گونه‌های اوکالیپتوس

● عوارض جانبی:
در سال ۱۹۶۵، اسانس اكالیپتوس و اكالیپتول نشان GRAS دریافت نمودند و هر دو توسط اداره دارو ـ غذا آمریكا به منظور استفاده خوراكی تأیید شدند. شورای اروپا نیز مجوز استفاده از اسانس را به عنوان ادویه و چاشنی صادر نموده است. اكالیپتول در لیست شورا، (شامل مواد طعم‌دهنده صنعتی)، در سطح ppm۱۵ نیز وارد شده است.
در فرانسه، جوشانده برگ E.globulus، كه در طب سنتی برای درمان بیماری‌های ریوی حاد و ملایم استفاده می‌شده است، اجازه مصرف داشته و انجام آزمایشات سم‌شناسی برای این فرآورده ضروری نمی‌باشد. اما زمانی كه برگ پودر شده آن مصرف می‌گردد، آزمایش سم‌شناسی لازم می‌باشد.
● مطالعه بر روی حیوانات:
بطور كلی مقادیر LD۵۰ گزارش شده برای اسانس، بالا می‌باشد. به عنوان مثال، Von shramlik متوجه شد كه LD۵۰ در موش صحرایی ۴۴/۴ گرم بر كیلوگرم می‌باشد. Ohsumi و همكارانش میزان LD۵۰ خوراكی اسانس را در موش ۳۲/۳ گرم بر كیلوگرم برآورد كردند و آن را با اسانس میخك كه مقدار LD۵۰ خوراكی آن ۸۲/۱ گرم بر كیلوگرم است مقایسه نمودند. میزان LD۵۰ خوراكی حاد اكالیپتول در موش صحرایی ۴۸/۲ گرم بر كیلوگرم و LD۵۰ پوستی حاد در خرگوش ۵ گرم بر كیلوگرم گزارش شده است.
Puzal و همكارانش درخصوص سمیت مزمن مخلوطی از اسانس اكالیپتوس، رازیانه و تربانتین بر روی ۵۰ موش صحرایی در یك دوره ۱۶ـ۱۰ هفته‌ای تحقیق نمودند. آنها متوجه شدند كه بعد از ۱۰ هفته، ترشح ادرار به طور ملایمی كاهش می‌یابد، اما در عملكرد كبد تغییری مشاهده نگردید. هیچ نشانه‌ای دلیل بر صدمات بافت‌شناسی به كبد یا كلیه مشاهده نشده است. اما گزارش شده است كه وزن بدن در روزهای آخر درمان ۱۶ هفته‌ای كاهش می‌یابد. Lysenko اسانس اكالیپتوس را به فرم داخل ماهیچه‌ای، هر روز و به مدت ۵ روز، به خرگوش‌ها تزریق نمود. وی متوجه شد كه ادم و التهاب بعد از سوختگی كاهش می‌یابد. علاوه بر این، انعقاد خون به تأخیر افتاده و لكوسیت‌ها افزایش می‌یابد، اما هیچ تأثیری بر روی میزان هموگلوبین یا میزان اریتروسیت‌ها مشاهده نشد.
● مطالعات بر روی انسان:
مشكل است كه اطلاعات به دست آمده از طریق حیوانات را با گزارشاتی مبنی بر مرگ یا واكنش‌های سمی حاد در مورد افرادی كه اسانس را به طور خوراكی مصرف كرده‌‌اند، منطبق نمود. به عنوان مثال Withauer درخصوص ۱۷ مسمومیت مرگ‌آور ناشی از اسانس اكالیپتوس كه در مدارك پزشكی سالهای ۱۹۲۲ـ۱۸۸۹ موجود است.
گزارش می‌دهد. Macpherson گزارش می‌دهد كه مرگ در بالغین بعد از خوردن حداقل ۵ـ۴ میلی‌لیتر اسانس اتفاق افتاده است، و بعد از خوردن ۳۰ میلی‌لیتر، مرگ عمومی و حتمی است. از طرف دیگر، گزارش داده‌اند كه بعضی از بیماران بعد از خوردن ۱۲۰ و حتی ۲۲۰ میلی‌لیتر اسانس بهبودی یافته‌اند. طبق گزارشات واكنش‌های حساسیتی نیز باید مورد توجه قرار گیرند. اثرات سمی معمولاً سریعاً ظاهر شده و عبارتند از سوزش اپی گاستر، دردهای شكمی، استفراغ، كه ممكن است ۴ ساعت بعد از خوردن ظاهر شود، ناراحتی‌های تنفسی، اسپاسم ریوی و تنفس سریع همراه با نقص شدید عملكرد ریه. عوارض سیستم عصبی مركزی عبارتند از: نقص در رفلكس‌های مغزی و كاهش هوشیاری به طوری كه ممكن است پیشرفت كرده و وارد حالت اغماء گردد. احتمال وقوع تشنج بخصوص دركودكان، وجود دارد.
