غزه؛ یک سال پس از روی کار آمدن حماس

با لحنی تند، یک شبه نظامی وابسته به جنبش فتح با صورتی پیچیده در حالی که کلاشینکف خود را به طرف تصویربردار من گرفته بود فریاد کشید؛«اگر عکس بگیری تو را می کشم... تو را می کشم.» من فوراً جلو رفتم و به تصویربردارم «جو دوران» با شتاب گفتم؛«آرام باش... نگیر». به «دوران» اشاره کردم که فوراً دوربینش را از آن مرد دور نگه دارد. من و دوران به یک میوه فروشی در غزه رفتیم. پیش از آن از جنازه یکی از اعضای فتح فیلمبرداری کرده بودیم که در اثر برخورد با طرفداران حماس کشته شده بود. آن روز آن شبه نظامی وابسته به فتح گذاشت تا ما به سلامت رد شویم. وقتی از خطر جستیم و نفس عمیقی کشیدیم، من دوربین را روی زمین گذاشتم و در عوض سعی کردم به جای تصویر، صدای شلیک گلوله ها را در آن منطقه که برای بیش از نیم ساعت ادامه داشت ضبط کنم. پیش از آن در همان روز، من و تصویربردارم داشتیم در گوشه یی از خیابان از افراد مسلح وابسته به حماس فیلم می گرفتیم. در آن زمان افراد مسلح دیگری از جنبش فتح در حال تیراندازی از خودرویی بودند که در اختیار داشتند. آنها در فاصله چند متری یک مدرسه ابتدایی بودند و دانش آموزان با ترس و وحشت به دنبال پناهگاهی برای خود بودند. در چنین اوضاع و احوالی، به صاحب میوه فروشی یعنی «خضر علیان» نگاه کردم. در حالی که با ترس و عصبانیت داشت مغازه اش را می بست، گفت؛«من می ترسم. به خانه می روم. هرگز اوضاع بدتر از این نبوده است.»
اما برای من این تازگی نداشت چون وضعیت مشابه آن را در غزه، دسامبر ۲۰۰۶ دیده بودم. خشونت ها در هفته دوم ژوئن سال ۲۰۰۷ به اوج خود رسید و درنهایت فتح توسط حماس شکست خورد و از آن پس غزه وارد مرحله یی از آرامش شد که انتظارش را می کشید.
این آرامش نسبی، از آن زمان تاکنون یکی از مهم ترین دستاوردهای جنبش حماس در غزه بوده است. دیگر ترس آن را نداری که تو را بربایند یا شاهد درگیری های مسلحانه باشی. هر چند ممکن است چنین اتفاقی رخ دهد اما بسیار نادر خواهد بود. پس از سیطره کامل بر غزه در ژوئن ۲۰۰۷، حماس سعی کرد امنیت و نظم را برقرار کند، به عبور و مرور سامان دهد و خیابان های شهر را پاکسازی کند. حتی این جنبش ربایندگان آلن جانسون(خبرنگار بی بی سی) را واداشت تا او را آزاد کنند. اهالی غزه به خاطر این کارهای حماس، جنبش مذکور را تشویق کردند اما این ماه عسل چندان طولی نکشید زیرا اسرائیل از زمان پیروزی حماس در انتخابات این جنبش را تحریم کرده بود.تحریم های اسرائیل موارد زیادی را شامل می شد که مهم ترین آن محدود کردن واردات گازوئیل، سوخت و برق بود. همچنین ورود مواد غذایی به غزه محدود شد و صدور کالاها و محصولات کشاورزی از غزه به خارج کاملاً غیرممکن شد. مقامات اسرائیلی هدف از این اقدامات را فشار بر حماس توصیف می کنند زیرا به نظر آنها حماس یک سازمان تروریستی است و شبه نظامیان وابسته به این گروه به طرف اسرائیل موشک و خمپاره شلیک می کنند. وزارت دفاع اسرائیل می گوید در سال ۲۰۰۷ حدود ۱۵۰۰ موشک معروف به قسام به طرف اسرائیل شلیک شده است. به گفته همین منبع طی شش سال اخیر حدود ۲۳۸۳ موشک دیگر به اسرائیل شلیک شده است.در اثر این فشارها، اکثر کارگاه های غزه تعطیل شده و هزاران نفر کار خود را از دست داده اند. چنانچه ۷۰ تا ۸۰ درصد از اهالی فقط از طریق کمک های اهدایی از سوی آژانس پناهندگان وابسته به سازمان ملل متحد (اونرا) زندگی خود را می گذرانند. این آژانس پس از آواره شدن حدود ۷۰۰ هزار فلسطینی در پی جنگ ۱۹۴۸ تاسیس شد که به تاسیس رژیم اسرائیل انجامید.
● سالی سخت برای مردم
چنان که پیش از این گفتم سال گذشته برای غزه توام با آرامشی نسبی بود. از ژوئن گذشته تاکنون اسرائیل ده ها بار به غزه حمله کرده است و این حملات خرابی های زیادی را به بار آورد. به گفته خبرگزاری القدس، حدود ۶۰۰ فلسطینی اعم از غیرنظامی و شبه نظامی در حملات اسرائیل به غزه جان خود را از دست داده اند. در رابطه با فلسطینی هایی که در اردوگاه ها و شهرک های نزدیک مرز اسرائیل زندگی می کنند و همچنین اسرائیلی هایی که در نزدیکی غزه زندگی می کنند، سال گذشته سالی سخت بود. در رابطه با اهالی غزه، آنها هر روز باید به فکر تامین مایحتاج زندگی روزمره خود باشند.
در گذشته وقتی کمک ها وجود داشت، کپسول های گاز در خیابان ها به فروش می رسید و روی گاری هایی حمل می شد که الاغ ها آنها را یدک می کشیدند اما امروزه وضع فرق کرده است. وقتی کمکی می رسد، مردم به سوی مراکز اندک توزیع، هجوم می آورند. یکی از این مراکز توزیع گاز مایع در شمال شهر غزه واقع شده و دائماً شلوغ و داغ است. از اطراف آن می توان بوی گاز را استشمام کرد به طوری که احساس می کنی اگر کسی سیگاری روشن کند همه جا به آتش کشیده خواهد شد. از آن گذشته مردم باید در این هوای گرم زیر تابش نور خورشید، ساعت ها و حتی به گفته بعضی، روزها به انتظار گاز بنشینند.«ام ودیعه» نظیر بقیه مردم یکی از این منتظران است که من با او گفت وگو کردم. می گوید از ساعت پنج صبح تاکنون(دو بعد از ظهر) منتظر است و از سه روز پیش تاکنون در خانه گاز ندارد. در غزه صف های طولانی از اتومبیل ها و کامیون ها مشاهده می شود که در مقابل پمپ های بنزین با صبر و حوصله زیاد در انتظار رسیدن کمک ها هستند. یعنی جز انتظار چاره دیگری ندارند. در غیر این صورت باید بروند سراغ بازار سیاه گازوئیل. این سوخت قاچاق از طریق تونل های زیرزمینی از مصر می رسد و هر گالن حدود ۵۰ دلار(هر لیتر ده دلار) فروخته می شود.با توجه به چنین شرایطی، خانواده ها بین افراد خود نوعی تقسیم کار را ایجاد کرده اند؛ یکی به دنبال گاز برای پخت و پز می رود، دیگری برای ایستادن در صف بنزین و سومی نیز به دنبال هر چیز دیگری که توزیع می کنند. برای غلبه بر مشکل کمبود سوخت، بعضی از صاحبان موتورسیکلت، بنزین را با روغن خوراک پزی مخلوط می کنند. موضوعی که برای سلامت موتور ضرر دارد و دود غلیظی را تولید می کند اما به هر حال باعث می شود موتور حرکت کند.
بعضی ها مثل مهندس «وسام خازندار» به نحو دیگری فکر می کنند. او اتومبیلی را اختراع کرده است که با برق کار می کند. بسیاری دوست دارند که چنین اتومبیلی در اختیار داشته باشند چون واقعاً از مشکل سوخت به تنگ آمده اند. جدا از دغدغه های مادی، بیم آن نیز وجود دارد که حماس گرایشات تند خود را اعمال کند.
ابوالنجا موضوع فساد و سوءمدیریت جنبش فتح را رد می کند اما می گوید؛«بحرانی که بین حماس و فتح به وجود آمد فاجعه بار بود.» وی ادامه می دهد؛«ملت ما به ملتی مایوس تبدیل شده است، که فقط به دنبال غذا است، یا کمترین چیزها برای زندگی کردن. اوضاع الان شبیه سال ۱۹۴۸ شده است و ما فقط به کمک های خارجی وابسته هستیم.» با وجود چنین وضعیتی، شبه نظامیانی که بر غزه حکومت می کنند مطمئن هستند بر مشکلات غلبه خواهند کرد و از این بحران سربلند بیرون خواهند آمد. هفته گذشته من به دیدار «احمد یوسف» یکی از مشاوران بلندپایه اسماعیل هنیه نخست وزیر حماس رفتم. او به من گفت؛«اسرائیلی ها هر فکری بکنند و هر اقدامی را علیه ما ترتیب دهند از جمله فشارها، هرگز نمی توانند ما را تسلیم کنند.» یوسف که در امریکا تحصیل کرده است می گوید؛«این بخشی از مبارزه ملت فلسطین است که از شصت سال پیش تاکنون جریان دارد... زندگی ما از زمان اردوگاه پناهندگان تاکنون فرقی نکرده است. سختی و رنج کشیدن بخشی از این مبارزه بوده است.»

منبع؛ سی ان ان عربی
ترجمه؛ محمدعلی عسگری

منبع : روزنامه اعتماد