وقتی کودک بهانه می‌گیرد

فرض کنید که با کودک پیش دبستانی خود قرار گذاشته اید که بعد‌ ‌ازمسواک زدن به رختخواب برود تا قبل از خواب برای او قصه بگویید . ولی بیست دقیقه بعد‌ ‌می بینید که می‌خواهد ماشین‌های اسباب بازی خود را در دستشویی بشوید .
احتمالاً تا‌ ‌به حال چیزی شبیه به این موضوع را تجربه کرده اید . دلیل آن این است که مفهوم گذشت‌ ‌زمان برای خردسالان کاملاً با بزرگسالان متفاوت است . وقتی که آنها غرق در انجام‌ ‌کاری می‌شوند، فکر می‌کنند تا وقتی که فعالیت خود را به اتمام نرسانده‌اند زمان از‌ ‌حرکت خود باز ایستاده است . بنابراین بازیگوشی آنها تا زمانی که خواندن ساعت را‌ ‌بیاموزند، تمامی ندارد . گاهی پدر ومادرها می‌بایست به بچه‌های خود گوشزد کنند که‌ ‌وقتشان را تلف نکنند‌ . ‌
چگونه با آن کنار بیایید -‌ ‌اگر می‌خواهید فرزند خود را از فعالیتی وارد‌ ‌فعالیت دیگری کنید چیزی در این مورد به او نگویید . به عنوان مثال شب هنگام به جای‌ ‌این که به او بگویید که موقع خواب است ، او را با گفتگو راجع به کارهایی که در طول‌ ‌روز انجام داده است مشغول کنید . او هم غرق در صحبت می‌شود و متوجه نخواهد شد که چه‌ ‌وقت از دستشویی بیرون آمده و به رختخواب رفته است‌ . ‌
روش دیگر‌ : ‌چون درک مفهوم زمان برای کودکی که هنوز به مدرسه نرفته است به‌ ‌زمان فعالیت‌هایی از قبیل خوردن آب میوه، زمان خواب ، زمان حمام بستگی دارد ، از‌‌ ‌این رو می‌توانید برنامه بعدی را در طول روز برایش توضیح دهید و به این ترتیب سرعت‌ ‌حرکتش را بالاببرید . به عنوان مثال به او بگویید : بیا لباس خوابت را بپوش تا‌ ‌بتوانیم کتابی انتخاب کنیم و بخوانیم . اگر می‌خواهید کودک خود را به انجام کاری‌ ‌تشویق کنید ، مثلا‌می‌خواهید که اسباب بازی‌هایش را جمع کند ، می‌توانید آن‌ ‌فعالیت را به صورت بازی در آورید و بگویید:ببینم می‌توانی تاپنجاه که شمردم اسباب‌ ‌بازیهایت را جمع کنی ! او را مسئولیت پذیر سازید . اگر عجله دارید به او بگویید که‌ ‌دیرتان شده است و به کمک او احتیاج دارید . از او بخواهید که کیف شما را دم در‌ ‌بگذارد و ظرف غذای خودش را از یخچال بیرون بیاورد‌ . ‌
اگر این روش نیز در مورد کودک دبستانی و بازیگوش شما مؤثر واقع نشد،از‌ ‌روشهای جدیدتری استفاده کنید . لباسش را تنش کنید ، با موهای شانه نشده و نامرتب و با‌ ‌بسته‌های بیسکویت یا میوه،او را به موقع به مدرسه برسانید . با این روش به فرزند خود‌ ‌می‌آموزید که هر چقدر هم که مقاومت کند، بعضی کارها مانند به موقع حاضر شدن در‌ ‌مدرسه را باید در زمان خودش انجام دهد‌ . ‌
● اقدامات پیشگیرانه‌
هنگامی که می‌بینید کودک شما به تلویزیون توجهی ندارد و‌ ‌اسباب بازی‌هایش را گوشه‌ای رها کرده است، کافی است لوازمی راکه موجب حواس پرتی او‌ ‌می‌شوند جمع کنید و به طور واضح به او بگویید که انتظار انجام چه کاری را از او‌ ‌دارید . توجه کنید که کودک شما تمام وسایل مورد نیاز خود را برای انجام کارش در‌ ‌اختیار داشته باشد .
