ایران و مقاومت لبنان

ـ گفتگو با رئیس هیئت اجرایی جنبش امل
۲۳ مرداد مصادف با ۱۴ اگوست ۲۰۰۷ میلادی پایان جنگ ۳۳ روزه اسرائیل با حزب‌الله لبنان بود؛ جنگی كه قرار بود برای خلع‌سلاح مقاومت لبنان انجام شود اما پایانی دگرگونه داشت؛پیروزی مقاومت و تحكیم پایه‌های آن.جنگی كه تغییرات زیادی را در ساختار‌های سیاسی و فكری جنبش مقاومت لبنان و افكار عمومی جهان عرب و مسلمان ایجاد و خاورمیانه را وارد معادلات جدیدتری نمود.
محمد نصرالله، رئیس هیات اجرایی جنبش امل (یكی از گروه‌های مقاومت لبنان) به همین مناسبت سفری به تهران داشت،فرصت را مغتنم شمردیم و در گفت‌وگویی با وی، مسائل این جنگ، آثار و تبعات آن را مورد بررسی و كنكاش قرار داریم.
جنبش امل لبنان كه مخفف ۳ كلمه «افواج‌المقاومه اللبنانیه» است نخستین گروه لبنانی بود كه در سال ۱۹۷۴ از سوی امام موسی‌صدر با هدف مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی تشكیل شد.
سال ۱۹۷۷ سه سال از تشكیل این جنبش گذشته بود كه اسرائیل به جنوب لبنان تجاوز كرد، امام موسی صدر دستور داد یك گروه از مجاهدین امل به رهبری شهید مصطفی چمران به منطقه تحت اشغال بنت جبیل(الطیبه) عزیمت كند، این گروه وارد منطقه رویارویی شد.
۶ شهید و ۲۴ زخمی حاصل نخستین جنگ و گریز مقاومت لبنان در برابر دشمن صهیونیستی بود و این نخستین عملیات ضد اسرائیلی لبنانی‌ها و در سرزمین لبنان بود، در آن زمان روزنامه‌های لبنان این عملیات را بسیار ستودند و درباره آن نوشتند و این در حالی بود كه امل ارتباطی هم با جنبش مقاومت فلسطین نداشت، بعد از این عملیات بود كه بسیاری از سیاستمداران لبنانی و حتی شیعیان و علمای آنها در پیامی به موسی صدر این عملیات را اشتباه خواندند و گفتند كه ما نمی‌توانیم در برابر اسرائیل مقاومت كنیم.
اما موسی صدر به كار خود ادامه داد و اكنون كل سرزمین لبنان به جنبش مقاومت علیه دشمن صهیونیستی تبدیل شده است. این مطالب مقدمه‌ای است كه محمد نصرالله رئیس هیات اجرایی جنبش امل برای معرفی این گروه و سابقه فعالیت آن بیان می‌كند.
از آنجا كه امام موسی صدر رهبری همیشگی برای املی‌ها‌ست آنها از هر فرصتی برای یادكردن از او استفاده می‌كنند.
محمد نصرالله از شناخت امام‌موسی‌صدر نسبت به زمینه‌های پیروزی انقلاب اسلامی در ایران پیش از وقوع و پیروزی آن خبر می‌دهد و می‌گوید: قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران امام موسی‌صدر درباره انقلابی كه درحال رخ‌دادن است با ما صحبت می‌كرد، مخصوصاً پس از شهادت آیت‌الله مصطفی خمینی كه مراسم بسیار بزرگ و باشكوهی در لبنان برای او برگزار كرد.
محمد نصرالله می‌گوید: در آن زمان همه كسانی كه ریشه در انقلاب اسلامی ایران داشتند به لبنان سفر كرده و با رهبران و اعضای جنبش امل دیدار می‌كردند، كه یكی از آنها شهید چمران بود كه دست راست امام موسی صدر محسوب می‌شد.
محمد نصرالله معتقد است پس از مفقود‌شدن امام موسی صدر، رابطه جنبش امل با ایران ادامه یافت و اكنون ریشه‌های روابط ایران با جنبش امل بسیار عمیق است.
● جایگاه فعلی امل
از محمد نصرالله در مورد علت كم فروغ‌شدن جنبش امل در صحنه سیاسی و نظامی لبنان سئوال می‌كنم كه او این تحلیل را دقیق نمی‌‌داند .
البته رئیس هیات اجرایی جنبش امل این را هم قبول دارد كه ممكن است امل نتوانسته باشد تمام توان خود را ظاهر كند كه آنهم به‌خاطر نداشتن رسانه‌های كافی است.
او می‌گوید: امكانات امل بسیار كمتر از نیازهایی است كه برای نشان‌دادن خود دارد هرچند كه همه‌چیز در نظر خدا مشخص و او به همه كارها آگاه و داناست.
