سران سه خانواده

در کسب و کار تراشه‌های کامپیوتری هرگز نمی‌توان خیلی ارزان، خیلی سریع و خیلی سبز بود. اما کمپانی اینتل، این غول تراشه‌ساز که در نظر دارد همه این ویژگی‌ها و چه بسا بیشتر از اینها را یکجا به مشتری‌هایش عرضه کند، جزئیاتی از برنامه‌های آینده‌اش را هفته گذشته فاش‌کرد. اینتل مجموعه‌ای از تراشه‌های جدید برای کامپیوترهای شخصی و سرورها طراحی کرده است که طی دو سال آینده روانه بازار خواهد شد. این تراشه‌ها با نام‌هایی تجاری مثل نهالم (Nehalem)، لینفیلد (Lynnfield) و هوندیل (Havendale) عرضه می‌شوند. با اینکه بزرگ‌ترین هدف اینتل در طراحی محصولات جدید افزایش سطح عملکرد تراشه‌های سرور بود اما این کمپانی برای تراشه‌های کامپیوترهای شخصی نیز خط تولید جدیدی موسوم به Core i۷ راه‌اندازی کرده است که در سه ماهه آخر سال میلادی جاری به بهره‌برداری خواهد رسید.
جیم مک گرگور (J. McGregor)، مدیر تحقیقات و تحلیلگر ارشد شرکت In-Sat درباره محصولات جدید اینتل می‌گوید «انتظار می‌رود تراشه‌های جدید اینتل بتواند موجب جبران عقب‌ماندگی این کمپانی نسبت به رقیب دیرینه‌اش کمپانی AMD، در بخش سرورهای بازار شود.» مک گرگور در ادامه افزود «AMD سال‌هاست که اینتل را در بازار سرورها شکست می‌دهد، اما به نظر می‌رسد تراشه «نهالم» بتواند برای نخستین‌بار این دو رقیب را در شرایطی برابر و شانه به شانه قرار دهد.» تراشه‌های اعلام شده از سوی اینتل به عنوان محصولات آینده این کمپانی را می‌توان به طور عمده به سه خانواده تقسیم کرد: پنرین (Penryn)، نهالم و ایتانیوم (Itanium). اینتل در مورد برخی از این محصولات اطلاعات و جزئیات بیشتری فاش کرده است که عمدتا به توضیح سطح عملکرد بالاتر و میزان مصرف انرژی پایین‌تر تراشه‌ها مربوط می‌شود. در ادامه برخی از ویژگی‌ها و نیز زمان ورود به بازار این سه گروه جدید تراشه‌های اینتل، مرور شده است:
● بنرین
اینتل نسل آینده خانواده پردازشگر ۴۵ نانومتری Core ۲ را سال گذشته و با نام تجاری «پنرین» معرفی کرد. ریزمعماری پنرین به گونه‌ای است که در مقایسه با پردازشگرهای Core ۲ duo با «سرعت ساعت» برابر، سطح عملکرد بالاتری دارد. در واقع سطح عملکرد این تراشه در آزمایش‌های مربوط به اجرای بازی، از پرسرعت‌ترین تراشه دو هسته‌ای موجود ۲۰ درصد بالاتر بود. در حال حاضر اینتل در تدارک است تا آخرین عضو خانواده پنرین را روانه بازار کند؛ پردازشگری ۶ هسته‌ای مسومو به «دانینگتون» (Dunnington). دانینگتون از ماه میلادی گذشته در اختیار نمایندگی‌های اینتل قرار گرفت و تا یک ماه دیگر به دست مصرف‌کنندگان خواهد رسید.
● نهالم
این تراشه بی‌شک ستاره بی‌چون و چرای محصولات اینتل خواهد بود. در واقع نهالم تنها یک محصول خاص نیست بلکه اسم تجاری خانواده‌ای از تراشه‌های اینتل است که در مدل‌های PC، سرور و نوت بوک عرضه می‌شود. به ادعای اینتل طراحی و ساخت این تراشه بزرگ‌ترین تغییر اینتل در معماری تراشه‌ها طی یک دهه اخیر به شمار می‌رود، تغییری باعث می‌شود این تراشه ترکیبی از بالاترین سطح عملکرد ممکن و پایین‌ترین میزان مصرف انرژی را به کاربران عرضه کند. نخستین مجموعه از محصولات مبتنی بر تراشه نهالم در قالب کامپیوترهای شخصی موسوم به «نسخه نهایی» به بازار می‌آید و پس از آن نیز نوبت به تراشه‌های سرور می‌رسد. در ساخت نهالم فرآیند تولید ۴۵ نانومتری و تکنولوژی «هایپر تریدینگ» به کار رفته است. نهالم به کمک این تکنولوژی می‌تواند ۸ «ترید» (Thread) را به طور همزمان، روی چهار هسته پردازشگر اجرا کند. در واقع ترید روشی است که در آن یک برنامه کامپیوتری خودش را به دو یا چند وظیفه اجرایی همزمان یا همزمان مجازی، تفکیک می‌کند تا سرعت اجرای برنامه افزایش یابد. معماری به کار رفته در نهالم که در آن از «کوئیک پث» (QuickPath) استفاده شده است با معماری پیشین اینتل به کلی تفاوت دارد. در این شیوه هریک از ریزپردازنده‌ها با یک کنترل‌کننده حافظ، مجتمع شده است و پردازشگرها و دیگر اجزای تراشه نیز به کمک اتصالات پرسرعت جدیدی به هم اتصال یافته‌اند.
