وسوسه‌ای به نام Send To All

صدای زنگ،لبخندی برلب یا چینی بر پیشانی،فشردن چند كلید به سرعت و... همه نشانه‌های نوع رفتاری است كه این روزها به آسانی در تمامی كشورمی‌توان به وفور مشاهده كرد، رفتاری كه از پس ورود تكنولوژی به نام SMS به كشورمان شیوع پیدا كرده است و رفته رفته می‌رود تا جزو ضروریات زندگی هر فرد به حساب آید. گفته می‌شود اولین بار تكنولوژی SMS در سال ۱۹۹۱ در اروپا و با شبكه GSM تولد یافت به همین علت این وسیله ارتباطی در این قاره با رشد چشمگیری روبه‌رو بوده و به مرور زمان استفاده از آن در دیگر كشورها نیز رواج یافته است. این رواج و علاقمندی در دیگر قاره‌ها همچون آسیا به شدتی افزون بوده كه طبق آمارها گفته می‌شود در حال حاضر فیلیپین در صدر فهرست كشورهای جهان از نظر تعداد پیام‌های ارسالی به ازای هر مشترك تلفن همراه است.
اما داستان ورود SMS به كشورمان مانند دیگر وسیله‌های ارتباطی با تاخیر چندساله همراه بود تا آنجا كه در اواخر سال ۸۱ درست زمانی كه در اكثر نقاط جهان SMS به عنوان یك سرویس كامل و جانبی تلفن همراه شناخته شده بود این وسیله قدم به كشور ما گذاشت و به نوعی به بهره‌برداری رسید ولی جالب آن است كه این تاخیر چند ساله نتوانست مانعی بر سرراه محبوبیت این وسیله ارتباطی در كشورمان باشد چرا كه علاقمندی به استفاده از سرویس پیام كوتاه در كشور به حدی است كه طبق اعلام شركت مخابرات تنها در سال جاری ۸ میلیارد پیام كوتاه در ایران مبادله شده است كه در نتیجه آن ۱۱۲ میلیارد تومان برای این شركت درآمد به همراه داشته است.
● پیام كوتاه و ركورد جهانی
گفته می‌شود روزانه ۲۰ میلیون پیام كوتاه توسط یازده میلیون مشترك تلفن همراه ارسال می‌شود و در مناسبت‌های مختلف این آمار سیرصعودی پیدا می‌كند تا آنجا كه به گفته وحید صدوقی مدیرعامل شركت ارتباطات سیار مشتركان تنها در عید غدیرخم بالغ بر ۷۲ میلیون پیام كوتاه ارسال كرده‌اند كه این تعداد ارسال SMS در طی یك روز در دنیا یك ركورد به حساب می‌آید. اما این اعتیاد به استفاده از پیام كوتاه خاص كشور ما نیست و در بعضی از كشورها به شدتی افزایش یافته كه سبب شده است مشتركین به نوعی از یك عارضه مشترك رنج ببرند. در همین رابطه شركت Virgin Mobileطی گزارشی اعلام كرده است كه رشد استفاده از SMS در انگلیسی‌ها باعث افزایش آسیب‌دیدگی انگشتان مردم در این كشور شده است. مردم انگلیس روزانه ۵/۹۳ میلیون SMS برای یكدیگر ارسال می‌كنند كه این امر سبب افزایش آمار آسیب‌های دست، مچ و انگشت‌های اشخاص شده است.
۳۸ درصد استفاده‌كنندگان از خدمات SMS در پنج سال گذشته، در حال حاضر از درد نوك انگشتان و مچ خود رنج می‌بردند و سالانه حدود ۸/۳ میلیون نفر به دلیل احساس درد در انگشتان خود به پزشك مراجعه می‌كنند‌. در این گزارش اعلام شده است كه حدود ۱۲ درصد روزانه ۲۰ پیام متنی و حدود ۱۰ درصد بیش از ۱۰۰ SMS در روز به دوستان و آشنایان خود ارسال می‌كنند.
در عین حال گفته می‌شود آسیا یكی از مراكز مهم توسعه خطوط تلفن همراه در جهان است و بر طبق تحقیقات موسسه پورتیو گفته می‌شود در این قاره هر پنج دقیقه به طور متوسط ۲۲۶۷ نفر بر تعداد مشتركان تلفن همراه افزوده می‌شود.
