محمد علی شاه قاجار در سفارت روسیه متحصن شد! (در این روز ۱۵ جولای)

۲۴ تیر ماه ۱۲۸۸ ( ۱۵ ژوئیه ۱۹۰۹ ) شهر تهران پس از یک روز جنگ خیابانی به دست نیروهای بختیاری و گیلان افتاد و محمدعلی شاه قاجار در پی تصرف تهران به دست مخالفانش ، با خانواده حود به ساختمان تابستانی سفارت روسیه در زرگنده قلهک پناهنده شد . وی قبلا در سلطنت آباد مستقر شده بود و با این که هنوز پانصد قزاق در اختیار داشت تصمیم به تحصن در سفارتخانه خارجی گرفت . همزمان ،سایر مقامات هوادار او نیز به سفارتخانه ها پناه بردند. چون سفارتخانه های انگلستان و روسیه برای همه متقاضیان تحصن جای نداشتند به مقامهای اضافی ،هرکدام یک پرچم این دولتین داده شد تا بر بالای خانه هایشان نصب کنند که کسی متعرضشان نشود!!!! .
سفیران روسیه و انگلستان سپس از سردار اسعد و سپهدار تنکابنی فرماندهان نیروهای فاتح تهران خواستند که به زد و خورد پایان دهند و مسئله را از راه مسالمت حل کنند . آنان خواستار تسلیم سرهنگ لیاخوف شدند که موافقت شد و لیاخوف به فاتحان تهران مراجعه کرد و تامین خواست.
دو روز بعد شورای عالی ۲۸ نفری تشکیل و همان روز محمد علی شاه را به دلیل پناهنده شدن در خاک وطن به سفارتخانه خارجی ،از سلطنت خلع و پسر ۱۲ ساله او احمد میرزا را به سلطنت برداشت و چون او هنوز طفل بود قرار شد که عضدالملک ایلخان قاجار نیابت سلطنت را بر عهده گیرد. احمد میرزا در آن لحظه با پدرش در سفارت روسیه بود که از آنجا به کاخ سلطنتی انتقال یافت.
همه این ماجرا نتیجه رقابت استعماری روسیه و انگلستان بود که روسیه از محمدعلی شاه و انگلستان از مجلسیان حمایت می کردند!.

دکتر نوشیروان کیهانی زاده

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز