دوشنبه, ۱۲ آذر, ۱۴۰۳ / 2 December, 2024
مجله ویستا


تأثیر اشتغال زنان بر رضایت همسرانشان از زندگی


تأثیر اشتغال زنان بر رضایت همسرانشان از زندگی
چهارچوب نظری پژوهش بر اساس نظریات دوگانگی نقش زن (نظریه فرهنگ، نظریه نقش اقتصاد و نظریه شبکه) و نظریات ثبات و استحکام خانواده (نظریه کارکردگرایی، نظریه مبادله و نظریه برابری) تنظیم شده است.
روش تحقیق مورد استفاده در این کار روش پیمایشی بود. با توجه به تعداد افراد جامع آماری که ۳۵۰ نفر بودند با استفاده از جدول کرچسی و مورگان حجم نمونه ۱۴۰ نفر در نظر گرفته شد و اطلاعات لازم برای کار با روش پرسشنامه از افراد نمونه که به روش نمونه گیری طبقه بندی ساده انتخاب شده بودند گرد‌آوری گردید و داده‌ها در پایان با روش‌های مختلف آماری و با استفاده از برنامه نرم افزاری spss تجزیه و تحلیل شدند و در جداول یک بعدی دو بعدی توصیف شدند و در بخش بعدی یافته‌های آماری توضیح داده شدند. در بین ۱۰ متغیری که تأثیرشان بر متغیر رضایت از زندگی مشترک سنجیده شد، بین متغیرهای سن مردان، سن زنان، میزان درآمد مردان، میزان درآمد زنان، تعداد فرزندان، تحصیلات مردان و رضایت شغلی مردان با متغیر وابسته ارتباط معنی‌دار آماری دیده نشد و بین متغیرهای نوع شغل مردان، میزان مسئولیت‌پذیری زنان و میزان ارتباط با اقوام و اطرافیان با متغیر وابسته (رضایت از زندگی مشترک) ارتباط معنی‌دار آماری وجود داشت که با توجه به این مسئله در فصل آخر تحقیق به ارائه راهکارهایی جهت بهبود وضعیت رضایت از زندگی مشترک در بین زوجین داده‌شد.
مشارکت زنان بطور چشمگیر در زمینه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... از بعد از جنگ جهانی دوم آغاز شد و فعالیت زنان در هر یک از این زمینه‌ها پیامدهای منفی و مثبتی در پی داشته است.
«نقش شغلی زنان، نقشی جدید در مقایسه با نقش‌های سنتی همسری و مادری مطرح و عوامل متعددی می‌توانند بر احراز نقش شغلی زنان یا عدم آن و ادامه یا ترک آن موثر واقع شوند.
شایسته است جهات مثبت و امتیازات نقش اشتغال زنان از ابعاد مختلف اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی برای افراد جامعه چه زن و چه مرد مورد شناسایی و تاکید قرار گیرد. پرداختن به نقش اشتغال برای زنان در کنار نقش‌های خانوادگی، وظیفه‌ی سنگین و خطیری است که بر دوش مادران نهاده می‌شود» (احمدی‌نیا، ۱۳۸۳: ۳۴۰).
بطور کلی بیرون رفتن زن از خانه و چند ساعتی از روز را در اجتماع بودن باعث می‌شود که رفتار وی در خانواده هم تحت تاثیر قرار گیرد و در مواردی وظایف مادری و همسری را هم به نحو بهتری انجام دهد و یا به عکس.تاثیری که اشتغال زنان بر رضایت زناشویی (چه از جهت منفی و چه از جهت مثبت) می‌گذارد آنچنان ابعاد وسیع و گسترده‌ای را دارد که بسیاری از جامعه شناسان، روانشناسان و اقتصاددانان به این قضیه می‌پردازند. به نظر می‌رسد که زنان هنگامی که به استقلال مالی می‌رسند،آرامش خاطر بیشتری دارند و همین آرامش خاطر تاثیر بسزایی بر روابط وی با همسر، بچه‌ها و سایر اقشار جامعه می‌گذارد که باعث به وجود آمدن رضایت زناشویی در زندگی می‌شود.
● بیان مسئله
تاثیری که کار زن و درآمد وی در ابعاد مختلف زندگی دارد بر کسی پوشیده نیست خصوصاً اثری که این درآمد بر رفاه خانواده و رضایت زناشویی می‌گذارد. امروزه رفاه خانواده در جوامع بسیار مهم است و اعضای آن خصوصاً زن و شوهر تلاش خود را انجام می‌دهند تا از هر جهت به آرامش و خوشبختی و رضایت برسند.
