شنبه, ۴ اسفند, ۱۴۰۳ / 22 February, 2025
مجله ویستا
بفرما منکر شو!
در گذشته استعمال مواد مخدر تنها مختص به افراد بالای ۵۰ سال بود که علت عمده مصرف آن را مربوط به بالا رفتن سن و ابتلا به انواع و اقسام بیماری ها می دانستند. طی دو دهه گذشته سن اعتیاد به بیست سالگی رسید و امروزه نیز با سیر نزولی، سن گرایش به مواد مخدر و استعمال آن به دوره نوجوانی یا به عبارت دیگر ۱۴۱۳ سالگی رسیده است.
یکی از مسائلی که طی دهه اخیر مسئولان مربوطه را با چالش‌های فراوانی روبرو ساخته و آنان را به ارایه راهکارهای پیشگیرانه و بازدارنده واداشته بود، مساله شیوع مواد مخدر و گسترش اعتیاد در دانشگاه‌ها بود که خوشبختانه با پیگیری‌های مستمر این مساله تا حدودی کنترل شد اما هیچ گاه از بین نرفت.
امروزه مسئولان با مساله‌یی جدید روبرو شده‌اند که همان راهیابی انواع مواد مخدر سنتی و شیمیایی به مدارس بخصوص در مقاطع تحصیلی راهنمایی و دبیرستان است. شاید بتوان مدعی شد که یکی از علت‌های رواج این معضل قابل دسترس بودن انواع مواد مخدر است. مواد مخدر به قدری فراوان است که هر کسی می‌تواند با صرف مدت زمان اندکی در هر نقطه از شهر نسبت به تهیه و خرید این مواد اقدام کند.
نکته قبل توجه که نمی‌توان آن را نادیده گرفت انکار مسئولان مربوطه در امور آموزش و پرورش است که همانند مسئولان سال‌های پیش دانشگاه‌ها به جای حل صورت مساله به پاک کردن آن می‌پردازند و حتی منکر شیوع اعتیاد در میان دانش‌آموزان می‌شوند.
دکتر «علیرضا شایان مهر» جامعه‌شناس درباره پایین آمدن سن اعتیاد در کشور می‌گوید: ایران در زمینه اعتیاد به نسبت جمعیت و اعتیاد از نوع تزریقی رتبه اول را در جهان دارد. این مساله به گونه‌یی است که امروزه شاهد پایین آمدن سن اعتیاد و راهیابی آن به مدارس مقاطع راهنمایی و دبیرستان هستیم. بطوری که این مساله به عنوان یک پدیده اجتماعی و مهم مطرح است و باید به ابعاد اجتماعی آن بیش از یک مساله روانشناختی توجه کرد.
وی می‌افزاید نوع اعتیاد و سن گرایش به آن تغییر کرده است. در ۳۰ سال پیش بیشترین گرایش افراد به ماده مخدر تریاک بود که از نظر سنی نیز در گروه‌های ویژه بالای ۵۰ سال شیوع داشت. البته این گروه نیز از دو طبقه اجتماعی مختلف نظیر طبقه دهقانان و افراد ضعیف جامعه که عمدتا در روستاها بودند و یک عده متمول و اشراف‌زاده تشکیل می‌شد.
اما امروزه علاوه بر پایین آمدن سن اعتیاد، نوع مواد مخدر مصرفی نیز تغییر کرده است.
تبعات گرایش به اعتیاد
گرایش به سوی مواد مخدر و استعمال آن تبعات مختلف و جبران‌ناپذیری به دنبال دارد که می‌توان به ترک تحصیل،گرایش به سمت دوستان ناباب، سرقت، نزاع‌های خیابانی و خانوادگی و... اشاره کرد.
