تجزیه ژنتیکی تحمل به شوری حاصل از کلرور سدیم کلزا (.Brassica napus L) در مرحله جوانه زنی

تحمل به شوری نسبی ارقام کلزا (Brassica napus L.) در مرحله جوانه زنی در غلظت های ۱۰۰ و ۲۰۰ میلی مول کلرور سدیم به همراه شاهد با استفاده از تلاقی دای آلل F۲ شش والدی یک طرفه مورد تجزیه ژنتیکی قرار گرفت. والدها از بین ۲۰ رقم کلزا بر اساس مطالعه قبلی طوری انتخاب شدند که طیفی از تحمل به شوری را نشان دهند. تجزیه واریانس برای هر سطح شوری نشان داد که در سطح شاهد ژنوتیپ ها از نقطه نظر ضریب سرعت جوانه زنی (CVG) و شاخص جوانه زنی (GI) و در سطح شوری ۱۰۰ میلی مول کلرور سدیم از نقطه نظر ضریب سرعت جوانه زنی (CVG)، شاخص جوانه زنی (GI) و شاخص میزان جوانه زنی (GRI) با هم اختلاف معنی داری داشتند. ژنوتیپ ها در سطح شوری ۲۰۰ میلی مول کلرور سدیم برای هیچکدام از معیارهای جوانه زنی اختلافات معنی داری نشان ندادند. در شوری ۱۰۰ میلی مول نمک، اثرات افزایشی و اثرات غیرافزایشی ژن ها معنی دار بودند، با این وجود اثرات غالبیت نسبت به اثرات افزایشی فزونی نشان دادند. در تمامی صفات مورد بررسی، تحمل به شوری توسط ژن های مغلوب کنترل می شد. وراثت پذیری عمومی برآورد شده بالا و وراثت پذیری خصوصی اندک برآورد گردید که نشان دهنده اثرات ژنی غالبیت نسبتا زیاد بود. تجزیه قابلیت های ترکیب نشان داد که اثرات ترکیب پذیری عمومی و خصوصی در کنترل ژنتیکی معیارهای جوانه زنی در شرایط شاهد و اثرات ترکیب پذیری خصوصی در شوری ۱۰۰ میلی مول نمک مهم هستند. از آنجایی که تحمل به شوری توسط ژن های مغلوب کنترل می شد، والد متحمل تر، ضعیف ترین قابلیت ترکیب خصوصی را نشان داد. وجود قابلیت ترکیب خصوصی بالا در برخی از تلاقی ها و وجود اثرات غالبیت معنی دار، پتانسیل تولید ارقام هیبرید را در اصلاح کلزا برای خاک های دارای مشکل شوری خاطر نشان نمود.

بهرام علی زاده
مصطفی ولی زاده
محمد مقدم
کاظم قاسمی گلعذانی
محمدرضا احمدی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی