موانع پیش روی طرح تحول اقتصادی

اجرای طرح تحول اقتصادی به طور طبیعی دارای موانعی است؛ در درجه اول باید سیستم اقتصادی دولت برای اجرای این طرح بزرگ آمادگی و ظرفیت‌های لازم را در خود ایجاد کند. فشارها و تحریم‌های خارجی که آثار آن بر اقتصاد کشور تحمیل شده و سعی بر از هم پاشیدن نظام اقتصادی کشور دارد و برخی جریان‌های سیاسی - اقتصادی داخل کشور که سیاست‌های اقتصادی دولت را مانع منافع بی‌حد و حصر خود می‌دانند، از مهمترین موانع اجرای طرح تحول اقتصادی دولت است.دولت باید اعتماد عمومی را نسبت به این طرح جلب کند و آثار مثبت آن را به مردم بازگو کند.حتی دولت لازم است مردم را از برخی تبعات آن مطلع سازد.این دولت طی سه سال گذشته اثبات کرده که مردم را محرم می‌داند و تمام اقدامات اساسی خود را با مردم در میان می گذارد. آثار طرح تحول اقتصادی دولت در تحقق عدالت اجتماعی بسیار گسترده است .با اجرای این طرح که از مصوبات برنامه‌های سوم و چهارم توسعه است، جلوی بسیاری از سودها برای بعضی از جریان‌ها گرفته خواهد شد و با اقتدار دولت و پشتیبانی مردم دست بسیاری از رانت‌خواران قطع خواهد شد. توجه به قشر نیازمند و توانمندسازی آنان در مقابل افزایش قیمت‌ها با افزایش قدرت خرید این خانواده‌ها از طریق پرداخت نقدی یارانه‌ها یکی از آثار مهم این طرح است. نمایندگان مردم و دولتمردان در بررسی‌های اقتصادی خود به این نتیجه رسیده‌اند که روند فعلی اقتصادی قابل استمرار نیست و باید چاره‌اندیشی اساسی و جراحی عمیق اقتصادی در معیشت مردم انجام داد، تا قدرت معیشتی خانوارها افزایش یابد، در این صورت فاصله طبقاتی بین دهک‌ها به حداقل رسیده و اقشار آسیب‌پذیر جامعه توانمند می‌شوند. پرداخت نقدی یارانه‌ها به دلیل فقدان زیرساخت‌های کافی برای حمایت از مردم یکی از مهمترین شیوه‌های حمایتی است . برای این‌که این طرح در جامعه به طور کامل جا بیفتد و مردم آمادگی لازم را برای همراه شدن با آن پیدا کنند، باید رسانه‌های عمومی بسیج و مردم نسبت به نکات مثبت و ارزشمند این طرح آگاه شوند و آثار دراز مدت آن در اقتصاد کشور را تبیین نمایند تا با یک حرکت جمعی دوران گذر از اقتصاد قبلی به اقتصاد جدید طی شود.ساماندهی و منطقی شدن مصرف انرژی و کالاهای اساسی از دیگر مزیت‌های پرداخت نقدی یارانه‌ها است. با نقدی شدن یارانه‌های انرژی و کالاهای اساسی، دیگر دولت نیازی به پرداخت چهار هزار میلیارد تومان یارانه آرد یا توزیع گازوئیل و بنزین نخواهد داشت، بنابراین قیمت‌ها واقعی شده و مصرف مردم و هزینه‌های دولت نیز منطقی می‌شود، بدین ترتیب مشکل مصرف بیش از اندازه انرژی و اسراف آن از سوی دهک‌های پر مصرف از بین می‌رود. پرداخت نقدی یارانه‌ها موجب کاهش مصرف و مصرف درست برنج، آرد، آب، گاز، برق، شوینده‌ها، قند و شکر و سایر اقلام یارانه‌ای است خواهد شد . واقعی شدن قیمت کالا و خدمات منجر به کاهش مصرف عمومی می‌شود؛ یارانه نقدی‌ای هم که به مردم پرداخت می‌شود، پس‌انداز یا صرف خرید مایحتاج مورد نیاز خانوارها می‌شود. طرح تحول اقتصادی موجب می شود صرفه جویی در کل کشور نهادینه شود لذا باید فرهنگ استفاده از منابع طبیعی و ارزاق عمومی و انرژی و... را ساماندهی کنیم. ایران کشوری است که فرهنگ مصرف در آن چه در بعد انرژی و چه در بعد ارزاق عمومی و امکانات دیگر با سایر کشورها کاملا متفاوت است. براساس آمار سال گذشته حدود ۴۳ میلیارد دلار انرژی در کشور تولید شد اما بیش از این مقدار صرف مصارف داخلی گردید. در حالی که در چین که حدود یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون نفر جمعیت دارد مصرف داخلی به این مقدار نیست، حتی در آمریکا و ایتالیا که جمعیت آنها تقریبا نزدیک به جمعیت ایران است شاید یک ششم یا یک هفتم انرژی کشور ما را مصرف کنند و این نشان می دهد ما به لحاظ فرهنگ مصرف هنوز ضابطه مند نشدیم. در کشورهای دیگر حضور فرهنگ مصرف به نوعی مناسب ساماندهی شده است و شاید این امر به دلیل صنعت بسته بندی درست باشد و حتی میزان مصرف در این کشورها نسبت به کشور ما خیلی پایین تر است. مثلا در ارتباط با مصرف نان و آرد، کشورهای مشابه کشور ما یک سوم آردی را که ما مصرف می کنیم به مصرف می رسانند. اهداف طرح اقتصادی فقط محدود به توانمندسازی اقشار جامعه نیست، بلکه مهمتر از آن کنترل و کاهش مصرف انرژی و کالاهای اساسی است. ولی دولت اقداماتی را که باید به موازات توانمندسازی توده‌های مردم انجام دهد، تعطیل نمی‌کند، به طور مثال دولت قانونا اجازه دارد، سالی شش هزار میلیارد تومان صرف حمل و نقل عمومی کند، به عبارت دیگر در فضایی که طرح تحول اقتصادی به وجود می‌آورد، یقینا سرعت پروژه‌های عمرانی نیز افزایش می‌یابد.

نادیا صفی خانی

منبع : روزنامه رسالت