● جایگاه امل در صف مقاومت
از محمدنصرالله درباره روابط جمهوری اسلامی ایران با جنبش امل سئوال می‌كنم، می‌گوید: امروز روابط ما با ایران بسیار خوب است و امیدواریم به سمت هر چند بهتر‌شدن نیز حركت كند، زیرا اعتقاد ما گسترش رابطه با ایران است.
رئیس هیات اجرایی جنبش امل تحلیل كنارگذاشتن راهبرد مبارزه مسلحانه توسط این جنبش و روی‌آوری آن به راهكارهای سیاسی را در موقعیت فعلی این جنبش دقیق نمی‌داند و می‌گوید: در جنگ ۳۳روزه لبنان، امل ۳۸ شهید داشت كه عمدتاً در هنگام كمك به مردم برای آسیب‌ندیدن از حملات به شهادت رسیدند.
نصرالله اضافه می‌كند: قبول دارم كه ما در جنگ ۳۳روزه اصلی‌ترین نیروی مقاومت نبودیم و این باعث ناراحتی ما بود چرا كه امل را بنیانگذار مقاومت در لبنان می‌دانیم و باز هم اعتراف می‌كنیم كه گروه‌های دیگر نسبت به ما از امكانات بسیار بیشتری برخوردار بودند كه اگر این امكانات نزد ما بود ما هم در صف اول مقاومت بودیم.
محمدنصرالله ادامه می‌دهد: حاضریم هر پشتیبانی و امكانی را در مواجهه با اسرائیل از هر جا كه باشد بپذیریم.محمدنصرالله مقاومت در برابر اسرائیل را راهبرد اصلی امل می‌داند و می‌گوید: در اساسنامه جنبش امل مقاومت اصل است و هیچگاه این اصل تغییر نخواهد كرد.
● علت اصلی وقوع جنگ
رئیس هیات اجرایی جنبش امل برای نشان‌دادن نقش تاثیر‌گذار و مهم جنبش امل در تحولات داخلی لبنان و مقاومت در برابر اسرائیل كه علت اصلی وقوع جنگ نیز در همین موضوع نهفته است می‌گوید: چهار ماه قبل از جنگ اسرائیل علیه لبنان نبیه بری، رئیس جنبش امل و رئیس مجلس لبنان همه گروه‌ها و جناح‌های سیاسی لبنان را دعوت به تشكیل اجلاس ملی لبنان كرد، همه جناح‌ها اعم از چپ و راست پشت یك میز نشستند و چند جلسه تشكیل دادند، برنامه اجلاس حل ۱۲ موضوع مهم مورد اختلاف بود.
طی این ۴ماه و قبل از ۱۲ جولای نبیه‌بری توانست یازده مورد اختلاف را حل كند و تنها یك اختلاف برسر نحوه دفاع ملی از كشور باقی ماند، قرار شد در جلسه آخر كه در ۲۵ جولای تشكیل می‌شد در این مورد به توافق برسیم، اگر این توافق انجام می‌شد قطعنامه ۱۵۵۹ سازمان ملل كه در بند ۲ آن خواستار خلع‌سلاح مقاومت لبنان شده است بی‌اثر می‌شد چرا كه اجماع ملی لبنان بر خلع‌سلاح نبود و قطعنامه نمی‌توانست اجرایی شود، لذا دیدیم كه پیش از ۲۵ جولای و در حالی كه توافق سیاستمداران آمریكایی و اسرائیلی حاكی از شروع جنگ بعد از ۲۵ جولای بود اما اسرائیل قبل از این توافق به لبنان حمله نمود.
بنابر این عامل وقوع جنگ ۳۳ روزه، گروگانگیری حزب‌الله از اسرائیل نبود بلكه بحث مقاومت لبنان و اجماع ملی برای باقی‌ماندن سلاح در دست حزب‌الله بود. هر چند كه در ظاهر اسرائیل و آمریكا گروگانگیری را بهانه كردند.
در حالی كه اسرائیل نیازی به بهانه برای شروع جنگ نداشته و ندارد و سابقه نشان می‌دهد كه هر وقت اسرائیل بنای جنگ داشته، این كار را انجام داده است وگرنه پیش از این حزب‌الله یك سرهنگ عالی‌رتبه ارتش اسرائیل را ربود و اسرائیل كاری نكرد.
● پشتیبانی‌های دیپلماتیك ایران
از محمد نصرالله درمورد نقش ایران در پیروزی مقاومت لبنان سئوال شد كه وی در پاسخ گفت: ایران كمك‌های خیلی بزرگی به مقاومت كرد كه اگر این كمك‌ها نبود، مقاومت بسیار مشكل می‌شد، ایران در خلال جنگ با پشتیبانی‌های دیپلماتیك به جنبش مقاومت قدرت داد و بعد از جنگ هم برای بازسازی لبنان كمك‌های بسیاری داد كه از این بابت تشكرمی‌كنیم.

زهرا ابراهیمی

منبع : روزنامه همشهری