دخترانی که برای رشته‌های مهندسی تربیت می‌شوند

در حالی كه بسیاری از هم سن و سال‌های كلر زاكو، دانش‌آموز دبیرستان نیویورك به این فكر می‌كنند كه پاییز آینده وارد چه دانشكده‌ای بشوند، اما او از چند ماه قبل تصمیم خود را گرفته كه در چه دانشكده‌ای ادامهء تحصیل دهد.
در نوامبر گذشته، زاكو در دورهء مهندسی دانشكدهء منهتن نیویورك پذیرفته شد. تابستان گذشته، او در یك دبیرستان ویژه و در رشتهء تربیت معلم شركت كرد. در آن برنامه زنان جوان و اقلیت‌ها علاقه‌مند به تحصیل در رشتهء مهندسی بودند. امروزه كم‌تر از ۱۰ درصد مهندسان را زنان تشكیل می‌دهند. تعداد كمی از آن‌ها در دانشكده ثبت‌نام كرده و از دوره‌های مهندسی فارغ‌التحصیل می‌شوند. در طول ۴۰ سال گذشته، وضعیت زنان در رشتهء مهندسی به تدریج بهتر شده است. در سال ۱۹۶۶، زنان ۴/۰ درصد از فارغ‌التحصیلان مهندسی را تشكیل می‌دادند. براساس جدیدترین بررسی‌های موسسهء ملی علوم و آمار در سال ۲۰۰۴، این رقم تا ۵/۲۰ درصد افزایش یافته است. پس از اتمام تحصیلات دانشگاهی، تعداد زنان در مشاغل كاهش بیش‌تری پیدا می‌كند. در سال ۲۰۰۴، زنان ۲۱ و ۳۱ درصد مدرك فوق‌لیسانس علوم مهندسی و كامپیوتر را به ترتیب از آن خود ساختند. در مقایسه با زنانی كه ۵۹ درصد مدرك كارشناسی ارشد زیست‌شناسی را كسب كردند این میزان پایین است. براساس مطالعات جدید آكادمی ملی علوم و آكادمی ملی مهندسی با بالا رفتن از نردبان تحصیلی از دبیرستان تا كرسی استادی، حضور زنان در علوم و مهندسی به طور چشمگیری كاهش پیدا می‌كند.
علاقهء زاكو به ادامهء تحصیل در رشتهء مهندسی از بهار ۲۰۰۶ آغاز شد. او همیشه می‌خواست كه یك داروساز باشد، اما در كلاس‌های ریاضی و فیزیك هم شركت می‌كرد. مشاور راهنمای او، رشتهء مهندسی را به او توصیه كرد. از آن پس زاكو به طور جامعی این رشته را مورد مطالعه قرار داد. در تابستان بعد او برای تحصیل در دورهء سه هفته‌ای «مهندسی زنان و اقلیت‌ها» وارد دانشگاه منهتن شد. این برنامه این فرصت را در اختیار دانش‌آموزان دبیرستانی قرار می‌دهد كه به عنوان مستمع آزاد در كلاس‌ها و آزمایشگاه‌های همهء دوره‌های پیش‌نیاز مهندسی و زیرمجموعه‌های تخصصی شركت كنند. در آزمایشگاه شیمی، دانش‌آموزان دبیرستانی بتونه‌های مضحكی از جنس چسب و مواد پاك كننده ساختند. سپس آن‌ها را تكه تكه كرده و از آن ساختمان‌های چوبی ساختند. در آخر چندین دفترچهء تلفن را بالای آن‌ها قرار دادند تا ببینند كه ساختمان كدامیك محكم‌تر است. آن‌ها همچنین یك سفر علمی به نیویورك داشتند و از یك شركت مهندسی بازدید كردند و در آن‌جا ملاقاتی با مهندسان بخش‌های طراحی داشتند.
والتر پی‌ساكین، دانشیار مهندسی عمران در دانشكدهء منهتن است و برنامهء تابستانی دانشكده زیر نظر او اداره می‌شود. این برنامه رشته‌های معماری، ساختمانی و مهندسی را در برمی‌گیرد و به اختصار ACE نامیده می‌شود.
دورهء تربیت معلمی آمریكا به زاكو پیشنهاد كرد كه برای دوره‌های پس از مدرسه درخواست بدهد.