اشتغال زنان در فعالیت‌های اقتصادی خارج از چهارچوب خانوار که طی چند دهه گذشته تدریجاً اهمیت یافته مسائلی را مطرح کرده است که به دلیل اهمیت، موضوع پژوهشهای متعددی قرار گرفته‌است و از آنجا که این امر خصوصا در ایران با شتابزدگی در میان برخی از گروه‌ها مطرح گردید و در عین حال شرایط اجتماعی، فرهنگی جامعه ایران در خیلی موارد پویایی مناسب با آن را نداشته است، اشتغال زنان از سویی با مسائل حاد -در برخی از موارد- مواجه گردیده و از سویی دیگر اختلاف عقیده در میان توده‌های مختلف مردم موجب شد(ساروخانی، ۱۳۷۹ : ۱۷۸).
از جمله این عوامل رضایت یا عدم رضایت زناشویی است. اگر بخواهیم رضایت زناشویی را در خانواده ایجاد کنیم باید به دنبال عواملی باشیم که موجب ایجاد رضایتمندی می‌شود و خانواده‌ها را به سوی آن ترغیب کنیم. یکی از این عوامل اشتغال زنان است. مشارکت روزافزون زنان در بیرون از خانه باعث تقویت حس اعتماد به نفس و استقلال و افزایش قدرت تصمیم‌گیری و برخورد مناسب با و حوادث زندگی و اثر مطلوب بر روابط خانوادگی بر جای گذارده است.مطالعات زیادی نشان داده که یکی از مهمترین عوامل موثر بر رضایت زناشویی مسئله اقتصادی و درآمد است، چنانچه این درآمد از طرف هر دو زوج باشد باعث سهولت زندگی می‌شود؛ ولی در کنار این سهولت زندگی، در پاره‌ای موارد باعث بروز مسائل و مشکلات هم می‌شود که در این تحقیق به آن پرداخته می‌شود.
بطور کلی پژوهش حاضر در پی آن است که تاثیر اشتغال و استقلال مالی زنان را بر رضایت زناشویی در بین معلمان زن مدارس دخترانه شهرک معلم شهرستان کرمانشاه بررسی کند. در واقع مساله اصلی اینست که زنان بعد از اشتغال، استقلال مالی پیدا می‌کنند، چه تاثیری بر زندگی خانوادگی و رضایت همسرانشان از زندگی مشترک می گذارند؟
● ضرورت و اهمیت تحقیق
جهان امروز سیر هزاران ساله‌ای را برای رسیدن به تمدن جدید گذرانده‌است که این سیر همچنان ادامه دارد. کشور ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست و تلاش می‌کند تا همگام با کشورهای پیشرفته برای رسیدن به تمدنهای جدید حرکت کند. در این میان «گشایش جامعه ایران به سوی آورده‌های تمدن جدید دگرگونی‌های بسیاری به بار آورد که از مهمترین آنها حرکت زن از خانه و دستیابی وی به بازار اشتغال است. این پدیده جامعه و مخصوصاً خانواده ایرانی را از جهاتی بسیار تحت تاثیر قرار داد و چهره اشتغال صورتی تازه یافت. با رفتن زنان از خانه و اشتغال آنان اصول زندگی سنتی درهم شکسته شد و در همه زمینه‌ها محاسن و معایبی را به دنبال داشت؛ انقلابی را در بسیاری از ارکان جامعه به وجود آورد که بیشترین تاثیر آن بر روی ساختار خانواده بوده است.
رضایت زناشویی از عوامل بسیار مهم در زندگی است، در صورت وجود آن در زندگی و خانواده، باعث می‌شود زوجین آرامش را در زندگی ببینند و با آرامش و رضایت آنها، فرزندان نیز در خانواده به خوبی تربیت می‌شوند و آثار آن را در جامعه از خود نشان خواهندداد؛ نبود رضایت زناشویی باعث مشکلات و اختلافات زیادی در بسیاری از زمینه‌ها می‌شود، حتی در پاره‌ای موارد زوجین را تا پای میز طلاق هم می‌کشاند که عواقب بسیار بد و وخیم آن بر کسی پوشیده نیست.
در این میان وجود نگرش منفی مردان نسبت به نقش شغلی زنان و تاثیر عمده ممانعت برخی از مردان از شروع به کار یا ادامه اشتغال همسران، شرایط نابرابری شغلی و درآمدی زنان و مردان در بازار کار، ابراز ناخرسندی شوهران نسبت به کارکردن زنان شاغل، احساس تعارض نقش در مورد مادران شاغل که در نتیجه شرایط اجتماعی فرهنگی مذکور پدید آمده، بعضاً منجر به مشکلات سلامت روانی و جسمانی برای زنان شاغل می‌گردد (احمدی‌نیا، ۱۳۸۳ : ۳۴۰-۳۳۹). همین مشکلات سلامت روانی و جسمانی در زنان باعث بروز مشکلات در خانواده شده و موجب می‌شود که زنان مسئولیت‌های همسری و مادری خود را در خانواده انجام ندهند؛ همین امر اهمیت تحقیق حاضر را دو چندان می‌کند چرا که خانواده بنیان جامعه است و چنانچه خللی بر آن وارد شود کل جامعه دچار مشکل می‌شود.
● مبانی نظری (زناشویی):
سازگاری زوجی به معنای عمل‌کرد و رفتار متناسب زوجین براساس وظایف سنتی و عرفی و قانونی تعیین شده برای هر کدام از آنان در قالب قانون خانواده و خرده فرهنگ است این تناسب عمل‌کرد می‌تواند در جنبه‌‌های رفتاری، شناختی و عاطفی مطرح شود مهمترین نظریه‌ای که در مورد سازگاری زوجی وجود دارد، نظریه روان‌کاوی فیربیرن (۱۹۶۴- ۱۸۸۹) است این نظریه که به «ارتباط موضوعی» مشهور است، با نظریه فروید متفاوت است.
فیربیرن (۱۹۵۲) معتقد است که چیزی به عنوان نهاد وجود ندارد تنها چیزی که هست «من» مرکزی است که در هنگام تولد ظاهر می‌شود «من» دارای منبع انرژی است، به علاوه به عقیده وی انگیزش اساسی انسان در جهت کاهش اضطراب، تنش و جستجوی لذت و خوشی نیست بلکه انگیزش اولیه رفتار (جستجوی اشیاء) است. فیربیرن معتقد است که رشد شخصیت به وسیله مراحل متمایز از وابستگی، یعنی بوسیله مرحله انتقالی به وابستگی کامل می‌رسد، منظور از او وابستگی بزرگسالی این است که فرد قابلیت دارد خود را بعنوان یک فرد متمایز از دیگران دریابد به عبارت دیگر فردی که بتواند به روابط مسالمت آمیز با سایر افراد دست‌یابد؛ وی نیز می‌خواست مانند سایر روانکاوان نحوه‌ی پیدایش و ایجاد اختلافات روانی را تبیین کند او هم مثل دیگران به وجود یک تعارض اعتقاد داشت اما معتقد بود که این تعارض ربطی به نهاد ندارد بلکه این تعارض به تجربه‌‌های ناهماهنگ فرد با اشیاء مربوط است (خدا رحیمی‌و همکاران، ۱۳۷۷: ۱۸۰).
دیکس در مورد روابط شیء موضوعی و مطالعات زوجی می‌گوید: «من در واحد زناشویی از چارچوب فیربیرن برای استخراج تعامل بین دو شخص استفاده می‌کنم» و در ادامه می‌افزاید که در عمل از «حیطه فرهنگ و شخصیت مرتبط با منش ملی به اهمیت مطالعات زناشویی پی برده است وی که به اثرات فرهنگ و نقش خانواده علاقمند بوده است به این نتیجه رسید که «الگو‌های نقش» افراد دارای مشکلات زوجی در مورد رفتار خودشان و همسرانشان قویاً به شکل «غیر قابل انتقال» است در حقیقت این «الگو‌های نقش غیر قابل انتقال، همان واقعیت‌سنجی ناخود‌آگا‌هانه ازدواج هستند که فرد در تعامل روزمره صمیمانه خوا‌هان آن است.
اما ازدواج که یک رابطه جامعه‌زاد است در گسترده‌ترین سطح انبساط دو شخص است (با من‌‌های مرکزی آنها) که هر کدام نقش‌‌های اجتماعی مشخصی را به سبکی ایفا می‌کنند. نه تنها نیاز‌های دیگری را به نحوی که او ادراک می‌کند برآورده می‌سازد بلکه به درجات مختلفی لوازم فرهنگی و اخلاقیات جامعه آنان را نیز ارضاء نماید.
ازدواج در سطح عمیق‌تر، گذر بین خرده هویت‌‌های پنهانی زوجین است که در ورای ریشه ظاهری برآورده می‌شود، لیکن طبق حقایق بالینی پس از یک فاصله زمانی معقول، ممکن است اهداف اجتماعی-زیستی در زوج و «من‌‌های» مرکزی آنها به وسیله فشار‌های فراتر از طاقت، بخش‌‌های پنهانی شخصیت آنان مورد تهدید قرار گیرد.
به نظر دیکس (۱۹۶۳) بر اساس نتایج بدست آمده از موارد بالینی، ناهمخوانی زوجی بوسیله عدم پذیرش شخصیت واقعی دیگری توسط یکی یا هر دو شریک زندگی ایجاد می‌شود، بطوریکه آنان در کنش متقابل با یکدیگر گاهی از طریق تنبیه یا طرد شدن یا سرزنش کردن شریک زندگی «تأیید ناکننده»، به او واکنش نشان می‌دهند از طرف دیگر هر کدام از زوجین می‌کوشند تا دیگری را وادار کنند که مطابق با میل و الگو‌های درونی او رفتار کنند و این نیز موجب افزایش تعارضات زوجین می‌شود البته این اعمال در سطح ناخود‌آگا‌هانه عمل می‌کنند و بخشی از یک فرایند ساخت و پاخت هستند به همین دلیل نیز ازدواج‌‌های «سگ و گربه» به رغم تحریفات مداوم و رفتار‌های وابسته به نقش آزارنده و مخرب ادامه می‌یابند این موارد را فقط می‌توان با مفاهیم اشتقاق «من» فیربیرن تبیین کرد (همان: ۱۸۴-۱۸۳).
● فرضیات
۱) به نظر می‌رسد بین اشتغال زنان و میزان رضایت همسرانشان از وضعیت زندگی زناشویی رابطه معنی‌دار آماری وجود دارد.
۲) به نظر می‌رسد بین میزان تحصیلات همسران زنان شاغل و میزان رضایت از وضعیت زندگی زناشویی رابطه معنی‌دار آماری وجود دارد.
۳) به نظر می‌رسد بین نوع شغل همسران زنان شاغل و میزان رضایتشان از وضعیت زندگی زناشویی رابطه معنی‌دار آماری وجود دارد.
۴) به نظر می‌رسد بین میزان درآمد زنان شاغل و میزان رضایت همسرانشان از وضعیت زندگی زناشویی رابطه معنی‌دار آماری وجود دارد.
۵) به نظر می‌رسد بین میزان درآمد همسران زنان شاغل و رضایتشان از وضعیت زندگی زناشویی رابطه معنی‌دار آماری وجود دارد.
۶) به نظر می‌رسد بین میزان رضایت شغلی همسران زنان شاغل و رضایت آنها از وضعیت زندگی زناشویی رابطه معنی‌دار آماری وجود دارد.
۷) به نظر می‌رسد بین سن زنان شاغل و رضایت همسرانشان از وضعیت زندگی زناشویی رابطه معنی‌دار آماری وجود دارد.
۸) به نظر می‌رسد بین سن همسران زنان شاغل (جوانی، میانسالی و پیری) و میزان رضایت از وضعیت زندگی زناشویی رابطه معنی‌دار آماری وجود دارد.
۹) به نظر می‌رسد بین تعداد فرزندان زنان شاغل و رضایت از وضعیت زندگی زناشویی رابطه معنی‌دار آماری وجود دارد.
۱۰) به نظر می‌رسد بین میزان مسئولیت‌پذیری زنان شاغل و رضایت همسرانشان از وضعیت زندگی زناشویی رابطه معنی‌دار آماری وجود دارد.
۱۱) به نظر می‌رسد بین میزان برقراری روابط با اقوام و اطرافیان در همسران زنان شاغل و رضایت از وضعیت زندگی زناشویی آنها رابطه معنی‌دار آماری وجود دارد.
● روش تحقیق
در این تحقیق با توجه به ویژگی‌های روش پیمایشی از این روش استفاده شده‌است.
پیمایش دقیقاً به معنی تکنیک خاصی در گردآوری اطلاعات نیست: هرچند عمدتاً از پرسشنامه استفاده می‌شود اما فنون دیگری از قبیل مصاحبه عمیق و مصاحبه ساختمند، مشاهده، تحلیل محتوا و جز اینها هم به کار می‌روند.
● جامعه آماری
«جامعه تحقیق عبارت است از همه‌ی اعضای واقعی یا فرضی که علاقمند هستیم یافته‌ها و پژوهش را به آنها تعمیم دهیم» (دلاور، ۱۳۶۸ : ۱۴۷).
در این پژوهش جامعه آماری مورد مطالعه را معلمان شهرک معلم شهر کرمانشاه تشکیل می‌دهند که شامل ۳۵۰ نفر معلمی بود که در این مدارس به تدریس اشتغال داشتند.
● روش نمونه گیری
در این پژوهش از روش نمونه‌گیری طبقه‌بندی که یکی از شیوه‌های نمونه گیری احتمالی است استفاده شده‌است نمونه‌گیری طبقه بندی شکل اصلاح شده‌ای از نمونه گیری تصادفی ساده و سیستماتیک است ؛این روش ابتدا طبقات مختلف موجود در جامعه را تعیین نموده و سپس مشخص می‌نماییم که در هر طبقه چه نسبتی از افراد جامعه قرار دارند و برای معرّف بودن نمونه به همان نسبت موجود در جامعه از طبقات مختلف به روش نمونه گیری تصادفی، افراد نمونه را انتخاب می‌نماییم.
