بادها و طوفانها

● مراحل تشکلیل طوفانها:
۱) طوفانها هنگامی آغاز می شوند که رعد و برقهای شدید روی آبهای گرم اقیانوس برخورد می کند.
۲) هوای گرم ناشی از طوفان و سطح اقیانوس ترکیب می شوند و شروع به بالارفتن می کنند. این امر باعث کاهش فشار بر روی سطح اقیانوس می شوند.
۳) طوفان بر اثر بادهایی که در جهت مخالف هم می وزند شروع به چرخش می کند.
هوای گرمی که روبه بالا در حرکت است باعث کاهش فشار در ارتفاعات بالاتر می شود.
۴) سرعت هوا مدام افزایش می یابد تا این فشار کم را پر کند. در عوض هوای گرم بیشتری را از سطح دریا به سمت بالا می کشد و هوای سردتر و خشک تر را به پایین می مکد.
۵) طوفان درهنگام حرکت بروی اقیانوس هوای گرم تر و مرطوب تری را بالا می کشد. بتدریج هوای بیشتری به مرکز کم فشار مکیده می شود و سرعت باد شروع به افزایش می کند.
تکمیل این پدیده به یک طوفان کامل ممکن است ساعتها یا روزها طول بکشد.
۶) طوفانها از یک محور کم فشار و بادهای آرام تشکیل می شود که گردبادها و رگبارهای شدید اطراف آن را گرفته اند.
هنگامی که طوفانی به زمین اصابت می کند غالبا آثار ویران گری دارد.
۷) خسارات طوفان در سرعت های مختلف
▪ از ۷۴ تا ۹۵ مایل در ساعت
۱) سیل جزیی
۲) خسارت مختصر به ساختمانها
۳) بالا آمدن سطح آب به ۱.۲ - ۱.۵ متر از حالت عادی
▪ از ۹۶ تا ۱۱۰ مایل در ساعت
۱) سقفها آسیب می بینند.
۲) بعضی از درختها از بین می روند.
۳) بالا آمدن سطح آب به ۱.۸ - ۲.۴ متر از حالت عادی
▪ از ۱۱۱ تا ۱۳۰ مایل در ساعت