برنامهء ACE (معماری، ساختمانی و مهندسی) با همكاری دیگر شركت‌های مهندسی از جمله سازمان تداركات نیویورك و شركت‌های ساختمانی و بازرگانی انجام می‌شود.
● كشف استعدادهای جدید
در سال ۱۹۹۴ سازمان ACE با ۱۷ شركت ساختمانی در نیویورك پایه‌گذاری شد و در همان آغاز كار به این ضرورت پی برد كه باید به دنبال استعدادهای نو باشد. این شركت‌ها ۹۰ دانش‌آموز را از دبیرستان‌های محلی انتخاب كردند. از آن زمان ۳۰ هزار دانش‌آموز از سراسر كشور در این برنامه شركت كردند كه ۱۳ هزار نفر از آنان را دختران جوان تشكیل می‌دهند. این تعداد ۴۸ درصد كل جمعیت شركت‌كننده است. در سال ۲۰۰۰ این برنامه به صورت همگانی درآمد.
در حال حاضر ۹۰ فضا وجود دارد كه در آن هشت هزار و ۵۰۰ دانش‌آموز و دو هزار و ۴۰۰ مربی فعال هستند و ۷۱ فضای دیگر نیز وجود دارد كه می‌توان از آن‌ها برای دوره‌های جدید استفاده كرد.
تا امروز نهاد ACE بیش از پنج میلیون هزینهء بورس تحصیلی به شركت‌كنندگان اختصاص داده است. زاكو، دانشجوی ارشد ۱۷ سالهء آكادمی نتردام هر سه‌شنبه از ساعت چهار تا شش بعدازظهر به دفتر بخش تداركات دانشجویی واقع در قسمت‌های مركزی شهر منهتن می‌رود و در آن‌جا به ۲۳ جوان دیگر كه اهل نیویورك هستند ملحق می‌شود. یك استاد مهندسی به جوانان كمك می‌كند كه مدلی از یك مركز تفریحی خیالی را طراحی كرده و بسازند. دانش‌آموزان آن را طراحی كرده و آن را با یك استخر شنا، زمین بولینگ، زمین بسكتبال، تئاتر و كتابخانه، مركز تكنولوژی و یك سالن غذاخوری تكمیل كردند. در ماه مه دانش‌آموزان كه یك‌سوم آن‌ها را زنان تشكیل می‌دهند مدل خود را به ۹ تیم محلی دیگر ACE عرضه خواهند كرد. زاكو اندازهء میدان را محاسبه كرد و اطمینان داد كه مدل كاملا متناسب است، دانش‌آموزان دست به كار شدند تا با استفاده از اسپاگتی و قطرات چسب یك ساختمان و یك پل از جنس كاغذ و نوار طراحی كنند. پس از گذشت مدتی آن‌ها با استفاده از یك كاغذ ضخیم مدل خود را به پایان رساندند. زاكو می‌گوید: «من كار با اعداد را دوست دارم و همچنین كار گروهی را، زیرا افراد توانایی‌های متفاوتی دارند و برخی از آن‌ها نسبت به مكانی كه در آن زندگی می‌كنند و یا فعالیتی دارند وابسته می‌شوند.»
● تاكید روی مهارت‌های ارتباطاتی
استاد زاكو، فرانك ماندلو مهندس عمران و مسوول بخش تداركات می‌گوید: «دانش‌آموزان نه تنها اصول مهندسی را یاد می‌گیرند بلكه باید روش ارتباط با یكدیگر را نیز بیاموزند، روابط انسان‌ها چندوجهی و در عین حال خصوصی است، من معتقدم كه این مسالهء بسیار مهمی است كه باید به دانش‌آموزان منتقل بشود.» كازما كرافورد، اولین زن مهندس ارشد در برنامهء مركزی مدیریت تداركات نیویورك است. وی در پنج سال گذشته ریاست سازمان را به عهده داشته و چندین برنامهء تربیت معلم همگانی را در سطح كشور بنا نهاده است.