● حجم نمونه
در این پژوهش از جدول کرچسی و مورگان برای تعیین حجم نمونه استفاده شده است، که علت این انتخاب این است که علی‌رقم بزرگتر شدن حجم نمونه و دشوار شدن کار این روش استاندارد شده است و از نظر محقق اعتبار این روش از روش کوکران به خاطر اشتباهاتی که ممکن است در بدست آوردن متغیرها و محاسبات آن انجام شود، بیشتر است که با توجه به تعداد افراد جامعه آماری (۳۵۰ نفر) شامل ۱۴۰ نفر از معلمان می‌شود.
● روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
پس از تکمیل پرسشنامه‌ها و گردآوری اطلاعات لازم، اطلاعات کلیه‌ی پرسشنامه‌ها به کامپیوتر داده شده و با استفاده از برنامه آماری SPSS داده‌ها تحلیل شدند و در این کار از جداول یک‌بعدی و دو‌بعدی و همچنین از شاخصهایی مانند: نما، میانه، میانگین، و نمودارهای هیستوگرام و دایره‌ای و آزمون‌های پیرسون، کای‌ دو ، گاما و کندال Tau-c و Tau-b به کار گرفته ‌شده‌است.
● رد و اثبات فرضیات
▪ فرضیه ۱ : رابطه سن مردان و رضایت از زندگی مشترک آنان
با توجه به اینکه متغیر مستقل در این آزمون (سن مردان) در سطح فاصله‌ای سنجیده شده است و متغیر رضایت از زندگی مشترک نیز به صورت فاصله‌ای سنجیده شده است از ضریب همبستگی پیرسون برای سنجش فرضیه استفاده شده است، با توجه به نتایج این آزمون که در جدول بالا ذکر شده است و مقدار sig محاسبه شده (۶۷۰/۰) که بیشتر از ۰۵/۰ است، فرض H۱ رد شده و فرض H۰ یعنی عدم وجود رابطه معنی دار آماری بین این دو متغیر تایید می‌شود.
▪ فرضیه ۲ : رابطه سن زنان و رضایت از زندگی مشترک همسرانشان
با توجه به اینکه متغیر مستقل در این آزمون (سن زنان) در سطح فاصله‌ای سنجیده شده است و متغیر رضایت از زندگی مشترک نیز به صورت فاصله‌ای سنجیده شده است از ضریب همبستگی پیرسون برای سنجش فرضیه استفاده شده است، با توجه به نتایج این آزمون که در جدول بالا ذکر شده است و مقدار sig محاسبه شده (۶۸۶/۰) که بیشتر از ۰۵/۰ است، فرض H۱ رد شده و فرض H۰ یعنی عدم وجود رابطه معنی دار آماری بین این دو متغیر تایید می‌شود.
▪ فرضیه ۳ : رابطه تعداد فرز ندان و رضایت از زندگی مشترک همسران زنان معلم
با توجه به اینکه متغیر مستقل در این آزمون (تعداد فرزندان) در سطح فاصله‌ای سنجیده شده است و متغیر رضایت از زندگی مشترک نیز به صورت فاصله‌ای سنجیده شده است از ضریب همبستگی پیرسون برای سنجش فرضیه استفاده شده است، با توجه به نتایج این آزمون که در جدول بالا ذکر شده است و مقدار sig محاسبه شده (۹۶۰/۰) که بیشتر از ۰۵/۰ است، فرض H۱ رد شده و فرض H۰ یعنی عدم وجود رابطه معنی دار آماری بین این دو متغیر تایید می‌شود.
▪ فرضیه ۴ : رابطه میزان درآمد مردان و رضایت از زندگی مشترک آنان
با توجه به اینکه متغیر مستقل در این آزمون (میزان درآمد مردان) در سطح فاصله‌ای سنجیده شده است و متغیر رضایت از زندگی مشترک نیز به صورت فاصله‌ای سنجیده شده است از ضریب همبستگی پیرسون برای سنجش فرضیه استفاده شده است، با توجه به نتایج این آزمون که در جدول بالا ذکر شده است و مقدار sig محاسبه شده (۱۱۴/۰) که بیشتر از ۰۵/۰ است، فرض H۱ رد شده و فرض H۰ یعنی عدم وجود رابطه معنی دار آماری بین این دو متغیر تایید می‌شود.
▪ فرضیه ۵ : رابطه میزان درآمد زنان و رضایت از زندگی مشترک همسرانشان
با توجه به اینکه متغیر مستقل در این آزمون (میزان درآمد زنان) در سطح فاصله‌ای سنجیده شده است و متغیر رضایت از زندگی مشترک نیز به صورت فاصله‌ای سنجیده شده است از ضریب همبستگی پیرسون برای سنجش فرضیه استفاده شده است، با توجه به نتایج این آزمون که در جدول بالا ذکر شده است و مقدار sig محاسبه شده (۲۵۱/۰) که بیشتر از ۰۵/۰ است، فرض H۱ رد شده و فرض H۰ یعنی عدم وجود رابطه معنی دار آماری بین این دو متغیر تایید می‌شود.
▪ فرضیه ۶ : رابطه تحصیلات مردان و رضایت از زندگی مشترک آنان
با توجه به اینکه متغیر مستقل در این آزمون (سطح تحصیلات) در سطح ترتیبی سنجیده شده است و متغیر رضایت از زندگی مشترک نیز مجدداً کد گذاری شده و به صورت ترتیبی محاسبه شده است از ضرایب همبستگی تاو کندال b و cو ضریب همبستگی گاما برای سنجش فرضیه استفاده شده است، با توجه به نتایج این آزمون که در جدول بالا ذکر شده است و مقدار sig محاسبه شده (۹۱۷/۰) که بیشتر از ۰۵/۰ است، فرض H۱ رد شده و فرض H۰ یعنی عدم وجود رابطه معنی دار آماری بین این دو متغیر تایید می‌شود.
▪ فرضیه ۷ : رابطه نوع شغل مردان و رضایت از زندگی مشترک آنان
با توجه به اینکه متغیر مستقل در این آزمون (نوع شغل) در سطح اسمی سنجیده شده است و متغیر رضایت از زندگی مشترک نیز به صورت فاصله‌ای سنجیده شده است از آزمون x۲ (کای دو) پیرسون، برای سنجش فرضیه استفاده شده است، با توجه به نتایج این آزمون که در جدول صفحه قبل ذکر شده است و مقدار sig محاسبه شده (۰۰/۰) که کمتر از ۰۵/۰ است، فرض H۰ رد شده و فرض H۱ یعنی وجود رابطه معنی دار آماری بین این دو متغیر تایید می‌شود.
▪ فرضیه ۸ : رابطه رضایت شغلی مردان و رضایت از زندگی مشترک آنان
با توجه به اینکه متغیر مستقل در این آزمون (رضایت شغلی) در سطح ترتیبی سنجیده شده است و متغیر رضایت از زندگی مشترک نیز مجدداً کد گذاری شده و به صورت ترتیبی محاسبه شده است از ضرایب همبستگی تاو کندال b و cو ضریب همبستگی گاما برای سنجش فرضیه استفاده شده است، با توجه به نتایج این آزمون که در جدول بالا ذکر شده است و مقدار sig محاسبه شده (۹۱۲/۰) که بیشتر از ۰۵/۰ است، فرض H۱ رد شده و فرض H۰ یعنی عدم وجود رابطه معنی دار آماری بین این دو متغیر تایید می‌شود.
▪ فرضیه ۹ : رابطه مسئولیت پذیری زنان و رضایت از زندگی مشترک همسرانشان
با توجه به اینکه متغیر مستقل در این آزمون (میزان مسئولیت پذیری زنان) در سطح ترتیبی سنجیده شده است و متغیر رضایت از زندگی مشترک نیز مجدداً کد گذاری شده و به صورت ترتیبی محاسبه شده است از ضرایب همبستگی تاو کندال b و cو ضریب همبستگی گاما برای سنجش فرضیه استفاده شده است، با توجه به نتایج این آزمون که در جدول بالا ذکر شده است و مقدار sig محاسبه شده (۰۰/۰) که کمتر از ۰۵/۰ است، فرض H۰ رد شده و فرض H۱ یعنی وجود رابطه معنی دار آماری بین این دو متغیر تایید می‌شود.
▪ فرضیه ۱۰ : رابطه میزان ارتباط با اطرافیان و اقوام در مردان و رضایت از زندگی مشترک آنان
با توجه به اینکه متغیر مستقل در این آزمون (ارتباط با اقوام و اطرافیان) در سطح فاصله‌ای سنجیده شده است و متغیر رضایت از زندگی مشترک نیز به صورت فاصله‌ای سنجیده شده است از ضریب همبستگی پیرسون برای سنجش فرضیه استفاده شده است، با توجه به نتایج این آزمون که در جدول بالا ذکر شده است و مقدار sig محاسبه شده (۰۰/۰) که کمتر از ۰۵/۰ است، فرض H۰ رد شده و فرض ۱۰ یعنی وجود رابطه معنی دار آماری بین این دو متغیر تایید می‌شود.
