معیارهای انتخاب غذا برای افراد مختلف

● کی چی می‌خوره
بخواهیم یا نخواهیم، سال‌هاست که مجبوریم روزی چند بار غذاهایی را برای مصرف انتخاب کنیم و وقتی قرار باشد این انتخاب‌ها طی سال‌ها و دهه‌ها تکرار شود، اهمیت پیدا می‌کنند، چرا که به مرور زمان تأثیرات خود را نشان خواهند داد.این انتخاب‌ها ممکن است شما را به سوی سلامتی و تندرستی هدایت کند یا این نعمت بزرگ را به مرور زمان از شما دریغ دارد. پس بهتر است ماهی تندرستی‌تان را از هرچه زودتر از آب بگیرید تا از دستتان فرار نکند. بیشتر ما عادت داریم به غذا فقط به عنوان یک سیرکننده نگاه کنیم، مخصوصاً با هجوم سرعت در زندگی روزمره‌، غذا به جزیی اجباری از زندگی‌مان تبدیل شده است؛ در واقع خیلی از ما فقط غذا می‌خوریم که گرسنه نباشیم. در حالی‌که غذا خوردن علاوه بر این‌که می‌تواند یکی از امور لذتبخش زندگی باشد، نقش به سزایی هم در حفظ سلامتی، روحیه، انرژی و شادابی دارد، تا آن‌جا که انتخاب درست غذا می‌تواند هنر یک فرد محسوب شود. روش‌ها و معیارهای بسیاری برای انتخاب غذاها وجود دارد، اما بهترین آن‌ها ما را به انتخاب غذاهایی متنوع و تأمین کننده مواد مورد نیاز بدن می‌رساند. با این‌که بسیاری از مردم می‌دانند که عادات غذایی آن‌ها بر سلامتی‌شان تأثیر می‌گذارد، اما معمولاً معیارهایی غیر از توجه به تندرستی در انتخاب غذاهایشان مؤثر است. موارد بسیاری مانند تنوع سلیقه‌ها و ذائقه‌ها، سنت‌ها، میزان دسترسی به موادغذایی و میزان سیرکنندگی غذاها، تعیین‌کننده‌ غذایی هستند که روی میز می‌آید.این‌که مردم تصمیم می‌گیرند چه بخورند، کی بخورند و حتی این‌که به چه روشی بخورند، معمولاً بر پایه عوامل اجتماعی و فرهنگی است تا آگاهی از اهمیت تغذیه در تندرستی. خوشبختانه غذاهای زیادی هستند که سالم و مفید محسوب می‌شوند، ولی این آگاهی تغذیه‌ای است که می‌تواند موجب انتخاب آن‌ها و در نتیجه تأثیر مثبتشان بر سلامت ما شود.
● دوست دارم پس می‌خورم
اولین دلیل انتخاب یک غذا طعم و مزه آن است. هر گروه از مردم طعم خاصی را می‌پسندند. افراد با توجه به ژنتیك، سیستم بدن، روحیاتشان و موقعیت جغرافیایی كه در آن زندگی می‌كنند، ذائقه‌هایشان با هم فرق می‌كند و ممكن است طرفدار غذاها و خوراكی‌های شیرین، شور، ترش، چرب، تند و ... باشند. بعضی اوقات هم تغییرات محیطی، آب و هوایی و یا طعم غذایی كه می‌خوریم ممكن است در انتخاب غذایی ما مؤثر باشد.
● امان از عادت
مردم گاهی وقت‌ها غذای خود را فقط به این دلیل انتخاب می‌كنند كه به خوردن آن عادت كرده‌اند. مثلاً بیشتر ما ایرانی‌ها صبح‌هایمان را با چای و نان و لبنیات و مربا شروع می‌كنیم، یا عده‌ای كه ترجیح می‌دهند برای صبحانه یك غذای گرم و سبك بخورند و یا آن‌ها كه هر روز صبح غلات مصرف می‌كنند. خوردن یک غذای آشنا و چیز جدیدی را انتخاب نکردن، کار راحتی است، اما هیچ هیجانی ندارد.این عادات غذایی ممكن است از فرهنگ و سنت خانواده هم سرچشمه بگیرد، مردم غذایی را دوست دارند بخورند که با آن بزرگ شده‌اند. بنابراین خانواده‌ها می‌توانند با آگاهی از اصول تغذیه درست، انتخاب غذایی خوب را در فرزندانشان نهادینه كنند.
