چهارشنبه, ۱۷ بهمن, ۱۴۰۳ / 5 February, 2025
مجله ویستا
مقتل عشق
حقیر دارای فوق لیسانس معماری از دانشكده هنرهای زیبا هستم اما كاری را كه اكنون انجام می‌دهم نباید با تحصیلاتم مربوط دانست. حقیر هرچه آموخته‌ام از خارج دانشگاه است. بنده با یقین كامل می‌گویم كه تخصا حقیقی در سایه تعهد اسلام به دست می‌آید و لا غیر. قبل از انقلاب بنده فیلم نمی ساخته ام، اگرچه با سینما آشنایی داشته ام. اشتغال اساسی حقیر قبل از انقلاب در ادبیات بوده است... با شروع انقلاب تمام نوشته‌های خویش را اعم از تراوشات فلسفی، داستانهای كوتاه، اشعار و... در چند گونی ریختم و سوزاندم و تصمیم گرفتم كه دیگر چیزی كه حدیث نفس باشد ننویسم و دیگر از خودم سخنی به میان نیاورم.... سعی كردم كه خودم را از میان بردارم تا هرچه هست خدا باشد، و خدا را شكر بر این تصمیم وفادار مانده ام. البته آنچه كه انسان می‌نویسد همیشه تراوشات درونی خود اوست. همه هنرها اینچنین هستند و كسی هم كه فیلم میسازد اثرش تراوشات درونی خود اوست. اما اگر انسان خود را در خدا فانی كند، آن گاه این خداست كه در آثار او جلوه‌گر می‌شود. حقیر اینچنین ادعایی ندارم ولی سعی‌ام بر این بوده است.
شهید آوینی فیلمسازی را در اوایل پیروزی انقلاب با ساختن چند مجموعه درباره غایله گنبد (مجموعه شش روز در تركمن صحرا) سیل خوزستان و ظلم خوانین (مجموعه خان گزیده ها) آغاز كرد.
به روستاها رفتیم كه برای خدا بیل بزنیم. بعدها ضرورتهای موجود رفته رفته ما را به فیلمسازی كشاند... ما از ابتدا در گروه جهاد نیتمان این بود كه نسبت به همه وقایعی كه برای انقلاب اسلامی و نظام پیش می‌آید عكس‌العملی نشان بدهیم. مثلا سیل خوزستان كه واقع شد، همان گروهی كه بعدها مجموعه حقیقت را ساختیم، به خوزستان رفتیم و یك گزارش مفصل تهیه كردیم. آن گزارش در واقع جزو اولین كارهایمان در گروه جهاد بود. بعد، غایله خسرو ناصر قشقایی پیش آمد و ما به فیروزآباد، آباده و مناطق درگیری رفتیم. وقتی فیروزآباد در محاصره بود، ما با مشكلات زیادی از خط محاصره گذشتیم و خودمان را به فیروزآباد رساندیم. در واقع اولین صحنه‌های جنگ را ما در آنجا، در جنگ با خوانین گرفتیم.
گروه جهاد اولین گروهی بود كه بلافاصله بعد از شروع جنگ به جبهه رفت. دو تن از اعضای گروه در همان روزهای اول جنگ در قصر شیرین اسیر شدند و نفر سوم، در حالی كه تیر به شانه اش خورده بود، از حلقه محاصره گریخت. گروه بار دیگر تشكیل یافت و در روزهای محاصره خرمشهر برای تهیه فیلم وارد این شهر شد.
وقتی به خرمشهر رسیدیم هنوز خونین شهر نشده بود. شهر هنوز سرپا بود اگرچه احساس نمی‌شد كه این حالت زیاد پر دوام باشد و زیاد هم دوام نیاورد. ما به تهران بازگشتیم و شبانه روز پای میز موویلا كار كردیم تا اولین فیلم مستند جنگی درباره خرمشهر از تلویزیون پخش شد: فتح خون. مجموعه یازده قسمتی حقیقت كار بعدی گروه محسوب می‌شد كه یكی از هدفهای آن ترسیم علل سقوط خرمشهر بود. یك هفته‌یی نگذشته بود كه خرمشهر سقوط كرد و ما در جست‌وجوی حقیقت ماجرا به آبادان رفتیم كه سخت در محاصره بود. تولید مجموعه حقیقت این گونه آغاز شد. كار گروه جهاد در جبهه ادامه یافت و با شروع عملیات والفجر هشت شكل كاملا منسجم و به هم پیوسته‌یی پیدا كرد. آغاز تهیه مجموعه زیبا و ماندگار روایت فتح كه بعد از این عملیات تا پایان جنگ بطور منظم از تلویزیون پخش شد، به همین ایام باز می‌گردد. شهید آوینی درباره انگیزه گروه جهاد در ساختن این مجموعه كه شامل بیش از هفتاد برنامه است چنین می‌گوید:
انگیزه درونی هنرمندانی كه در واحد تلویزیونی جهاد سازندگی جمع آمده بودند آنها را به جبهه‌های دفاع مقدس می‌كشاند نه وظایف و تعهدات اداری. روح كارمندی نمی توانست در این عرصه منشا فعل و اثر باشد. گروههای فیلمبرداری ما با همان انگیزه هایی كه رزم آوران را به جبهه كشانده بود كار می‌كردند، داوطلبانه و بدون چشمداشت مالی، در كمال قناعت و شجاعت و آماده برای شهادت. اینجا عرصه‌یی نبود كه فقط پای تكنیك و یا هنر در میان باشد. بچه‌های ما تا سال ۱۳۶۷ كه ناگزیر تسلیم سیستمهای برآورد مالی و فنی تلویزیون شدیم جز حقوق ماهیانه جهاد سازندگی و یا سپاه پاسداران كه از هفت هزار تومان بالاتر نمی كشید، چیزی دریافت نمی كردند. نمی دانم چطور شده بود كه این اواخر، یعنی سال ۱۳۶۶ بنیاد فارابی به یاد ما افتاده بود و نود هزار تومان به واحد تلویزیونی جهادسازندگی هدیه كرده بود. همین مختصر را نیز بچه ها غالبا به خانواده شهدایمان هدیه كردند...
اولین شهیدی كه دادیم علی طالبی بود كه در عملیات طریق القدس به شهادت رسید و آخرینشان مهدی فلاحت پور است كه در لبنان شهید شد. و خوب، دیگر چیزی برای گفتن نمانده است جز آنكه ما خسته نشده ایم و اگر باز هم جنگی در میان باشد، ما حاضریم. می‌دانید زنده ترین روزهای زندگی یك مرد آن روزهایی است كه در مبارزه می‌گذراند و زندگی در تقابل با مرگ است كه خودش را نشان می‌دهد. اواخر سال ۱۳۷۰ موسسه فرهنگی روایت فتح به فرمان مقام معظم رهبری تاسیس شد تا به كار فیلمسازی مستند و سینمایی درباره دفاع مقدس بپردازد و تهیه مجموعه روایت فتح را كه بعد از پذیرش قطعنامه رها شده بود ادامه دهد.شهید آوینی و گروه فیلمبرداران روایت فتح سفر به مناطق جنگی را از سرگرفتند و طی مدتی كمتر از یك سال كار تهیه شش برنامه از مجموعه ده قسمتی شهری در آسمان را به پایان رساندند و مقدمات تهیه مجموعه‌های دیگری را درباره آبادان، سوسنگرد، هویزه و فكه تدارك دیدند. شهری در آسمان كه به واقعه محاصره، سقوط و باز پس گیری خرمشهر می‌پرداخت در ماههای آخر حیات ظاهری شهید آوینی از تلویزیون پخش شد، اما برنامه وی برای تكمیل این مجموعه و ساختن مجموعه‌های دیگر با شهادتش در روز جمعه، بیستم فروردین ۱۳۷۲ در قتلگاه فكه ناتمام ماند.