● نتیجه گیری:
در این تحقیق سعی شد که با در نظر گرفتن عوامل مختلف، دلایل وجود یا عدم وجود رضایت‌ از زندگی مشترک در بین همسران معلمان مدارس دخترانه شهرک معلم شهر کرمانشاه که به عنوان نمونه‌ای از جامعه ایران انتخاب شده بود سنجیده شود؛ که در این تحقیق متغیرهایی مانند سن مردان، سن زنان، تعداد فرزندان، میزان درآمد مردان، میزان درآمد زنان، سطح تحصیلات مردان، نوع شغل مردان، میزان رضایت شغلی مردان، میزان احساس مسئولیت زنان و میزان رضایت از روابط با دیگران (اقوام و اطرافیان)، با متغیر وابسته یعنی رضایت از زندگی مشترک در مردان (همسران زنان معلم) در ارتباط قرار داده شده‌است؛ که پس از تجزیه و تحلیل داده‌ها و استفاده از روش‌های آماری متفاوت در برنامه spss بین تعدادی از آنها با رضایت از زندگی مشترک رابطه معنی‌دار آماری دیده‌شد و بین تعداد دیگری از آنها با رضایت از زندگی مشترک رابطه‌ی معنی‌داری دیده نشد.
یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که به طور کلی بیشتر مردانی که به سوالات این تحقیق پاسخ دادند (۱/۵۷%) رضایت از زندگی مشترک بالایی داشته‌اند و این رضایت از عواملی مانند نوع شغل مردان، میزان مسئولیت پذیری زنان و میزان ارتباط با اطرافیان و اقوام متأثر است؛ همچنین سایر متغیرهایی که در رابطه با این متغیر (رضایت از زندگی مشترک) قرار داده شدند و در سطور قبل نام آنها ذکر شد با متغیر وابسته رابطه معنی‌دار آماری نداشتند.
نویسندگان: جعفر شرفخانی
کارشناس ارشد پژوهش در علوم اجتماعی
فرشته ایزدی
کارشناس پژوهش در علوم اجتماعی
منابع و مآخذ
۱- آبوت، پاملا و ولاس، کلر (۱۳۸۱)، جامعه شناسی زنان، ترجمه منیژه نجم عراقی، چاپ دوم، نشر نی، تهران؛
۲- آزاده، م (۱۳۵۴)، فرهنگ اصطلاحات اجتماعی و اقتصادی، چاپ اول، انتشارات مازیار، تهران؛
۳- احمدی‌نیا، شیرین (۱۳۸۲)، مسائل اجتماعی ایران (انجمن جامعه شناسی ایران) چاپ اول، چاپ نقش جهان؛
۴- احمدی‌نیا، علی اصغر و تقوی، سید حسن (۱۳۸۲)، فصلنامه پژوهشی زنان، شماره ۵، انتشارات تهران؛
۵- اسکندری، سهیلا (۱۳۸۴)، بررسی رابطه بین میزان رضایت زناشویی والدین و افسردگی کودکان، پایان نامه کارشناسی دانشگاه پیام نور سنقر؛
۶- افروز، غلامعلی (۱۳۸۲)، مبانی روانشناختی ازدواج در بستر فرهنگ و ارزش‌های اسلامی، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه تهران؛
۷- افشاری، زهرا (۱۳۸۰)، اشتغال زنان و رفاه خانواده: یک چارچوب تحلیلی، فصلنامه پژوهشی زنان، شماره ۲، زمستان ۸۰، تهران؛
۸- برناردز، جان (۱۳۸۴)، درآمدی بر مطالعات خانواده، ترجمه حسین قاضیان، چاپ اول، نشر نی، تهران؛
۹- بستان (نجفی)، حسین و همکاران (۱۳۸۵)، اسلام و جامعه شناسی خانواده، ناشر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم؛
۱۰- جعفری‌مژدهی، افشین (۱۳۸۲)، عدم تعادل در وضعیت ازدواج در ایران، فصلنامه پژوهشی زنان شماره ۵، انتشارات دانشگاه تهران؛
۱۱- حجتی، سید‌مهدی (۱۳۸۰)، زن زیباترین گل آفرینش، چاپ اول، ناشر بخشایش، قم؛
۱۲- حسینی (بیرجندی)، سید‌مهدی (۱۳۸۰)، مشاوره در آستانه ازدواج، چاپ سوم، انتشارات آواری نور، تهران؛
۱۳- حکیم پور، محمد (۱۳۸۲)، حقوق زن در کشاکش سنت و تجدد، انتشارات نغمه نو اندیش؛
