روزنامه نگاری تلخ یا شیرین

روزنامه ها، مجلات، رادیو، تلویزیون و ... با توجه به كاركرد اصلی خود یعنی اطلاع رسانی شفاف باید طیف گسترده ای از مخاطبان را با توجه به نیاز آنان اقناع كند.
روزنامه نگاران و خبرنگاران رسانه های مختلف به عنوان حاملان اطلاعات، ركن اصلی اطلا ع رسانی تلقی می شوند كه باید بتوانند مسئولیت اطلاع رسانی خود را با رعایت كامل امانتداری به انجام برسانند. پس از سال ۷۶ با افزایش تعداد رسانه ها بویژه مطبوعات بر شمار افرادی كه وارد عرصه روزنامه نگاری شدند، افزوده شد اما متاسفانه این گروه نتوانست مانند سایر نقاط دنیا از كاركردهای حرفه دلچسب خود بخصوص از لحاظ معیشتی برخوردار شود. امروزه با توجه به مشكلات عارض بر مطبوعات، خبرنگاران نمی توانند از یك تعادل مطلوب به لحاظ درآمدی برخوردار باشند.
از این رو پدیده چند شغلی در مطبوعات مقوله ای است كه مواجهه با آن دور از انتظار نیست. حتی اگر خبرنگاران به دلیل تخصص منحصر به فرد خود امكان دستیابی به مشاغلی خارج از شاخه حرفه ای خود را نداشته باشند، اما در عرصه مطبوعات در چند مجله یا روزنامه فعالیت می كنند. تا آنجا كه بسادگی هیچ روزنامه نگاری نیست كه رویای داشتن یك شغل آن هم با درآمد مكفی را در زندگی حرفه ای خود به واقعیت تبدیل كرده باشد.
گاهی این تصور وجود داشت كه پدیده چند شغلی در میان روزنامه نگاران مرد و متاهل مرسوم است، اما امروز افزایش میزان هزینه های زندگی از یك طرف و عدم حصول اطمینان نسبت به آینده شغلی از سوی دیگر سبب شده تا انتخاب چند فرصت شغلی به صورت موازی به صورت یك جریان عادی در مطبوعات ایران درآید.
هیچ روزنامه نگار ایرانی حتی اگر صفحاتی در یك یا دو نشریه برای قلم زدن در اختیار داشته باشد، پیشنهاد سومی را رد نخواهد كرد بلكه آن را به چشم فرصت جدیدی می نگرد كه در پایان ماه بر خروجی حساب بانكی وی می افزاید. در عین حال این فعال مطبوعاتی می تواند تا حدودی اطمینان حاصل كند كه در صورت از دست دادن شغل خود بنا به هر دلیلی نیاز به تلاش زیاد حداقل تا مدتی برای یافتن شغل جدید نخواهد داشت و می تواند به رغم وجود كم و كاست امرار معاش كند. از سوی دیگر با توجه به اینكه امروزه مطبوعات با پرداخت های نامنظم خود اختلالات بسیاری در زندگی اقتصادی اعضای مجموعه خود به وجود می آورند، بنابراین به دست آوردن چند شغل سبب خواهد شد تا توازنی در وضعیت مالی روزنامه نگاران به واسطه داشتن چند شغل برقرار شود.
علاوه بر عدم اطمینان نسبت به آینده شغلی كه از جمله ناامیدی های رایج در میان روزنامه نگاران است، عدم حمایت های تامین آتیه در این حرفه از ویژگی های آن است. كمتر روزنامه نگاری دیده می شود كه در سنوات شغلی خود توانسته از حمایت بیمه برخوردار باشد. معمولا كارفرمایان بخش مطبوعات زیربار مسئولیت برای رعایت حقوق كارمندان خود نمی روند. بخصوص در روزنامه های متعلق به بخش خصوصی كه غالبا سودآوری حرف اول را می زند، سرمایه گذاران از هر روزنه ای برای كسب درآمد استفاده می كنند تا جایی كه ارقام ناچیز حق بیمه كاركنان نیز جمع شده و به عنوان سود سرمایه آنان تلقی می شود.
این ویژگی در كارفرمایان مطبوعاتی چنان فراگیر است كه ناخودآگاه روزنامه نگاران راه گریزی ندارند و برای حفظ موقعیت شغلی خود باید به خواست آنان تن در دهند.
قراردادهای سفید كه توسط این كارفرمایان در اختیار روزنامه نگاران قرار می گیرد، هیچ مفری برای آنان نمی گذارد تا بتوانند به فرصت شغلی دیگری با شرایط بهتر فكر كنند.
دادگاه های كار نیز در چنین شرایطی هیچگونه حمایتی از روزنامه نگاران به عمل نمی آورند و عملا هیچ مانعی برای جلوگیری از این روند به وجود نمی آید.
با وجود آنكه تدابیر مختلفی از سوی سازمان ها و نهادهای مختلف مانند وزارت ارشاد و انجمن صنفی در راستای حمایت از روزنامه نگاران صورت گرفته، اما متاسفانه هنوز این اقدامات نتوانسته یك چتر حمایتی مطمئن پدید آورد تا روزنامه نگاران بتوانند در آرامش به فعالیت خود ادامه دهند.
به طور كلی حرفه روزنامه نگاری به عنوان شغلی كه نماد فرآیند اطلاع رسانی است، جذابیت هایی دارد كه شاید در نظر افرادی كه با ماهیت آن آشنایی چندانی ندارند، دلچسب باشد، اما آیا واقعا نمی شود تدابیری اتخاذ شود تا لذت فرآیند روزنامه نگاری در كام خود این افراد نیز بنشیند؟!

منبع : روزنامه کیهان