شهید آوینی فعالیت مطبوعاتی خود را در اواخر سال ۱۳۶۲ همزمان با مشاركت در جبهه ها و تهیه فیلمهای مستند درباره جنگ با نگارش مقالاتی در ماهنامه اعتصام، ارگان انجمن‌های اسلامی كه از سوی سازمان تبلیغات منتشر می‌شد، آغاز كرد. این مقالات طیف وسیعی از موضوعات سیاسی، حكمی، اعتقادی و عبادی را در بر می‌گرفت. او طی یك مجموعه مقاله درباره مبانی حاكمیت سیاسی در اسلام آرا و اندیشه‌های رایج در مورد دموكراسی، رای اكثریت، آزادی عقیده و برابر و مساوات را در نسبت با تفكر سیاسی ماخوذ از وحی و نهج البلاغه و آرای سیاسی حضرت امام(ره) مورد تجزیه و تحلیل و نقد قرار داد: مقالاتی نیز در تبیین حكومت اسلامی و ولایت فقیه در ربط با حكومت الهی حضرت رسول(ص) در مدینه و خلافت امیر مومنان(ع) نوشت و اتصال و پیوند انقلاب اسلامی را با نهضت انبیا علیهم السلام و جایگاه آن را در تاریخ حیات باطنی بشر تشریح كرد.
مقالات متعددی درباره دفاع مقدس و نسبت آن با جنگهای صدر اسلام و قیام عاشورا و وجوه تمایز آن از جنگهایی كه بخصوص در قرون اخیر واقع شده اند، و نیز بركات ظاهری و غیبی جنگ و ویژگی‌های رزم آوران و بسیجیان در زمره مطالبی بود كه در «اعتصام» منتشر شد. در مضامین اعتقادی و عبادی نیز تحقیق و تفكر می‌كرد و حاصل كار خویش را به صورت مقالاتی چون اشك، چشمه تكامل، تحقیقی در معنی صلوات و حج، تمثیل سلوك جمعی بشر به چاپ می‌سپرد. در كنار نگارش این مقالات، مجموعه مقالاتی نیز با عنوان كلی تحقیقی مكتبی در باب توسعه و مبانی تمدن غرب برای ماهنامه جهاد، اركان جهادسازندگی، نوشت بهشت زمینی، میمون برهنه!، تمدن اسراف و تبذیر، دیكتاتوری اقتصاد، از دیكتاتوری پول تا اقتصاد صلواتی، نظام آموزشی و آرمان توسعه یافتگی، ترقی یا تكامل؟ و از جمله مقالات آن مجموعه است.
این مقالات بعد از شهادت او از سوی مركز حفظ و نشر آثار دفاع مقدس (وزارت جهاد سازندگی) با عنوان كلی مذكور (تحقیق مكتبی) به چاپ رسید.
این دوره از كار نویسندگی شهید تا سال ۱۳۶۵ ادامه یافت. مقارن با همین سالها شهید آوینی علاوه بر كارگردانی و مونتاژ مجموعه روایت فتح نگارش متن آن را بر عهده داشت. او در ماه محرم سال ۱۳۶۶ نگارش كتاب فتح خون (روایت محرم) را آغاز كرد و نه فصل از فصول دهگانه آن را نوشت. اما در حالی كه كار تحقیق در مورد وقایع روز عاشورا و شهادت بنی هاشم را انجام داده و نگارش فصل آخر را آغاز كرده بود، به دلایلی كار را ناتمام گذاشت. او در سال ۱۳۶۷ یك ترم در مجتمع دانشگاهی هنر تدریس كرد ولی چون مفاد مورد نظرش برای تدریس با طرح درسهای دانشگاه همخوانی نداشت از ادامه تدریس صرف نظر كرد. مجموعه مباحثی كه برای تدریس فراهم شده بود با بسط و شرح و تفسیر بیشتر در مقاله بلندی به نام تاملاتی در ماهیت سینما كه در فصلنامه فارابی به چاپ رسید و بعد در مقالاتی با عناوین جذابیت در سینما، مونتاژ به مثابه معماری سینما، آینه جادو، قاب تصویر و زبان سینما و... كه از فروردین سال ۱۳۶۸ در ماهنامه هنری «سوره» منتشر شد، تفصیل پیدا كرد.