● عوارض سیستم عصبی:
به نظر می‌رسد بعضی از محققین میزان سمیت اسانس اكالیپتوس را كمتر از حد واقعی آن ارزیابی نموده‌اند. به عنوان مثال، عوارض ایجاد شده در سیستم عصبی یك پسر ۱۳ ساله، بعد از خوردن ۵ میلی‌لیتر از یك فرآورده تجارتی با نام اسانس Olbas را ناشی از جزء منتول اسانس می‌اند. اجزاء اسانس Olbas عبارتند از: منتول ۱/۴%، اسانس Cajuput ۵/۱۵%، اسانس میخك ۱/۰%، اكالیپتوس ۵/۳۵%، ژونی پربری ۷/۲%، نعناع ۵/۳۵% و wintergreen ۷/۳% ظاهراً وی این احتمال را درنظر نگرفته است كه ممكن است اكالیپتوس مسئول تمامی اثرات ایجاد شده و یا قسمتی از آنها باشد، همانطور كه مطابق تحقیقات، اسانس اكالیپتوس ممكن است عمیقاً سیستم عصبی را تحت تأثیر قرار دهد. Steinmetz و همكارانش گزارش داده‌اند كه اكالیپتوس، با غلظت ۲ میلی‌لیتر در هر لیتر بر روی استفاده از اكسیژن و نسبت Na+/K+ در لایه‌های قشری مغز اثر می‌گذارد. آنها پیشنهاد می‌كنند كه ممكن است اثرات مذكور مسئول عوارض عصبی ایجاد شده در اثر مصرف برخی از اسانس‌‌های حاوی اكالیپتول باشند.
● عوارض پوستی:
گزارش داده شده است كه عموماً اسانس اكالیپتوس و اكالیپتول، حساسیت‌زا، التهاب‌آور و حساس كننده نسبت به نور نمی‌باشند و این پدیده در حیوانات و انسانهای داوطلب بررسی شده است. اما چندین مورد گزارش داده‌اند كه بعضی از گونه‌های اكالیپتوس می‌توانند ایجاد كهیر (در اثر مالش برگ)، درماتیت و تحریكات پوستی نمایند.
Rudzki و همكارانش گزارش داده‌اند كه اسانس اكالیپتوس می‌تواند ایجاد آلرژی تماسی نماید لازم به ذكر است كه در سال ۱۹۱۲، گزارش داده شد كه یك بیمار ۳۶ ساله بعد از مصرف ۲۰ قطره از داروی حاوی اسانس اكالیپتوس به منظور تسكین سرفه، به یك بیماری پوستی مبتلا شد. در ابتدا لكه‌هایی در پشت یك دست ظاهر شد و در روز بعد هر دو دست و پاها با ضایعات پوسته شوند اریتماتوز، مشابه ضایعات ایجاد شد توسط بالسام Copaiba، پوشیده شد.
● عوارض معدی ـ روده‌ای:
Stattsev , Dzhanashiga دریافتند كه چای‌های تهیه شده از E.macarthuri E.dalrympeana , E.cinerea, E.viminalis قدرت هضم كنندگی ترشحات معدی را در میمون كاهش می‌دهد اما در توانایی هضم پروتئین تأثیری ایجاد نمی‌كند.
تركیب تانن موجود در داروی تهیه شده از برگ اكالیپتوس، ممكن است در اثر مصرف مكرر ایجاد یبوست ملایم نماید، اما در خصوص اثرات طولانی مدت ناشی از استفاده مكرر برگ آن اطلاعات كمی در دست می‌باشد. دو مورد خونریزی مقعد نیز به دنبال استفاده از شیاف حاوی اكالیپتول و ترپن‌های دیگر گزارش شده است. در یكی از موارد مذكور، زمانی كه به بیمار (یك پسر ۴ ساله) یك پاستیل حاوی ترپن‌ها داده شد، دوره خونریزی به مدت ۳ هفته دیگر افزایش یافت. اگرچه این مسئله قابل بحث است كه آیا غلظت‌ ترپن‌های دفع شده به اندازه‌های بالا بوده كه این اثر را ایجاد نموده است؟

منبع : موسسه اطلاع‌رسانی طعام اسرار