به عنوان مثال اگر از او می‌خواهید که دندان‌هایش را مسواک کند‌ ‌باید مسواک ، خمیر دندان وآب را در دسترس او قرار دهید‌ . ‌
راه دیگر جلوگیری از بازیگوشی فرزندتان این است که از شب قبل لباس و دیگر لوازم‌ ‌مورد نیاز او را برای فردا صبح آماده کنید . با این کار نه تنها به کودک بازیگوش‌ ‌خود فرصت نخواهید داد که برای انتخاب لباسش شما را معطل کند، بلکه صبح،قبل از بیرون‌ ‌رفتن از منزل ( بخصوص در مورد خانمهای شاغل ) بدون عجله کارهایتان را انجام خواهید‌ ‌داد . البته اگر این کار را هر روز به طور معمول انجام دهید،بهتر است .
کودک خود را‌ ‌به انجام بعضی از کارها عادت دهید . مثلاً شب : ابتدا خوردن غذا ،بعد شستن دندان و‌ ‌خواندن داستان قبل از خواب. صبح : ابتدا پوشیدن لباس ، شانه کردن مو و مرتب کردن‌ ‌تختخواب ، خوردن صبحانه‌ . ‌
● حاضر جوابی‌
کودک با شروع دو سالگی ، خود مختاری خویش را به حیطه آزمایش می‌گذارد که یکی از راه‌های انجام این کار حاضر جوابی به بزرگسالان است . کودک خردسال‌ ‌با گفتن <نمی‌خواهم> یا <نه> می‌خواهد نشان دهد که از دستورهای شما خسته شده است و‌ ‌استقلال بیشتری می‌خواهد‌ . چگونه با آن کنار بیایید؟
این موضوع پیچیده‌ای است. زیرا اولاً می‌خواهید‌که کودکتان اولین قدم‌های خود را به طرف خود مختاری بردارد ، ثانیاً نمی‌خواهید که‌‌ ‌گستاخی او را تأیید کنید ، بنابراین با حالتی جدی به او بگویید : نباید این طوری‌ ‌جواب بدهی ، اگر با حرف من موافق نیستی اشکالی ندارد ولی باید مؤدبانه جواب بدهی‌ . ‌برای او با جملات معترضانه مناسب مثال‌هایی بزنید . جملاتی مثل : نظر من فرق‌ ‌دارد یا مخالفم و غیره‌‌ . ‌
به این طریق برای وی روشن سازید که اگر دفعه بعداین گونه صحبت کند ارزش خود را نزد‌ ‌شما از دست خواهد داد .اجرای این روش تربیتی را ادامه دهید . اجازه ندهید که گستاخی‌ ‌او ادامه یابد. تا این که روزی مجبور شوید عکس العمل شدیدی از خود نشان دهید‌ . ‌
اگر کودکتان مخالفت خود را مؤدبانه به شما ابراز کرد،به‌ ‌او توجه بیشتری کنید و به عقیده او احترام بگذارید و به او نشان دهید که برای‌ ‌عقاید او احترام قائلید و اگر نظر او مخالف نظر شماست هیچ اشکالی ندارد‌ . ‌
نکته مهم این است که شما ‌باید از نوع ارتباط خود آگاه باشید .
اگر از آن‌ ‌دسته افرادی هستید که مخالفت خود را با دیگران به صورت تمسخرآمیزی بیان می‌کنند ،‌‌ ‌پس نمی‌توانید از فرزند خود انتظار داشته باشید که رفتاری غیر از این داشته باشد‌ . ‌
همین که فرزند شما بتواند خودش را بیشتر کنترل کند و یاد بگیرد که چگونه نیازهای‌ ‌خود را از طرق مختلف به شما بفهماند ، پرخاشگری ، بهانه گیری و دیگر رفتارهای منفی او‌ ‌مسئله ساز نخواهد بود.
به او یاد بدهید که بتواند به شما بگوید که چه احساسی دارد‌ ‌و چگونه فکر می‌کند‌. ‌
با انجام این روش رابطه‌ای قوی با فرزند خود ایجاد می‌کنید . چنین رابطه‌ای ،‌‌ ‌هنگامی که فرزندتان به سن بلوغ می‌رسد ، در حل مسائل به شما کمک زیادی خواهد کرد‌ .

منبع : وزارت آموزش و پرورش ایران