در واقع کوئیک پث جانشین تکنیک «Front Side Bus» خواهد شد که در پلتفورم‌های «زئون» (Xeon) ایتانیوم به کار رفته است. راجش کومار (R. Kumar)، از اعضای گروه تشکیلات دیجیتال کمپانی اینتل در جریان جلسه توضیحی تراشه نهالم در مجمع طراحان کمپانی، درباره این تراشه گفت «ما با سریع‌تر کردن پردازشگرها به کمک هسته‌ها و «تریدهای» بیشتر از گریبانگیر شدن محاسبات جلوگیری کرده‌ایم. در واقع آنچه در حال حاضر چالش‌برانگیز است، عدم‌سرعت کافی در حافظه‌هاست که با استفاده از کنترل‌کننده‌های حافظه مجتمع در تراشه‌های جدید، عملکرد تراشه‌ها تا حد مطلوبی بهبود یافته است.» به ادعای کمپانی اینتل افزایش پهنای باند حافظه در ریزمعماری نهالم باعث شده است تا این سیستم تقریبا ۴ تا ۶ برابر سریع‌تر از پلتفورم‌های فعلی باشد. این سیستم جدید علاوه بر این، زمان عکس‌العمل نهفته بسیار کوتاهی دارد که از این نظر نیز ۴۰ درصد بهتر از نسخه‌های فعلی عمل می‌کند. زمان عکس‌العمل نهفته، زمان تاخیری است که پردازشگر پیش از اجرای یک دستورالعمل داده شده، صرف می‌کند. ویژگی‌های مدیریت توان در نهالم نیز یکی از گام‌های رو به جلوی اینتل در طراحی این تراشه به شمار می‌رود. ورودی‌های توان در تراشه نهالم جریان برق به هسته‌هایی که در حال کار نیستند را به کلی قطع می‌کنند اما در نسخه‌های پیشین تنها امکان کاهش جریان وجود داشت.
در واقع نهالم واحد کنترل توان جدیدی دارد که یک میکرو کنترلر مجتمع است و از بیش از یک میلیون ترانزیستور تشکیل شده است. به گفته گلن یئونگ (G. Yeung)، تحلیلگر شرکت تحقیقاتی Citigroup «به اعتقاد من اینتل می‌تواند نهالم را با قیمتی ۶ درصد بیشتر از قیمت تراشه‌های چهار هسته‌ای Core quad عرضه کند.» از نخستین محصولاتی که از سری نهالم برای کامپیوترهای شخصی عرضه خواهد شد، پردازشگر «Intel Core i۷» است که به دنبال آن مدلی موسوم به «Nehalem-EP» نیز برای سرورهای پرقدرت، روانه بازار می‌شود. قرار است نخستین تراشه‌های مبتنی بر تکنولوژی نهالم تا پایان سال میلادی جاری به خط تولید برسند. کمپانی اینتل علاوه بر این دو مدل، محصولات دیگری نیز بر اساس ریزمعماری نهالم طراحی و به روانه بازار خواهد کرد که این شرح است:
هوندیل و آوبرندیل (Auburndale): پردازشگرهایی با گرافیک مجتمع، به ترتیب برای PC و نوت بوک.
لینفیلد و کلارکسفیلد (Clarksfield): پردازشگرهایی که به کارت گرافیک مجزا نیاز دارند، به ترتیب برای PC و نوت بوک.
انتظار می‌رود این چهار پردازشگر تا نیمه دوم سال ۲۰۰۹ به تولید برسند. علاوه بر این کمپانی اینتل در نظر دارد نسخه‌ای ۳۲ نانومتری از نهالم موسوم به «وستمر» (Westmere) را نیز بسازد که به گفته پاول اوتلینی (P. Otellini)، مدیرعامل اینتل «تراشه وستمر کارش را در سال ۲۰۱۰ آغاز خواهد کرد.»
● ایتانیوم
آخرین عضو خانواده ایتانیوم اینتل که برای سرورها و سیستم‌های محاسباتی پرقدرت و سطح بالا طراحی شده است، تراشه‌ای است موسوم به «تاکویلا» (Tukwila) که انتظار می‌رود اواخر سال میلادی جاری به کمپانی‌های سازنده سیستم‌های سرور، تحویل شود. با این حساب به نظر نمی‌آید سیستم‌های مجهز به این تراشه زودتر از سال ۲۰۰۹ به دست کاربران برسد. تاکویلا تراشه‌ای ۶۵ نانومتری است و نخستین عضو چهار هسته‌ای خانواده ایتانیوم به شمار می‌رود. روی این پردازشگر بیش از دو میلیارد ترانزیستور قرار گرفته است.
بنا به اطلاعات ارائه شده از سوی اینتل، قرار است پس از ورود تاکویلا به بازار دو مدل دیگر به نام‌های «پولسون» (Poulson) و «کیتسون» (Kittson) نیز عرضه خواهند شد. به گفته طراحان اینتل، پولسون تراشه‌ای ۳۲ نانومتری با ۴ یا ۸ هسته خواهد بود که انتظار می‌رود تا دو سال دیگر به بازار بیاید اما از سوی این کمپانی هنوز اطلاعاتی در مورد تراشه کیتسون فاش نشده است.

کیوان فیض‌اللهی

منبع : روزنامه کارگزاران