مجموعه این مقالات در كتاب آینه جادو كه جلد اول از مجموعه مقالات و نقدهای سینمایی اوست، جمع آوری و به چاپ سپرده شد. سالهای ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۲ دوران اوج فعالیت مطبوعاتی شهید آوینی است. آثار او در طی این دوره نیز موضوعات بسیار متنوعی را شامل می‌شود. هرچند آشنایی با سینما در طول مدتی بیش از ده سال مستند سازی و تجارب او در زمینه كارگردانی مستند و بخصوص مونتاژ باعث شد كه قبل از هر چیز به سینما بپردازد، ولی این مساله موجب بی اعتنایی او نسبت به سایر هنرها نشد. او در كنار تالیف مقالات تئوریك درباره ماهیت سینما و نقد سینمای ایران و جهان، مقالات متعددی در مورد حقیقت هنر، هنر و عرفان، هنر جدید اعم از رمان، نقاشی، گرافیك و تئاتر هنر دینی و سنتی، هنر انقلاب و... تالیف كرد كه در ماهنامه سوره به چاپ رسید.
طی همین دوران در خصوص مبانی سیاسی اعتقادی نظام اسلامی و ولایت فقیه، فرهنگ انقلاب در مواجهه با فرهنگ واحد جهانی و تهاجم فرهنگی غرب، غربزدگی و روشنفكری، تجدد و تحجر و موضوعات دیگر تحقیق كرد و مقالاتی منتشر نمود. مجموعه آثار شهید آوینی در این دوره هم از حیث كمیت هم از جهت تنوع موضوعات و هم از نظر عمق معنا و اصالت تفكر و شیوایی بیان اعجاب آور است. در حالی كه سرچشمه‌های اصلی تفكر او به قرآن، نهج البلاغه، كلمات معصومین علیهم السلام و آثار و گفتار حضرت امام (ره) باز می‌گشت، با تفكر فلسفی غرب و آرا و نظریات متفكران غربی نیز آشنایی داشت و با یقینی برآمده از حكمت، آنها را نقد و بررسی می‌كرد. او شناخت مبانی فلسفی و سیر تاریخی فرهنگ و تمدن جدید را از لوازم مقابله با تهاجم فرهنگی می‌دانست چرا كه این شناخت زمینه خروج از عالم غربی و غربزده كنونی را فراهم می‌كند و به بسط و گسترش فرهنگ و تفكر الهی مدد می‌رساند. او بر این باور بود كه با وقوع انقلاب اسلام و ظهور انسان كاملی چون امام خمینی(ره) بشر وارد عهد تاریخی جدیدی شده است كه آن را عصر توبه بشریت می‌نامید، عصری كه به انقلاب جهانی امام عصر(عج) و ظهور دولت پایدار حق منتهی خواهد شد.
● كتابها و مجموعه مقالات شهید آوینی
آینه جادو (جلد اول: مقالات سینمایی) چاپ دوم، ۱۳۷۲، كانون‌فرهنگی هنری ایثارگران
آینه جادو (جلد دوم، مجموعه نقدهای سینمایی) چاپ اول، ۱۳۷۳، كانون فرهنگی هنری ایثارگران
آینه جادو (جلد سوم: مقالات، سخنرانیها و گفت‌وگوهای سینمایی)، در دست انتشار
فتح خون (روایت محرم) چاپ سوم، ۱۳۷۵، كانون فرهنگی هنری ایثارگران
فردایی دیگر (مجموعه مقالات)، چاپ دوم، ۱۳۷۴، كانون فرهنگی هنری ایثارگران
تحقیقی مكتبی در باب توسعه و مبانی تمدن غرب، چاپ دوم، در دست انتشار
گنجینه آسمانی (مجموعه گفتارهای روایت فتح)، چاپ اول، ۱۳۷۵، كانون فرهنگی هنری ایثارگران با همكاری موسسه فرهنگی روایت فتح
نسیم حیات (مجموعه گفتارهای سایر فیلمها)، در دست انتشار
انفطار صورت (مجموعه مقاله در زمینه هنرهای تجسمی)، در دست انتشار
منبع : روزنامه اعتماد
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست