مصرف سوخت خودروهای ایرانی ۲ برابر استانداردهای جهانی است؟!

امروزه با بالا رفتن استانداردهای زندگی و سطح رفاه عمومی جامعه و افزایش تنوع و حجم تولیدات صنایع خودروسازی کشور، بالطبع میزان تقاضا برای استفاده از وسائل نقلیه شخصی در کشور ما افزایش یافته است ولی متأسفانه به دلیل نبودن فرهنگ درست استفاده از خودروها که در اصل برای افزایش رفاه و آسایش انسان‌ها و راحت‌تر و سریع‌تر شدن حمل و نقل و جابه‌جائی افراد و کالاها ساخته شده‌اند، این وسائل نقلیه مفید کارآئی خود را به ویژه در شهرهای بزرگ تا حد زیادی از دست داده و معضلات فراوانی را هم مانند آلودگی هوا و محیط زیست، ترافیک‌های سنگین و راه‌بندان‌های طولانی، افزایش میزان تصادفات و ... برای شهروندان به وجود آورده‌اند.
حدود ۸۰% آلودگی هوای شهر تهران ناشی از ۱۸۰۰۰۰۰ دستگاه خودروی سواری است که بیش از ۵۰% خودروهای سواری کشور را تشکیل می‌دهد. این آلودگی بیشتر به خاطر گازهای سمی منواکسید کربن، کربورهای هیدروژن و اکسیدهای نیتروژنی است که از اگزوز خودروها خارج می‌شوند. همان‌طور که می‌دانید تمامی این گازها سمی بوده و آثار سوئی بر روی سلامتی بدن انسان دارند. در میان این آلاینده‌ها منواکسید کربن آثار آشکارتر نسبت به بقیه دارد در هوای آلوده شهرها این گاز ۲۰۰ برابر سریع‌تر از کسیژن با هموگلوبین خون ترکیب شده و مانع از رسیدن اکسیژن کافی به قسمت‌های مختلف بدن به ویژه قلب شده و باعث از کار افتادن آن می‌شود. درست به همین علت در روزهای آلوده به بیماران قلبی توصیه می‌شود تا از خانه خارج نشوند.
این گاز بی بو و بی‌ رنگ تاکنون به دلیل همین خاصیت سریع ترکیب شدن با خون که گازگرفتگی نامیده می‌شود سبب مرگ عده زیادی شده است.
از عوارض آشکار دیگر این گاز می‌توان به ایجاد سردرد، تندخوئی و عصبی شدن افراد اشاره کرد که به خوبی در جامعه امروز نمود یافته است. امروزه سرطان‌زا بودن گازهای خروجی از اگزوز خودروها ثابت شده است ولی آلودگی هوا فقط از این راه به ما صدمه نمی‌زند. یکی دیگر از روشن‌ترین مضرات آلودگی هوا زود کثیف شدن لباس‌ها، پرده‌ها و پوسیدگی زود هنگام پارچه‌ها، کاغذ و ... است. دی اکسید گوگرد ناشی از اگزوز خودروها با بخار آب و رطوبت موجود در هوا ترکیب شده اسید سولفوریک تشکیل می‌دهد.
این اسید که همان ماده موجود در باتری خودروست، باعث پوسیدگی سریع فلزات و پارچه‌ها، بارش باران‌های اسیدی و ... در شهرها می‌شود.
هم‌چنین باران‌های اسیدی حاصل از ترکیبات گوگردی نیتروژن، پوشش سبز گیاهی منطقه را نیز از بین برده و مه و دود ناشی از هیدروکربن‌ها نیز باعث از بین رفتن درختان می‌گردند ولی ضرر و زیان‌های استفاده بی‌رویه از خودروهای شخصی تنها به همین موارد ختم نمی‌گردد.
شاید پس از آلودگی‌ هوا و اثرات زیان‌بار آن بر سلامتی شهروندان، بزرگ‌ترین زیان استفاده بی‌رویه از خودروهای شخصی ضرر اقتصادی است که دولت به خاطر پرداخت یارانه بنزین خودروها و پائین نگه داشتن قیمت آن می‌پردازد.
براساس آمارهای به‌دست آمده بیش از ۴۰% خودروهای کشور عمری بالاتر از بیست سال دارند که همین مسئله به همراه تکنولوژی پائین به کار گرفته شده در خودروهای ساخت داخل سبب شده است تا میانگین مصرف خودروهای شخصی در ایران ۱۵ لیتر و برای تاکسی‌‌ها و خودروهای مسافرکش برابر ۱۸ لیتر در هر صد کیلومتر باشد، در حالی‌که متوسط مصرف سوخت خودروها در دنیا برابر ۸ لیتر برای صد کیلومتر است و بدین معنی که یک خودرو مسافرکش یا تاکسی در ایران برای صد کیلومتر به میزان ۱۰ لیتر بیشتر از یک خودروی معمولی و متوسط اروپائی بنزین مصرف مس‌کند. حال با در نظر گرفتن این که متوسط مسافتی که یک تاکسی در طول روز می‌پیماید برابر ۱۸۵ کیلومتر است به آسانی می‌توان محاسبه نمود که یک تاکسی در ایران برای پیمودن مسیر روزانه خود بیش از دو برابر یک خودروی استاندارد متوسط و معمولی امروزی بنزین مصرف می‌کند (۳۳ لیتر در مقایسه با ۱۵ لیتر).
بنابراین با این توصیف‌ها باید برای کاهش مصرف سوخت خودروها هر چه زودتر و سریع‌تر به فکر چاره افتاد. البته شاید سریع‌ترین و مؤثرترین راه حل مشکلات گفته شده استفاده از وسائل نقلیه عمومی به جای خودروهای شخصی باشد ولی از آن‌جائی که بنا به دلایلی از جمله ناکافی بودن وسائل نقلیه عمومی و ... نمی‌توان فعلاً از وسوسه داشتن و استفاده از وسائل نقلیه شخصی چشم‌پوشی کرد، لذا این راه حل ممکن است در حال حاضر و در کوتاه مدت چندان قابل اجرا نباشد ولی در عوض می‌توان با به‌کار بستن نکاتی هر چند کوچک اما مؤثر که موجب پائین آوردن مصرف سوخت خودروها می‌شوند، عوارض سوء گفته شده را تا حد زیادی کاهش داد.
● عوامل افزایش دهنده مصرف سوخت
▪ بالا رفتن دور موتور در ترافیک و یا رانندگی با سرعت زیاد در دنده‌های پائین
▪ تنظیم نبودن موتور
▪ استفاده از تهویه مطبوع (کولر) و سایر تجهیزات جانبی برق و گرمایشی خودرو
▪ تغییر سرعت ناگهانی خودرو
▪ باز بودن پنجره‌های خودرو در سرعت‌های بالا
▪ کم بودن باد لاستیک‌ها و لاستیک‌سائی
▪ زاویه و انحراف داشتن چرخ‌ها نسبت به یکدیگر
▪ اضافه نمودن وزن خودرو با قرار دادن باربر روی باربند
▪ استفاده از روغن موتور متفرقه به جای روغن استاندارد خاص خودرو
● سوخت پاک
گاز طبیعی، بعد از هیدروژن، پاک‌ترین سوخت جایگزین است. چون بیش از ۸۰% این سوخت از متان تشکیل گردیده، گازهای آلاینده منتشره از خودروهای با سوخت گاز طبیعی کمتر از خودروهای بنزینی یا گازوئیل‌سوز مشابه است.
به‌عنوان مثال، آلاینده منواکسید کربن (co) یک خودرو گازسوز تقریباً ۸۰% و اکسیدهای نیتروژن (nox) حداقل ۷۰% کمتر از حالت بنزین‌سوز منتشر می‌شود.
انتشار آلاینده‌های سمی ناشی از تبخیر بنزین‌ از باک خودرو، در زمان سوخت‌گیری در خودروهای گازسوز به وقوع نمی‌پیوندد. هم‌چنین در واحد انرژی، گاز طبیعی نسبت به سایر سوخت‌های هیدروکربنی مایع (بنزین، گازوئیل) کربن کمتری داشته که از این رو میزان انتشار دی اکسید کربن در طی یک مسافت یکسان از خودروهای گازسوز کمتر است.

میترا شایق

منبع : ماهنامه اقتصاد خانواده