بر اساس این گزارش اگر چه شركت‌های مخابراتی به طور مرتب هزینه ارسال پیام كوتاه را كاهش داده‌اند اما همچنان این بخش یكی از قسمت‌های پرسود فعالیت شركت‌های مذكور است.پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۱۲ حجم مبادله پیام كوتاه در جهان به ۷/۳ تریلیون عدد در سال برسد و درآمد حاصل از ارسال پیام‌های كوتاه برای شركت‌های مخابراتی تا این سال نیز به ۶۷ میلیارد دلار در سال خواهد رسید. در عین حال پیش‌بینی‌ها حاكی از آن است كه تعداد پیام‌های كوتاه طی ۵ سال آینده به بیش از ۳/۲ تریلیون برسد كه این رقم دو برابر تعداد پیام‌های كنونی است.
همچنین تحقیقاتی دیگر حاكی از آن است كه در میان كاربران تلفن همراه كشورهای آلمان، انگستان و ایالات متحده‌ آمریكا، ارسال پیام كوتاه و عكس، ازجمله محبوب‌ترین فعالیت‌های جانبی تلفن‌های همراه محسوب می‌شود. تا آنجا كه ۸۳ درصد از مشتركان انگلیسی، ۳۵ درصد از كاربران آمریكایی و ۷۹ درصد از كاربران آلمانی از سرویس پیام كوتاه استفاده می‌كنند و سهم رد و بدل كردن عكس در میان تلفن‌های همراه در بین كل كاربران انگلستان، آمریكا و آلمان، به ترتیب ۲۷ درصد، ۱۰ درصد و ۱۹ درصد اعلام شده است و با توجه به این اعداد و ارقام باید گفت ارسال پیام كوتاه در میان كاربران جهانی از محبوبیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است و پرطرفدارترین فعالیت جانبی گوشی‌داران محسوب می‌شود.
به هرحال محبوبیت پیام كوتاه نزد مشتركان تا آنجا پیش رفته است كه برای آن ركورد جهانی نیز ثبت شده است و در همین رابطه گفته می‌شود كارگری در انگلستان با تایپ یك متن ۱۶۰ كاراكتری در ۴۸ ثانیه عنوان سریع‌ترین ارسال كننده SMS در جهان را به خود اختصاص داده است.
● پیام كوتاه و تبلیغات رنگارنگ
گرچه در روزهای نخست فراگیری SMS عمده استفاده آن صرف تبادل اخبار و احوالپرسی معمولی روزانه می‌شد و به طور كلی این سیستم پیام گیر متنی جزو حریم خصوصی افراد به حساب می‌آمد تا آنجا كه هر زنگ اعلام پیام كوتاه ،برای مخاطب یاد‌اور یك شماره و فرد آشنا بود اما رفته رفته شماره‌های ناآشنا با پیام‌های خاص بازرگانی افراد را به خرید یك كالا و سپرده گذاری در یك بانك دعوت می‌كرد به سوی گوش‌های مشتركین تلفن همراه سرازیر شد.
گفته می‌شود اولین بار این پیام‌های تبلیغاتی یكسان از شماره تلفن ۹۸۵۰۰۵ برای مشتركین ارسال شده بود. شماره‌ تلفنی كه برای اكثر مشتركین همراه چندان ناآشنا نبود. چرا كه در حقیقت این شماره متعلق به مركز SMS مخابرات كشور بود شماره‌ای كه پیشتر مركز مخابرات از طریق آن به مناسبت‌‌های مختلف برای مشتركین خود پیام‌هایی با موضاعات مذهبی، تبریك و تسلیت ارسال می‌كرد. در همان زمان ارسال پیام‌های تبلیغاتی به تلفن همراه در جریان عید نوروز بسیار اوج گرفت به طوری که بعد از تعطیلات، مسئول مرکز SMS مخابرات را بر آن داشت كه طی مصاحبه ای رسما این موضوع را تایید و اعلام كند که شركت مخابرات در ازای دریافت مبلغی اقدام به ارسال SMS در سطح وسیع كرده است‌.
به عقیده او ارسال SMS تبلیغاتی به تلفن‌های همراه مشترکان منع قانونی ندارد چرا که تلفن همراه مطلقا جزو مالکیت مشترکان محسوب نمی شود و به همین علت مخابرات حق دارد پیام های تبلیغاتی برای مشترکان ارسال کند و از این راه به درآمدزایی بپردازد. اما این اظهارنظر موجی از اعتراضات را در پی داشت چرا كه اكثریت اعتقاد داشتند اگر ارسال SMS حق مخابرات باشد باید بتوان شکل مشابهی از تبلیغات را نیز درباره تلفن‌های ثابت به کار گرفت و به این ترتیب می توان در حین مکالمه با تلفن ثابت و یا در زمان‌هایی دیگر مکالمه را قطع و به ارایه پیام تبلیغاتی پرداخت.