۱۴- خدا‌رحیمی، سیامک و همکاران (۱۳۷۷)، روانشناسی زنان، انتشارات مردمک، تهران؛
۱۵- دوست‌محمدی، هادی (۱۳۷۹)، شخصیت زن از دیدگاه قرآن، چاپ سوم، موسسه انتشارات امیر کبیر، تهران؛
۱۶- دلاور، علی (۱۳۶۸)، روشهای تحقیق در علوم تربیتی،انتشارات دانشگاه پیام نور، تهران؛
۱۷- دی، ای، دِ واس (۱۳۸۳)، پیمایش در تحقیقات اجتماعی، ترجمه هوشنگ نایبی، نشر نی، تهران؛
۱۸- دهخدا، علی اکبر (۱۳۶۵)، لغت‌نامه، جلد ۶ و ۷، موسسه انتشارات امیر کبیر، تهران؛
۱۹- رهنما، ریحانه (۱۳۸۵)، نرم‌افزار نمایه
۲۰- ساروخانی، باقر (۱۳۷۹)، مقدمه‌ای بر جامعه شناسی خانواده، چاپ سوم، انتشارات سروش؛
۲۱- سالاری‌فر، محمد رضا (۱۳۸۵)، خانواده در نگرش اسلام و روانشناسی، چاپ اول، انتشارات سمت، تهران؛
۲۲- سخاوت، جعفر (۱۳۸۳)، وضعیت اشتغال زنان در ایران با تکیه بر اشتغال فارغ‌التحصیلان مدارس فنی و حرفه‌ای دختران در شهر تهران، مسائل اجتماعی ایران (انجمن جامعه شناسی ایران)، چاپ اول، چاپ نقش جهان؛
۲۳- سفیری، خدیجه (۱۳۸۳)، مسئله اجتماعی به نام اشتغال زنان، مسائل اجتماعی ایران (انجمن جامعه‌شناسی ایران)، چاپ اول، چاپ نقش جهان؛
۲۴- سگالن، مارتین (۱۳۷۵)، جامعه شناسی تاریخی خانواده، ترجمه حمید الیاسی، چاپ دوم، نشر مرکز، تهران؛
۲۵- سیاح، ع (۱۳۷۸)، فرهنگ جامع فارسی به فارسی، چاپ سوم، انتشارات اسلام، تهران؛
۲۶- شفیع‌آبادی، عبدالله (۱۳۸۲)، راهنمایی و مشاوره شغلی و حرفه‌ای و نظریه‌های انتخاب شغل، چاپ سیزدهم، انتشارات رشد، تهران؛
۲۷- صدری‌افشار، غلام‌حسین، حکمی، نسرین و حکمی، نسرین (۱۳۷۵)، چاپ دوم، موسسه نشر کلمه، تهران؛
۲۸- عمید، حسن (۱۳۷۴)، فرهنگ فارسی عمید، جلد اول، چاپ دهم، انتشارات امیر کبیر، تهران؛
۲۹- قاسمی، صدیقه (۱۳۸۵)، بررسی میران رضایت زناشویی در بین زوجهای جوان که در سال ۱۳۷۵ ازدواج کرده‌اند در سطح شهر سنفر و عوامل مؤثر بر آن، پایان نامه کارشناسی دانشگاه پیام نور سنقر؛
۳۰- قربانیان، رضا (۱۳۷۰)، رساله آموزشی مطابق با فتوای حظرات آیات عظام، امام خمینی، گلپایگانی، اراکی، خوئی، ناشر رضا قربانیان، اصفهان؛
۳۱- کار، مهرانگیز (۱۳۷۳)، زنان در بازار کار ایران، چاپ اول، انتشارات روشنگران؛
۳۲- کوئن، بروس (۱۳۸۲)، درآمدی به جامعه شناسی، ترجمه محسن ثلاثی، چاپ چهاردهم، نشر توتیا، تهران؛
۳۳- گیدنز، آنتونی (۱۳۸۲)، جامعه شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، چاپ دهم، نشر نی، تهران؛
۳۴- گزارش ملی وضعیت زنان در جمهوری اسلامی ایران، ناشر دفتر امور زنان نهاد ریاست جمهوری اسلامی ایران، چاپ اول، ۱۳۷۴؛
۳۵- محمد‌زاده، راضیه (۱۳۸۴)، زن اگر اینگونه می‌بود، مرکز فرهنگی انتشاراتی منیر، تهران؛
۳۶- معین‌الاسلام، مریم و طیبی، ناهید (۱۳۸۳)، روانشناسی زن در نهج‌البلاغه، چاپ چهارم، انتشارات بهشت بینش، قم؛
۳۷- ناجی‌راد، محمد علی (۱۳۸۲)، موانع مشارکت زنان در فعالیت‌های سیاسی، اقتصادی ایران، چاپ اول، انتشارات کویر؛
۳۸- هاشمی رفسنجانی، علی اکبر (۱۳۸۰)، زن و عدالت اجتماعی، چاپ اول، انتشارات سفیر صبح، تهران؛
منابع اینترنتی
۱- www.kimia.net
۲- www.irandoc.ac.ir
۳- www.sociologyofiran.com
۴- www.iranmania.com
منبع : سرزمین جاوید