در كنار مشاركت با ACE ، آن‌ها First و Future city (منبع الهام، دریافت و شناسایی علم و تكنولوژی) را نیز پوشش می‌دهند. كرافورد یك مورد تجاری را به شیوه‌ای خاص برای روسایش بازگو كرد، او این‌گونه استدلال كرد كه نیروی كار آن‌ها پیر شده است و آن‌ها در آینده به مهندسان جدیدی نیاز خواهند داشت، او همچنین می‌خواست به كودكان بیاموزد كه مهندسی یك تفریح و سرگرمی است و مهارت‌هایی را كه آن‌ها در كارگاه‌های آموزشی با شادی و نشاط به كار می‌بندند همان مهارت‌هایی است كه مهندسان حرفه‌ای از آن برخوردارند.» من بر این عقیده‌ام كه ساده‌ترین كار این است كه ما روی یك جوان نیویوركی كار كنیم و از او یك مهندس بسازیم. این به مراتب ساده‌تر است تا این‌كه برویم و مهندسی را از اوهایو به نیویورك بیاوریم. در اكتبر ۲۰۰۲ تعدادی از زنان میانسال كه در سازمان كرافورد مشاغل دفتری داشتند به او كمك كردند تا برنامهء آموزشی تربیت معلم را با شرایط مالی مناسبی در دفتر بخش تداركات آغاز كند. كرافورد می‌گوید: «بسیاری از زنان نسبت به مشاهدات خود در جریان راه‌اندازی سازمان علاقه و شوق فراوانی نشان دادند. برای من این مساله بسیار تكان‌دهنده بود، زیرا می‌دیدم همان‌طور كه آن‌ها به سخنان گوینده در مورد توصیف برنامه‌های آموزشی گوش می‌كردند همگی متفق‌القول بودند كه اگر چنین برنامه‌هایی در دورهء نوجوانی آن‌ها در مدارس برگزار می‌شد آن‌ها دیگر به عنوان منشی مهندسان استخدام نمی‌‌شدند بلكه تلاش می‌كردند كه خود مهندس بشوند.
● جلب كردن توجه دختران به آینده‌شان
در سازمان Future City و First از سراسر كشور به ترتیب دانش‌آموزان كلاس‌های هفتم و هشتم و نیز دانش‌آموزان دورهء دبستانی تا دبیرستانی و دختران كل كشور را جذب می‌كنند. First رشتهء روباتیك را آموزش می‌دهد، این رشته شامل مهندسی برق و علوم كامپیوتری است كه در سال ۱۹۸۹ بنا نهاده شده و مقر آن در منچستر است. تعداد دانش‌آموزان این برنامه به ۱۳۰ هزار نفر رسیده كه توانستند با كمك سه هزار و ۷۰۰ مربی یا استاد، ۱۰ هزار و ۶۵۲ روبات بسازند.
در فوریه یك گروه دانش‌آموزی متشكل از دو زن و یك مرد از مدرسهء كاتولیك در لس‌آنجلس، در مسابقهء هفتهء مهندسان ملی Future city به خاطر پروژهء خود جایزه گرفتند.
پروژه‌ای كه مدلی از یك جامعهء خودكفا در زمینهء انرژی است كه می‌تواند مازاد برق قابل تمدید خود را به شهرهای دیگر بفروشد. سازمان Future city در سال ۱۹۹۲ در اسكندریه شروع به فعالیت كرد.
كارن آرم فیلد هماهنگ‌كنندهء منطقه‌ای نیویورك و مهندس ژئوتكنیك می‌گوید: «این سازمان ( Future city ) از زمان شروع فعالیتش تا سال ۱۹۹۹ به تعداد پسران، دختر جذب كرده است.»
وی معتقد است كه دختران به نقش‌های ارزشمند اجتماعی مهندسان گرایش دارند. دختران می‌آموزند كه مهندسان عمران در طراحی زیرساختارهای جامعه و مهندسان زیست پزشكی در پاكسازی جامعه از آلودگی نقش بسیار مهمی دارند. دختران با دیدن منافعی كه از كار مهندسان حاصل می‌شود و نیز نقش مهم آن‌ها در جامعه این گونه می‌اندیشند كه این كار از نگاه كردن به كتاب ریاضی و علوم بهتر است. از آن پس مهندسی را به عنوان یك انتخاب مورد توجه قرار می‌دهند.

كارن فرنك
منبع: www.womensenews.org
ترجمه: سولماز انصاریان

منبع : روزنامه سرمایه