در آن زمان دامنه اعتراضات به هرگستردگی بود نتوانست جلوی این گونه پیام‌های تبلیغاتی ارسال شده به گوشی‌های همراه را بگیرد چرا كه این گونه تبلیغات خاص كشور ما نبود و در تمامی دنیا به كار گرفته می‌شود به این صورت كه در کشورهای اروپایی عمده SMS های تبلیغاتی توسط برخی شرکت‌های خاص تبلیغاتی ارسال می شود. این شرکت‌ها با استخراج شماره تلفن‌های افراد و ارزیابی شغل آنان تبلیغات مربوط به شغل و یا زندگی آنان را به دستگاه تلفن همراهشان ارسال می کنند. كار تحقیقاتی و علمی كه متاسفانه در كشور ما چندان روی آن تمركزی صورت نمی‌گیرد.
به هرحال شركت مخابرات از همان ابتدای‌ راه‌اندازی سرویس پیام كوتاه به این وسیله ارتباطی به عنوان یك منبع پرسود نگاه كرده است تا آنجای كه برای استفاده بهینه از این سرویس پیام كوتاه و به نوعی درآمدزایی بیشتر این سرویس ارزش‌افزوده را به مناقصه گذاشت و طی آن سه شركت رهیاب،مگفا و آتیه‌پرداز برنده نهایی مناقصه اعلام شدند و به این ترتیب این سه شركت با امكان اتصال به مركز پیام كوتاه شركت ارتباطات سیار توانستند ارسال تمامی پیام‌های تبلیغاتی را به عهده بگیرند و در حال حاضر این سه شركت هر ما ۹ تا ۲۰ میلیون پیام‌بازرگانی را به مقصد گوشی‌های همراه كاربران ایرانی ارسال می‌كنند و به این طریق سودسرشاری را نصیب مخابرات می‌كنند.● پیام كوتاه و ارقام نجومی
غیر از سود‌آوری مخابرات از ارسال پیام‌‌‌های بازرگانی به مشتركان روی‌آوری بیش از حد مشتركین به ارسال پیام كوتاه نیز توانسته هرروز به درآمد این وزارتخانه اضافه كند . به عقیده بسیاری از مردم محبوبیت استفاده از پیام كوتاه به دلیل ارزان بودن آن است در حالیكه طبق ارایه گزارشی از سوی تحریریه فناوران این گفته صحت ندارد.
در این گزارش آمده است كه یك SMS ظرف ۳ تا ۵ ثانیه ارسال می‌شود كه به طور میانگین باید گفت ارسال یك پیام كوتاه ۴ ثانیه از پهنای باند شبكه را اشغال می‌كند. حال اگر این رقم براساس تعرفه یك دقیقه مكالمه ۴۴۷ ریال محاسبه شود. حداكثر هزینه ارسال هر SMS، ۲۹/۸ ریال خواهد شد. البته این تنها هزینه شركت سرویس‌دهنده نیست و هزینه‌های دیگری هم وجود دارد كه باید در تعرفه لحاظ شوند. كارشناسان رقم این هزینه‌ها را بیش از ۳۰ ریال نمی‌داند و با این وجود می‌توان گفت حداكثر هزینه‌ای كه ارتباطات سیار ایران بابت ارسال هر SMS پرداخت می‌كند به رقم ۶۰ ریال نیز نمی‌رسد.
نتایج این بررسی نشان می‌دهد كانال ارتباطی كه اپراتور اول برای ارایه خدمات پیام‌كوتاه به مشتركان از آن استفاده می‌كند. همان بستر ارسال سیگنال‌‌های شبكه برای برقراری تماس صوتی است. بر این اساس مخابرات ایران باید مبلغی را كه بابت سرویس SMS از مشتركان خود دریافت می‌كند بر مبنای میزان اشغالی خطوط ارتباطی محاسبه كند. اما تعرفه ۱۴۰ ریالی این اپراتور بابت سرویس SMS تناسبی با آنچه گفته شد، ندارد بنابران می‌توان به این نتیجه رسید كه روی‌آوری مردم به استفاده از سرویس پیام كوتاه را نباید به پای ارزان بودن این سرویس گذاشت.