باورهای مذهبی و عرف جامعه هم یكی دیگر از عوامل تأثیرگذار بر انتخاب غذایی ما هستند، این‌كه بسیاری از مسلمان‌ها از خوردن گوشت خوک و الکل خودداری می‌کنند یا هندوها گوشت گاو نمی‌خورند و ... ناشی از همین مسأله است.
● چی دم دست داریم
بیشتر مردم غذاهایی را می‌خورند که در دسترس باشد، سریع و آسان آماده شود و در محدوده توانایی اقتصادی آنان باشد. با كوچك شدن خانواده‌ها و به‌وجود آمدن خانواده‌هایی كه بیشتر اعضای آن به كار و درس مشغولند، افراد را به سمت غذاهای آماده و نیمه‌آماده سوق داده است. بیشتر ما دوست داریم وقتی را كه در خانه هستیم به كارهای شخصی‌تر و صحبت با هم‌خانه‌هایمان اختصاص دهیم تا ایستادن كنار اجاق گاز و غذا پختن؛ بنابراین یا به رستوران می‌رویم یا غذایی را كه در كمترین زمان و راحت‌ترین شرایط آماده می‌شود برای خوردن انتخاب می‌كنیم. عامل دیگری كه در انتخاب غذا نقش مهمی دارد، میزان توانایی مالی افراد است. هرچقدر هم كه افراد نسبت به برنامه صحیح غذایی‌شان آگاه باشند، تا وقتی نتوانند مواد و غذاهای لازم و مناسب را تهیه كنند، باز هم صاحب انتخاب‌های خوبی نیستند.
● خاطره‌ها می‌مانند
یك خاطره هیجان‌انگیز، یك اتفاق بد، یك هم‌غذای دوست‌داشتنی، یك فضای دلپذیر و ... همه این‌ها می‌توانند كمك كنند به این كه غذایی را دوست بداریم یا از آن بدمان بیاید. به همین خاطر به آن‌ها كه در موقعیت‌های حساس و عصبی به غذا خوردن تمایل دارند، توصیه می‌شود غذاهای ساده را انتخاب كنند تا بر انتخاب‌های بعدی و عادات غذایی‌شان تأثیر بد نگذارد. عكس این قضیه هم صادق است، افرادی كه می‌خواهند برای اولین بار غذایی را امتحان كنند بهتر است در شرایط مساعد و خوشایندی این تجربه را بیازمایند.
● فقط تناسب اندام
بعضی اوقات هم مردم غذاهایی را انتخاب می‌کنند که باور دارند می‌تواند ظاهرشان را بهتر کند و از مصرف موادی که ممكن است از این نظر مضر باشد خودداری می‌کنند، مثلاً خیلی‌ها از ترس تیره‌شدن پوست‌شان چای مصرف نمی‌كنند یا به خاطر حفظ تناسب اندام از خوردن شیرینی پرهیز می‌كنند. این تصمیم اگر برپایه اطلاعات و آگاهی‌های درست از تغذیه گرفته شود، می‌تواند سودمند باشد، ولی وقتی که براساس خرافات یا باورهای بسیار افراطی باشد، مطمئناً برای سلامتی مضر خواهد بود.
● سلامتی مهم ترین اصل
در این میان عده‌ای هم هستند كه برنامه انتخاب غذایی‌شان بر اساس میزان نیاز بدن و اهمیت به سلامت روح و جسم‌شان است. این افراد با توجه به نتیجه تحقیقات علمی و مشورت با پزشك متخصص تغذیه و یا استفاده از تجربیات گذشتگان غذاهایی را انتخاب می‌كنند كه بیشترین فایده و كمترین ضرر را به سلامت آن‌ها برساند. اما در نهایت اگر به بزرگترین اصل موفقیت در هر چیز، كه همان اعتدال است، پایبند باشیم، صاحب بهترین انتخاب‌ها خواهیم بود. انتخاب‌هایی كه غذا خوردن را از یك عادت اجباری به یك لذت مفید تبدیل خواهند كرد.

منبع : روزنامه تهران امروز