عقلانیت در مبادی و غایات نظریه سیاسی توماس آکوییناس

با وجود آنکه جدایی دین از سیاست از مولفه‌های مدرنیته و اندیشه مدرن محسوب می‌شود اما در دوران اخیر شاهد گسترش اندیشه مسیحیت سیاسی و یهودیت سیاسی و حتی پیوند آنها در جهت ایدئولوژیک‌کردن تفکر سیای لیبرال هستیم، چنین واقعیتی ضرورت بازخوانی ابعاد سیاسی و به‌ویژه مبادی و غایات در اندیشه سیاسی مسیحی را مطرح ساخته است. از سوی دیگر سخنان اخیر پاپ بندیکت شانزدهم علیه، اسلام و ادعای پیوند مسیحیت و عقلانیت، ضرورت پاسخ علمی به این ادعا و اتهام غیر عقلانی، دانستن اسلام را افزایش داده است.
توماس آکوییناس بزرگترین فیلسوف و متکلم مسیحی است که در جهت ایجاد پیوند میان عقل و دین و عقل و ایمان کوشش پردامنه‌ای را انجام داده است. از یکسو وی در فلسفه مشایی و پیرو ارسطوست و از این نظر می‌توان گفت گفتمان تومیستی در پارادایم مشایی و آنهم در سایه مستر پارادایم فلسفه یونان، قابل درک است و از سوی دیگر گذر او از عالم اسطوره‌ای و عقل طبیعی به ایمان مسیحی و در عین حال پذیرش جنبه‌هائی از سکولاریزم که البته چنانچه خواهیم دید سکولاریزم مسیحی است او را در نقطه عطف اندیشه مدرن و سنت قرون وسطی قرار داده است، لذا درک مبادی و غایات اندیشه سیاسی توماس از آنرو اهمیت پیدا می‌کند که پس از او شاهد تحول عمیقی در اندیشه سیاسی بر پایه نگرشی دیگر به مبادی و البته حذف غایات در انسان مدرن هستیم.

حسن مجیدی ـ دانش آموخته دکترای علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس

منبع : حوزه معاونت تحقیقات و فناوری