با تمامی این قضایا در حال حاضر شواهد نشان دهنده این واقعیت است كه روز به روز روآوری نه تنها مردم بلكه سازمان‌ها نیز به سوی استفاده ازاین سرویس ارتباطی افزایش یافته است. این روزها در اكثر برنامه صدا وسیما شاهد هستیم كه یك شماره ویژه به ارسال پیام كوتاه برای شركت در مسابقه یا برنامه‌ای خاص تدارك دیده شده است یا سازمان‌‌های مختلفی كه به نوعی با ارباب رجوع بسیاری سروكار دارند از این وسیله ارتباطی جهت تسریع در كارهای خود استفاده كرده‌اند.
به عنوان نمونه عبدالنبی غیبی معاون قضایی دادگستری فارس اعلام كرده است كه به لحاظ حجم سنگین اوراق قضائی (اخطار، احضار، دادنامه)، کمبود نیروی انسانی و پراکندگی حوزه‌ها‌ی قضائی ابلاغ‌ها‌ی خود را از طریق پیام کوتاه و ایمیل به مخاطبان انتقال خواهند داد و افراد می‌توانند پس از دریافت پیام کوتاه با مراجعه به سایت اینترنتی دادگستری فارس و وارد کردن گذر واژه که از قبل در اختیار آنان قرار داده شده علاوه بر مشاهده ابلاغ‌ها‌ از محتویات پرونده خود نیز مطلع شوند. علاوه بر این گونه استفاده‌ها گفته می‌شود برخی سازمان‌ها نیز از این رسانه برای ارسال اخبار تحت پوشش خود استفاده می‌كنند در همین رابطه اداره كل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان اصفهان از سرویس پیام كوتاه جهت ارسال وصایای شهدا استفاده كرده است به این صورت كه این سازمان با طراحی نرم‌افزاری كه براساس سن مخاطب طراحی شده است اقدام به ارسال وصیت‌نامه شهدا به مخاطبین كرده است و به گفته مسئولین در روزهای اول راه‌اندازی این سرویس بیش از ۵ هزار پیام كوتاه برای مخاطبین ارسال شده است.
زارعیان مدیر كل روابط عمومی مخابرات ایران نیز در اظهارنظری عنوان كرده است كه طنز،فكاهی،موضوعات اجتماعی،سیاسی،عشقی،مذهبی،ادبی و ورزشی به ترتیب بیشترین موضوعاتی است كه در میان SMS های مشتركین دیده می‌شود و ایرانی‌ها یكی از فعال‌ترین كاربران پیام كوتاه در جهان هستند.
● پیام كوتاه و غربت زبان مادری
خط و زبان فارسی دارای پیشینه بیش از ۱۴۰۰ ساله است، زبان و خطی كه مایه افتخار هر ایرانی به حساب می‌آید اما به اعتقاد كارشناسان در حال حاضر ربان و خط مادری ما با شیوع پدیده‌ای به نام SMS و منحرف شدن به سمت نوشتار لاتین به نوعی مظلوم واقع شده است. مظلومیتی كه به مرور زمان فاجعه‌ای را به بار خواهد آورد. اگر به دنبال برررسی گفتار كارشناسان هستیم، كافیست نگاهی گذرا به پیام‌های دریافتی یا ارسالی در گوشی تلفن همراه خود داشته باشیم تا با واقعیت تلخی روبه‌رو شویم. واقعیتی كه نشان می‌دهد حدود ۹۰ درصد از این پیام‌ها به صورت فینگیلیش (پیام كوتاه با خط لاتین و محتوای فارسی) نوشته شده است.
شاید این اتفاق را نتوان غرب‌زدگی نامید اما می‌توان به نوعی بی‌اعتبار كردن خط و زبان مادری دانست. اما به درستی چه كسانی در بی‌اعتبار كردن این زبان نقش دارند. وقتی از كاربران عادی سئوال می‌شود كه چرا برای ارسال پیام كوتاه از فونت فارسی استفاده نمی‌كنند این‌گونه پاسخ می‌شنوی كه، وقتی خود مخابراتی‌ها برای ارسال پیام‌های تبلیغاتی از زبان بیگانه استفاده می‌كنند جای گلایه از مردم عادی باقی نمی‌ماند.