دکتر شایان مهر در این رابطه معتقد است: از مهمترین تبعات پایین آمدن سن اعتیاد می‌توان به امکان سرایت سریع آن به سایر افراد خانواده اشاره کرد. زیرا امروزه اعتیاد با سرعتی همه‌گیر می‌تواند یک خانواده را درگیر کند. برای نمونه یک جوان ۱۹یا ۱۸ ساله معتاد در خانواده دارای پدر و مادر، خواهر و برادر است که پس از گرایش به اعتیاد بطور میانگین می‌تواند در مناطق شهری ۷/۴ نفر را به سمت استعمال موادمخدر سوق دهد. زیرا سن اعتیاد در گذشته مختص بالاترین سن در خانواده بود که خود آنها سایر افراد را از این کار باز می‌داشتند.
این در حالی است که با پایین آمدن سن اعتیاد، احتمال دسترسی به مواد مخدر ۵ برابر افزایش یافته است.
مولف دایره&#۰۳۹;المعارف تطبیقی علوم اجتماعی در ادامه تصریح میکند: امروزه ضریب گرایش به اعتیاد در میان نوجوانان مقاطع تحصیلی راهنمایی و دبیرستان بیش از سایر گروه‌های سنی است که این کاهش سن، تبعات زیادی را به دنبال دارد که می‌توان به سرقت، قتل، درگیری، روابط نامشروع برای تامین هزینه خرید مواد مخدر اشاره کرد. پس از این موارد می‌توان از انواع جرم‌های اجتماعی نظیر سرقت کودکان و کشیدن چک‌های بی محل که مرتبط با گرایش به اعتیاد است، نام برد.
به عبارت دیگر در نتیجه این موارد در جامعه شاهد نابسامانی در حوزه اقتدار و هویت اجتماعی هستیم.
تاثیر گروه همسالان‌عده‌یی از کارشناسان یکی از دلایل گرایش نوجوانان و بخصوص دانش‌آموزان به استعمال موادمخدر را مربوط به تاثیر گروه همسالان و دوستان می‌دانند. به گفته این عده گروه همسالان در گرایش به اعتیاد دانش‌آموزان مقاطع راهنمایی و دبیرستان نقش بسزایی دارند. طبق تاکید کارشناسان آنان الگوپذیری و تاثیرپذیری بیشتری از گروه همسالان و دوستان خود نسبت به والدینشان دارند. این مساله حتی در نحوه لباس پوشیدن، صحبت کردن، تفریحات و سرگرمی‌ها و... نوجوانان مشهود است.
این در حالی است که متاسفانه تاکنون مسوولان و کادر آموزشی از مساله مهمتری غافل بوده‌اند. آنچه متاسفانه تاکنون مورد توجه قرار نگرفته نحوه آموزش دانش‌آموزان در مقطع ابتدایی بوده است. در اینجا این سوال مطرح می‌شود که مسئولان و کادر آموزش مدارس در مقطع ابتدایی برای پیشگیری از گرایش به اعتیاد در میان دانش‌آموزان چه اقداماتی انجام داده‌اند؟ شرایط خانوادگی و نحوه تربیت دانش‌آموزان چگونه بوده است؟ اینها سوالاتی است که باید توسط کارشناسان و مسئولان پاسخ داده شوند.
نقش معلمان و مربیان
بسیاری از دانش‌آموزان نه تنها اندکی تاثیرپذیری از والدین نداشته بلکه از معلمان و مربیان آموزشی و تربیتی مدارس نیز به دلیل عدم وجود رابطه‌یی صمیمی و دو سویه الگوبرداری نکرده و تقریباً نسبت به صحبت‌ها و رفتار مربیان خود بی تفاوت هستند. دلیل این مساله را نمی‌توان تنها بی‌توجهی دانش‌آموزان دانست بلکه متاسفانه معلمان و دبیران مدارس نیز به دلیل عدم آموزش‌های مناسب نمی‌توانند با دانش‌آموزان ارتباط برقرار کرده و ترجیح می‌دهند که فقط مشکلات درسی دانش‌آموزان را حل کنند و رفع مشکلات و کمبودهای روحی، روانی و عاطفی دانش‌آموزان را به خانواده و بیرون از مدرسه ارجاع می‌دهند.