۱) ساختمانها آسیب می بینند.
۲) سیل شدید.
۳) بالا آمدن سطح آب به ۲.۷ - ۳.۷ متر از حالت عادی
▪ از ۱۳۱ تا ۱۵۴ مایل در ساعت
۱) سقف بعضی از ساختمانها نابود می شود.
۲) خسارت شدیدی به خانه ها وارد می شود.
۳) بالا آمدن سطح آب به ۴.۵ - ۵ متر از حالت عادی
▪ از ۱۵۵ مایل در ساعت به بالا
۱) خسارت جدی به ساختمان ها.
۲) سیل شدید در مناطق خشکی.
۳) بالا آمدن سطح آب بیش از ۵.۵ متر از حالت عادی.
باد جریان هوایی است که از مراکز فشار زیاد به طرف مراکز کم فشار به حرکت در می‌آید. هر چه شیب فشار (تفاوت فشار) بین دو نقطه بیشتر باشد شدت جریان هوا نیز بیشتر خواهد بود. تفاوت فشار دو نقطه را گرادیان فشار می‌گویند.
۱) بادهای آلیزه (تجارتی) :
ین بادها در نیمکره‌های شمالی و جنوبی به ترتیب از شمال‌شرقی به جنوب‌غربی و از جنوب‌شرقی به شمال‌غربی در حال وزشند بادهای تجارتی در زبان‌های اسپانیولی‌ـ ایتالیایی و فرانسوی به ترتیب Alisios و Alisei و Alizes در زبانهای آلمانی تحت عنوان Passat می‌نامند تمام این اسامی فاقد منشاء شناخته شده‌ایی می‌باشند. این بادها در بین منطقه پرفشار جنب حاره و همگرایی میان حاره‌ایی در بخش اعظمی از این مناطق در تمام طول سال می‌وزد. و با ثبات‌ترین بادهای کره زمین می‌باشند. در نیمکره‌ جنوبی به علت مداومت فشار زیاد جنب حاره، بادهای تجارتی به طور منظم وزیده و طوقه‌ایی را تشکیل می‌دهند. از اینرو تجارتی‌های سطحی در نیمکره شمالی حالات منظم‌تر و قویتری دارنده وسعت نفوذ کمربند تجارتی‌ها در نیمکره شمالی در حدود ۲۵۰۰ کیلومتر و در نیمکره جنوبی در حدود ۳۰۰۰ کیلومتر است. در سطح فوقانی کمربند حاره در حدود ۱۰ کیلومتری از سطح زمین، بادهایی با جهت مخالف تجارتی‌ها می خورند، که آنها را آنتی‌ترید (ضد تجارتی) می‌گویند.
۲) بادهای موسمی :
کلمه موسم دارای ریشه عربی است و به معنی فصل می‌باشد به بادهایی که در فصول متضاد سال با جهات مخالف می وزند موسمی‌ها گفته می‌‌شود. این بادها در زمستان، به صورت جریان سردی از خشکی به دریا و در تابستان به صورت جریان هوای مرطوب و گرمی از دریا به خشکی می‌وزند. در تابستانها، قاره آسیا گرم شده و به علت تشکیل کم‌فشارهای حرارتی گسترده در خلیج فارس و آسیای مرکز و دشت راجستان هند، از اقیانوس هند و آرام بادهایی به جهت این مراکز کشیده می‌شوند این شرایط همزمان با استرالیا و توأم با تشکیل یک آنتی‌سیلکون در روی آن می‌باشد. که بادهای خروجی از آن، ضمن عبور از استوا با جهت جنوب غربی به جهت آسیا کشیده می‌شوند و موسمی‌های تابستانی در آسیا را بوجود می‌آورند.
▪ بادهای غربی : در گستره جهانی اغلب در عرض های میانه و بین حدود ۳۵ تا ۶۵ درجه عرض جغرافیایی و یا به عبارت دیگر از پر فشار جنب حاره به مناطق کم فشار جنب قطب شیوع دارند.
این بادها از نظر جهت و استمرار دارای خصوصیات متغیرند در سرعت و جهت حرکت آنها جریانات موجی بویژه سیلکون‌های سیار و آنتی سیلکون‌هایی که در منطقه نفوذ این بادها از غرب به شرق حرکت می‌کنند اثر عمده‌ای دارند از اینرو ممکن است بادهای مذکور ضمن وزش از غرب به شرق خصوصیات طوفانی هم داشته باشند در زمستان‌های نیمکره شمالی توسعه آنتی‌سیلکون‌های قاره‌ایی و بعضاً حتی سیکلون‌‌ها از توسعه بارز بادهای غربی ممانعت به عمل آورده و بدین جهت بادهای مزبور به نحو بارزی بر روی اقیانوس‌ها توسعه می‌یابند ولی چون در عرض‌های میانه نیمکره جنوبی، شرایط قاره‌ایی تقریباً حاکمیتی ندارد. بادهای غربی هم تقریباً حالت کمربند جهانی بخود گرفته‌اند
۳) بادهای محلی : این بادها منطقه کوچکی را در برگرفته و معمولاً منحصر به لایه‌های بسیار پایین اتمسفر است .
الف) نسیم دریاو خشکی :
این بادها حاصل تفاوت روزانه درجه حرارت بین دریاها و خشکی‌ها می‌باشد به هنگام روز، میزان فشار هوای دریاها در مقایسه با خشکی‌های همجوار به علت پایین بودن نسبی درجه حرارت بیشتر است از اینرو جریان هوایی از طرف دریا به طرف خشکی برقرار می‌گردد و شب هنگام خشکی‌ها سرد شده و به علت افزایش فشار هوای سطوح آنها جریان بادی از خشکی به سوی دریا می‌وزد
ب) بادهای کوه و دره :
این بادها در اتمسفر آزاد، در نتیجه تفاوت گرمای حاصله بین دره‌ها و دشت‌ها که منجربه اختلاف فشار بین نواحی یاد شده می‌گردد بوجود می‌آیند.
▪ فون (Foehn) : باد گرم و خشکی است که در سمت پشت به باد یک پشته کوهستانی بروز می‌کند و این نام منشاء خود را از آلپ گرفته است.
زمانی که هوای نسبتاً مرطوبی بر پشته کوهی صعود می‌کند سرد شده، تراکم حاصل از این امر به صورت بارندگی در جهت رو به باد ظاهر می‌شود و چنانچه در ارتفاعات ذخیره‌ایی از هوای سرد انباشته نباشد جریان هوا ضمن گذر از پشته کوهستانی بتدریح در شرایط بی‌دررو، در داخله پشت به باد گرم و خشک می‌گردد به طور کلی، در زمان جریان این باد، میزان نم نسبی به طور ناگهانی پایین می‌آید بارندگی قطع می‌گردد. در زمان حداکثر شدت باد، درجه حرارت به حداکثر خود می‌رسد و عموماً از میزان فشار هوا کاسته می‌شود. ذوب برف‌های زمستانی، خشکی و سوزاندن مزارع و ایجاد شرایط مساعد برای حریق جنگل‌ها از دیگر نشانه‌های بروز بادهایی با خصوصیات باد «فون» می‌باشد.

منبع : شبکه اطلاع رسانی اندیمشک