك زمین‌خوردگی ساده می‌تواند سبب از دنیا رفتن سالمندان شود. در حال حاضر، زمین‌خوردگی چهاردهمین علت مرگ سالمندان سراسر دنیا ست.
● پوكی‌استخوان رنگ می‌بازد
با این حال خبرهای خوشی هم از گوشه و كنار به گوش می‌رسد و آن اینكه خانم‌ها در سال‌های اخیر كمتر دچار شكستگی لگن شده‌اند، به احتمال قوی به این دلیل كه بیماری استئوپروز (پوكی استخوان) با تلاش‌های بین‌المللی و افزایش آگاهی بانوان درباره روش‌های پیشگیری و كنترل این بیماری، در میان زنان سالمند رو به كاهش گذاشته و كمتر دیده می‌شود. بنا بر آمار، شكستگی لگن از سال ۱۹۹۶ به این طرف كاهش چشمگیری را نشان می‌دهد.
استئوپروز یا پوكی استخوان یكی از بیماری‌های اسكلت بدن است كه در آن، تراكم استخوان‌های بدن كاهش می‌یابد. در این بیماری خاص كه با بالا رفتن سن بیشتر دیده می‌شود، كاهش مواد معدنی استخوان را دخیل می‌دانند. به‌دنبال ضعیف شدن استخوان‌ها، با یك ضربه خفیف مانند عطسه كردن یا نشستن ناگهانی، ممكن است استخوان‌ها ترك بردارند. كمبود مصرف مواد معدنی ماند كلسیم و نیز كاهش هورمون‌های جنسی مانند استروژن پس از یائسگی‌ نیز در این باره دخیل می‌دانند.
● ناامنی از چشم تا گوش
فكر می‌كنید چرا سالمندان زیاد زمین می‌خورند؟ متخصصان اعتقاد دارند زمین خوردن سالمندان دلایل دیگری به جز بی‌احتیاطی دارد چرا كه بیشتر سالمندان هنگام راه رفتن بیش از افراد جوان دقت می‌كنند. در این میان عواملی دیگر نقش اساسی را بر عهده دارند. با افزایش سن، قدرت بینایی كاهش می‌یابد و همین موضوع باعث می‌شود سالمندان هنگام راه رفتن، موانع موجود در محیط مثل جمع‌شدگی فرش یا موكت، پله و یا حتی اسباب بازی‌های پخش شده كف اتاق را نبینند و با برخورد پایشان به این وسایل، به سادگی زمین بخورند.
تحلیل ساختمان‌های گوش داخلی نیز كه در كنترل تعادل بدن نقش دارد، یكی دیگر از عواملی است كه موجب می‌شود سالمندان هنگام راه رفتن تعادل خود را از دست بدهند. كاهش نیرو و توان عضلانی نیز در این موضوع نقش دارد. متخصصان اعتقاد دارند كه سالمندان هنگام دستشویی رفتن باید بسیار مراقب باشند، چرا كه كف این محیط معمولا از كاشی و سرامیك و در عین حال لغزنده است. بنابراین حفظ تعادل در این محیط برای سالمندان بسیار مهم است. بسیاری از سالمندان، هنگام بلند شدن از دستشویی، دچار سقوط، زمین‌خوردگی و شكستگی‌ لگن و استخوان‌ می‌شوند.
آمارهای CDC نشان می‌دهد، فقط در سال ۲۰۰۳، ۱۳ هزار و ۷۰۰ سالمند به‌دلیل زمین‌خوردگی جان خود را از دست داده‌اند. در سال‌های اخیر، آمار زمین‌خوردگی و مرگ در اثر سقوط در میان سالمندان افزایش یافته است.
بسیاری از زمین‌خوردگی‌ها در سالمندان با انجام تغییراتی ساده در منزل یا محل زندگی سالمندان قابل پیشگیری است. به علاوه شما اگر پا از ۶۵ سالگی فراتر گذاشته‌اید و سالمند به شمار می‌روید، باید بیش از پیش مراقب خودتان باشید. توصیه‌های جدید CDC برای پیشگیری از زمین‌خوردگی شما در این سنین، بسیار جالب است:
● برنامه‌ ورزشی منظم
ورزش كردن یكی از مواردی است كه با انجام آن، احتمال زمین خوردن را به میزان قابل ملاحظه‌ای كاهش می‌دهید. ورزش كردن به شما كمك می‌كند قوی‌تر شوید و زندگی و احساس بهتری داشته باشید. به علاوه به حفظ تعادل شما كمك شایانی می‌كند. فراموش نكنید اگر در این دوران ورزش كردن را جزو برنامه‌‌تان قرار ندهید به مرور ضعیف و ناتوان می‌شوید و امكان زمین‌خوردگی‌ افزایش می‌یابد. از پزشك بخواهید، مناسب‌ترین ورزش را به شما معرفی كند.