البته عده‌ای دیگر از استفاده‌كنندگان پیام كوتاه علت‌ رو‌آوری خود را برای استفاده از زبان لاتین به نبود فونت فارسی در تمامی گوشی‌های تلفن همراه در سطح كشور نسبت می‌دهند. اما شاید به درستی علت در جای دیگر باشد در آن جا كه گفته می‌شود تعرفه ارسال پیام كوتاه به زبان فارسی ۲ برابر تعرفه ارسال پیام به زبان لاتین حساب می‌شود. در همین رابطه یكی از كارشناسان مخابرات می‌گوید،براساس استانداردهای موجود در تلفن همراه، طول پیام كوتاه مبادله شده بین دو دستگاه تلفن همراه با خط لاتین حداكثر ۱۶۰ كاراكتر است كه این تعداد كاراكتر ۱۴۰ بایت حافظه ذخیره می كند، اما نوشتن پیام در سرویس پیام كوتاه برای خط فارسی ۷۰ كاراكتر است و همان ۱۴۰ بایت حافظه را ذخیره می كند.
حال ما اگر بخواهیم ۱۶۰ كاراكتربه اندازه خط لاتین در یك پیام كوتاه استفاده كنیم باید به میزان بیش از ۲ برابر تعرفه به شركت مخابرات بپردازیم. بنابراین با چنین آمار و ارقامی بهتر می‌توان علت رویكرد ۹۰ درصدی پیام‌های كوتاه به زبان لاتین را كشف كرد و به عبارتی باید گفت ۲ برابر بودن هزینه ارسال پیام كوتاه به زبان فارسی، خود عامل تشویقی برای استفاده مردم از زبان انگلیسی است.
به هرحال شاید این سئوال برای اكثریت مطرح شود كه در چنین اوضاع و احوالی آیا كسی به نجات زبان مادری خواهد شتافت كه در پاسخ باید گفت،در نیمه آذر امسال كارگروه خط و زبان فارسی شورای عالی اطلاع رسانی برای حل خط زبان فارسی در ارسال پیام كوتاه فراخوانی را اعلام كرده بود اما نتیجه این فراخوان چه زمانی به كمك زبان مادری خواهد آمد هنوز مشخص نیست.
به طور كلی استفاده نكردن از زبان فارسی در نوشتن پیام كوتاه را یا باید به ۲ برابر بودن تعرفه‌ها نسبت داد یا به نسل قدیمی گوشی‌های تلفن همراه كه در آنها فونت فارسی به گونه‌ای تعبیه نشده است. هر چند مسئولین مخابراتی در اظهارنظرهای خود چندان ۲ برابر بودن تعرفه‌ها را مطرح نمی‌كنند و بیشتر روی این مسئله مانور می‌دهند كه سیستم‌های مخابراتی ارسال پیام كوتاه از نظر فنی امكان ارسال و دریافت اطلاعات به زبان فارسی را دارند و اگر مشكلی هست مربوط به نسل قدیمی‌تر گوشی‌های تلفن همراه است. با چنین اظهارنظرهای باید امید داشت كه گره بداقبالی زبان فارسی در سیستم پیام كوتاه به دست گوشی‌های با فونت فارسی گشوده خواهد شد. اتفاقی كه شاید با تولید گوشی با نشانه ملی روی خواهد داد.
قبل از ورود اپراتور ایرانسل به كشورمان كه در تبلیغات خود برای جلب بیشتر مشتری از واگذاری خدماتی چون امكان ارسال فایل و موسیقی یا اتصال به اینترنت خبر می‌دهد (همان امكاناتی كه سالها در كشورهای دیگر كاملا گسترش پیدا كرده و به راحتی مشتركان از این سرویس‌های پیشرفته استفاده می‌كنند) شركت ارتباطات سیار طی این سالها تنها سرویس پیام كوتاه را به مشتركین ارایه كرده بود، همان سرویسی كه در بیشتر اوقات مشترك برای ارسال چند خط تكست با چندین پیام خطا روبه رو می‌شد و جالب آن است كه این اختلال‌ها را در اكثر مواقع شركت ارتباطات سیار به پای ارتقا سیستم می‌گذاشت اما مشخص نبود در ماه چند بار سیستم ارسال پیام كوتاه ارتقا پیدا می‌كند و عاقبت این ارتقا چه زمانی به پایان خواهد رسید.
به هرحال گرچه طی این سالها تكنولوژی SMS در كشورمان رشد حلزونی داشته اما مشتركان از همین امكان اولیه و ساده نیز كمال استقبال را كرده‌اند تا آنجا كه برای این وزارتخانه درآمد میلیاردی را به ارمغان آورده‌اند و به نوعی باید گفت بعد از وزارت نفت سرویس پول‌ساز SMS توانسته این وزارتخانه را به دومین وزارتخانه پول‌ساز و مهم كشور تبدیل كند.

نویسنده: مینو‌مومنی
منبع: شهروند امروز

منبع : پایگاه اطلاع رسانی تخصصی فن‌آوری اطلاعات