دکتر «شایان مهر» در این رابطه می‌گوید: در ۳۰ سال سابقه تدریس رابطه‌یی عاشقانه توام با احترام و علاقه با شاگردانم داشته‌ام و همواره حس انسانی عمیقی بین ما وجود داشته است. اما متاسفانه امروزه کمتر شاهد چنین روابطی میان معلمان و دانش‌آموزان هستیم زیرا امروزه عمده اهداف مربیان، استادان و معلمان اقتصادی شده و کمتر به اهداف آموزشی توجه می‌کنند. البته این عملکرد معلمان غیرطبیعی و غیرمسئولانه نیست زیرا آنان به عنوان عضوی از این جامعه با مشکلات فراوانی دست به گریبان هستند.
این استاد دانشگاه تاکید میکند: راهکار حل این مشکلات تقویت ادبیات، هنر، سینما، ترویج روحیه نقدپذیری، رواج آزادی، تصحیح بروکراسی و تغییر مشکلات بنیادی اجتماعی و اقتصادی است.
توصیه‌های انتظامی
سردار «مهدی ابویی» رییس مرکز مبارزه با مواد مخدر نیروی انتظامی درباره گرایش نوجوانان به اعتیاد مواد مخدر تاکید می کند: مهمترین قشر جامعه از لحاظ سنی که در معرض خطر گرایش به اعتیاد قرار دارد، قشر جوان و نوجوان است. این مساله در حالی است که نمی‌توان صرفا به مراقبت همه جانبه و همراه با آموزش، توجیه و اطلاع‌رسانی و ارایه هشدار از سوی معلمان و خانواده اکتفا کرد. زیرا متاسفانه به علت نارسا بودن نحوه بیان هشدارها، حس کنجکاوی جوان و نوجوان تحریک شده و به سوی استعمال مواد مخدر گام بر می‌دارد. ارایه هشدار به علت نارسا بودن در نحوه بیان جملات و محتوای گفتار معمولا نتیجه عکس دارد. بنابراین در اولویت این مساله، آموزشی توجیهی همراه با اطلاع‌رسانی مفید از سوی معلمان و خانواده‌ها به نوجوانان و جوانان است. بدین منظور بهتر است معلمان و خانواده‌ها اطلاعات عمومی از اعتیاد و مواد مخدر داشته باشند. آنها می‌توانند این اطلاعات را از طریق CDهای آموزشی و بروشورهای اطلاع‌رسانی منتشر شده از سوی نیروی انتظامی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دریافت کنند و بر اساس این اطلاعات فرزندان خود را نسبت به مساله اعتیاد توجیه کنند.
وی می افزاید: در مدارس نیز باید حداقل ۲ بار در طول هفته از سوی معلمان و مدیران پیرامون مصرف مواد مخدر و آثار جانبی آن اطلاعات آموزشی و هشداری به دانش‌آموزان داده شود. این مساله حرکتی مستمر است و نباید به هشدار سالی یک بار بسنده کرد.
رییس مرکز مبارزه با مواد مخدر نیروی انتظامی خطاب به نوجوانان و جوانان می‌گوید: همواره باید توجه داشت که خطر در کمین جوانان و نوجوانان است. این افراد نباید هر پیشنهادی را که از سوی دوستان ارایه می‌شود، قبول کنند. باید به نوجوانان و جوانان آموزش داد که توانایی، مهارت، قدرت و جسارت در «نه» گفتن را داشته باشند و در صورت مواجهه با افرادی که با ارایه پیشنهادهای مختلف قصد فریب آنان را دارند، برخورد کرده و در صورت ادامه پیشنهاد قطع ارتباط کنند.
وی همچنین از جوانان و نوجوانان خواست که به عوامل فریبنده در اطراف مدارس و مسیرهای منتهی به آن توجه نکنند و خود را در معرض خطر اعتیاد قرار ندهند.
مهرنوش حیدری
منبع : روزنامه اعتماد
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست