بالاخره متقاعد می‌شوی

برخی تحقیقات و پرس‌وجوها هیچ‌وقت‌تمام نمی‌شوند و به اصطلاح همواره پایانشان باز است. اما به هر حال هدف بیشتر تحقیقات رسیدن به یك نوع نتیجه است. این نتیجه را با نام‌های مختلف می‌توان مشخص كرد اما ما آن را «رضایت» می‌نامیم و این‌گونه تعریف می‌كنیم:
«عقیده یا اعتقادی كه از طریق تفكر، تحقیق و بحث به دست بیاید.» هنگامی كه ما به رضایت می‌رسیم به طور معمول دوست داریم دیگران هم در این رضایت سهیم باشند، یعنی هدف نهایی استدلال كسب رضایت كسانی است كه با ما هم‌عقیده نیستند (یا تا حدودی با ما مخالفند). چنین اعتماد و رضایتی توافقی است میان اندیشه‌ها كه پشتوانه آن خرد است نه زور.استدلال‌ورزی برای تحقیق بر پایه پرس‌وجو بنا شده است، ما از استدلال در نقش تحقیق، برای آشكار كردن و شرح دادن تفكرمان بهره می‌گیریم. اما استدلال برای جلب رضایت، تلاشی است در این راستا كه دیگران را با تفكرمان موافق بكنیم. تحقیق یعنی جست‌وجو برای یافتن حقیقت، اما راضی كردن یعنی تلاش ما برای اینكه دیگران حقایقی را كه مدعی هستیم به دست آورده‌ایم، بپذیرند.
در مورد استدلال برای متقاعد كردن و كسب رضایت مثال‌های فراوانی در پیرامون خود می‌توانیم بیابیم. ناب‌ترین نوع این‌گونه استدلال را می‌توان در نوشته‌های علمی و تخصصی یافت (برای مثال هنگامی كه یك مورخ علل یك رویداد تاریخی را شرح و تفسیر می‌كند و برای تاویل یا برداشت خود دلیلی می‌آورد، یا وقتی كه یك قاضی دلیل محكمه‌پسندی برای یك حكم خاص می‌آورد، اینها استدلال برای متقاعد كردن هستند.) اما در زندگی روزمره خود هم شاهد نمونه‌های فراوانی هستیم: در صفحات روزنامه‌ها جاهایی كه نویسندگان دلایلی برای موضع خودشان در مورد مباحث منطقه‌ای یا كاندیداهای مجلس و دولت ارائه می‌كنند، یا در مدرسه وقتی كه یك دانش‌آموز مدعی به دست آوردن یك رتبه خاص می‌شود.
هرگاه با دیدگاهی روبه‌رو هستیم كه می‌خواهد اعتماد و رضایت ما را در مورد نظر مورد بحث جلب بكند، با استدلال متقاعدكننده و رضایت‌خواه سروكار داریم. یعنی وقتی كه هدف ما به عنوان یك نویسنده كسب رضایت فكری خواننده است (زمانی كه می‌خواهیم خواننده با خواندن مطلب عباراتی نظیر «موافقم»، «درسته، همین‌طوره» بگوید) ما در كار استدلال برای متقاعد كردن هستیم.

منبع : روزنامه تهران امروز