هل

گیاهی است پایا با بن ساقه ای ضخیم و افقی، ساقه های برگدار به ارتفاع ۷/۲ _ ۸/۱ متر، برگ ها مستطیلی سرنیزه ای. محورهای مربوط به گل آذین های خوشه ای به تعداد یك تا چندین عدد مستقیماً از بن ساقه به صورت زیگزاگی لوب دار برخاسته به سمت بالا. كاسه گل استوانه ای اغشایی. جام گل سفید با هاله ای بنفش رنگ. تخمدان ۳ برچه ای و تخمك ها متعدد است. میوه نیم كروی یا كشیده كه بر روی آن خطوط برجسته ای به طور عمودی كشیده شده است.قسمت مورد استفاده دارویی، دانه ها می باشند كه برای ممانعت از كاهش میزان اسانس و جلوگیری از تقلب به وسیله سایر گیاهان نزدیك، به صورت میوه نگهداری می شود. میوه های هل كپسول هایی تخم مرغی شكل به رنگ سبز تا زرد نخودی كم رنگ است. میوه ها باید زمانی جمع آوری شوند كه تقریباً رسیده اند یعنی هنگامی كه رنگ دانه ها از قهوه ای مایل به زرد كم رنگ در میوه نارس به قهوه ای مایل به قرمز در میوه رسیده تبدیل شده است. دانه های هل دارای ۸-۲ درصد اسانس بی رنگ تا حدود ۱۰ درصد پروتئین، ۱۰ درصد روغن ثابت و میزان زیاد نشاسته تا ۵۰ درصد و تركیباتی از قبیل اگسالات كلسیم، املاح آهن و منگنز است. هل در درمان نفخ، سوءهاضمه، بوی بد دهان و اسپاسم عضلات مورد مصرف قرار می گیرد. همچنین به عنوان ادویه در صنایع غذایی و مصارف خانگی و معطركننده در فرآورده های دارویی _ بهداشتی مختلف استفاده می شود. در طب گذشته از هل به عنوان ضدنفخ، ضدتهوع و استفراغ و خوشبوكننده دهان استفاده می كردند. انتشار عمومی این گیاه به صورت وحشی، محدود به مناطق حاره ای آسیا، در جنگل های مربوط جنوب و به صورت كشت شده در سری لانكا، لائوس، گواتمالا، السالوادور و مالزی است.

سحر شهنازی

منبع : روزنامه شرق