● داروهایتان را كنترل كنید
بهتر است داروهایی را كه مصرف می‌كنید، با پزشك چك كنید. با بالا رفتن سن، مكانیسم اثر داروها در بدن تغییر می‌كند. بنابراین، ممكن است یك دارو یا تركیبات دارویی، سبب گیجی یا خواب‌آلودگی شما شده و موجب زمین ‌خوردگی شما شود.
● هوای چشمتان را داشته باشید
حداقل سالی یك بار برای معاینه چشم، به چشم‌پزشك مراجعه كنید. ممكن است عینك شما نامناسب باشد و یا مبتلا به برخی بیماری‌های چشمی مثل آب مروارید یا آب‌سیاه باشید كه موجب كاهش قدرت بینایی شما می‌شوند: كاهش قدرت بینایی، از دلایل اصلی زمین خوردگی سالمندان است.
● امنیت در خانه
تقریبا نیمی از زمین‌خوردگی‌ها در منزل اتفاق می‌افتد. بنابراین برطرف كردن مواردی كه در منزل ممكن است سبب زمین‌خوردگی شما شوند، بسیار كمك كننده است. وسایلی كه ممكن است از آنها در طول روز استفاده كنید، مانند كتاب، روزنامه، لباس‌ها و كفش‌ها را پس از استفاده در جای مخصوص قرار دهید و آنها را از كف اتاق جمع كنید. قالیچه‌های كوچك را از كف اتاق جمع كنید و موكت‌ها را به كف اتاق بچسبانید تا هنگام راه رفتن زیر پای شما نلغزند. در آشپزخانه وسایل موردنظرتان را در طبقات پایین‌ جای دهید تا لازم نباشد از پله، نردبان یا صندلی برای برداشتن و گذاشتن اشیا بالا بروید.
در صورت امكان، میله‌هایی را كنار دستشویی یا حمام یا كنار دوش آب نصب كنید تا بتوانید دست‌تان را به آنها بگیرید و به این ترتیب، در این محیط‌های لغزنده لیز نخورید. از پادری‌های غیر لغزنده مقابل در حمام و دستشویی استفاده كنید. روشنایی منزل خود را تنظیم كنید، چون در سنین بالا نیاز به نور بیشتری برای دیدن اشیا خواهید داشت.
در راه‌پله‌های منزل نرده و لامپ‌هایی با روشنایی كافی نصب كنید. درون و بیرون از منزل كفش بپوشید. هیچ وقت پابرهنه یا با دمپایی راه نروید، چون امكان لغزش و زمین‌ خوردن شما افزایش می‌یابد. وسایل منزل را به گونه‌ای بچینید كه لازم نباشد آنها را دور بزنید؛ چرا كه وقتی نیمه‌ شب از خواب بیدار می‌شوید، ممكن است به دلیل خواب آلودگی جای وسایل را فراموش كنید و با برخورد با آنها زمین بخورید. از یكی از اعضای خانواده بخواهید مسیر رفت و آمد شما را در منزل مستقیم كند و مبل‌ها و میزها و وسایل اضافی را از این مسیر، بردارد.
باز بودن مسیر رفت و آمد شما باعث می‌شود احتمال زمین خوردنتان كاهش یابد. شماره تلفن‌های ضروری، مانند شماره افرادی از اعضای را خانواده كه می‌توانند در این شرایط و در صورت زمین‌خوردگی به كمك شما بشتابند، روی كاغذ با حروف بزرگ‌ طوری كه به راحتی قابل خواندن باشد بنویسید و روی دیوار مجاور تلفن‌ نصب كنید. به علاوه درباره زندگی كه می‌تواند همراه شما باشد و در صورتی كه به زمین خورده و نتوانستید دوباره بلند شوید، بتوانید آن را به صدا درآورید، فكر كنید. در این صورت، دیگران می‌توانند به موقع به كمك شما بشتابند. با همه این تدابیر فكر می‌كنید باز هم دچار زمین‌خوردگی شوید؟‌

زیبا رحیمی

منبع : روزنامه سلامت