استراتژی‌ها و تکنیک‌های حل مسأله

صنعت و خدمات جهان سه عصر بهره‌وری، كیفیت و انعطاف‌پذیری را پشت سر گذاشته است و اكنون در پارادایم نوآوری، به معرفی محصولات و خدمات برتر می‌پردازد.
چگونه است كه كشوری همچون ایران كه به لحاظ منابع متعدد سرمایه، همچون نیروی انسانی و منابع طبیعی غنی و ثروتمند است، در خلق مؤثر و بهره‌ور ارزش‌های بهره‌وری، كیفیت، انعطاف‌پذیری و نوآوری ناموفق جلوه می‌كند؟! بی‌شك ریشه این ناكامی را باید در مدیریت جستجو كرد. هنر مدیریت، تولید ارزش از طریق هدایت منابع از درون ساختارهایی منظم است. اما چرا این هنر دیر آشنا، در سرزمین هنرپروری همچون ایران، هنوز جامه عمل به خود نپوشانده است؟
به ادعای اندیشمندان علوم مدیریت، مدیر باید آگاه‌ترین فرد به ضرورت وجودی سیستم، اجزای درون سیستم، تعامل این اجزاء و علت وجود هر یك از روابط، تعامل بین سیستم و محیط پیرامون و بالاخره تصویری از آینده سیستم باشد. و این همه ممكن نیست مگر آن كه هر مدیر، در نقش طراح سیستم ظاهر شود و پاسخ سئوالات كلیدی، جسورانه و تهدید كننده منافع را در خصوص كاركردهای سیستم از خود و كلیه ذی‌نفعان آن سیستم، بارها و بارها جستجو نماید و با نگاهی از فردا به امروز، مسیر رشد امروز به فردا را آماده و مهیا سازد. پیمودن این مسیر به استراتژی‌ها و ابزارهایی كاربردی نیازمند است كه می‌توان كلیه آنها را در «استراتژی‌ها و تكنیك‌های حل مسأله» پیدا نمود.
وظیفه اصلی مدیران ارشد، تدوین استراتژی چهاروجهی حركت به سوی تكامل و اولویت‌گذاری ابعاد مختلف استراتژی تدوین شده ‌است. مكانیزم حركت در راستای استراتژی‌های تعیین شده، هنر مدیران میانی و كارشناسان سازمان‌ها است كه بتوانند آگاهانه مسایل درون هر استراتژی را كشف و حل نمایند. تكنیك‌های كشف و حل مسأله، ابزارهای كاربردی مدیران میانی و كارشناسان برای تحقق آرمان‌های سازمانی است.
قدمت استراتژی‌ها و تكنیك‌های حل مسأله در جهان بیش از ۵۰ سال است. كارایی استراتژی‌ها و تكنیك‌های حل مسأله در این نیم قرن در عرصه‌های مختلف مدیریتی، تكنیكی، اجتماعی و سیاسی به اثبات رسیده است.
«نوآوری‌نظام‌یافته‌(TRIZ)»، «مهندسی ارزش (VE)»، «ناب (Lean)» و «شش سیگما )ٍSixSigma)»، از برترین استراتژی‌ها و تكنیك‌های مطرح در جهان هستند. این ۴ تكنیك، قوی‌ترین تكنیك‌هایی هستند كه در حل مسایل بین گروهی و فرآیندی در سازمان‌ها و صنایع به‌كار می‌روند.
شش سیگما با فلسفه حذف ضایعات محصولات و خدمات و فرایندهای تولید آنها به دنبال كشف و حل مسایل تكرار‌شونده و قابل اندازه‌‌گیری و بحرانی است و كاهش هزینه‌ها و قیمت‌ها را ممكن می‌سازد. ناب با هدف حذف اتلاف‌های هفت‌گانه كه یكی از آنها ضایعات مواد تولیدی است، به روان‌سازی مسیر می‌پردازد و انعطاف‌پذیری در زمان و سلیقه‌ را همراستا با انعطاف‌پذیری در هزینه امكان پذیر می‌سازد.
مهندسی ارزش تفكر كاركردگرا را جایگزین تفكر محصول‌گرا می‌سازد و درمان دردها را در یافتن روش‌های خلاقانه پاسخگوی نیازهای پنهان مشتریان می‌داند. نوآوری نظام‌یافته تفكر ایده‌آل نگر را به تفكر كاركردگرای مهندسی ارزش اضافه می‌نماید و با برخورداری از مدیریت دانش كلیه اختراعات، نظریات و تجربیات بشری روش متفاوت تفكر را توصیه می‌كند. این تكنیك حل مسأله، با تفكر از فردا به امروز، مسایل رسیدن به فردا را كشف و حل می‌نماید.
نگاه كاشف مسأله، نگاهی است كه امروزه در كشورهای پیشرفته در سرفصل آموزش‌های پیش دبستانی و دبستان قرارگرفته است و جهان امیدوار است شاهد نسل جدیدی از متفكران باشد. ایران اسلامی نیز برای رفع مشكلات و معضلات خود به چنین نگاه‌هایی نیازمند است تا پرتو آن بتواند بستر شكوفایی فكر مولد و به تبع آن جنبش نرم‌افزاری را پایه‌ریزی نماید.

منبع : مجله گسترش صنعت