مأمور سه‌جانبه - TRIPLE AGENT

سال تولید : ۲۰۰۴
کشور تولیدکننده : فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، یونان و روسیه
محصول : ژان‌میشل ری، فیلیپ لی‌یژوا و فرانسواز اچه‌گارای
کارگردان : اریک رومر
فیلمنامه‌نویس : اریک رومر
فیلمبردار : دایان باراتیه
هنرپیشگان : کاترینا دیداسکالوئو، سرژ رنکو، آماندا لانگله، امانوئل سالینژه، سیریل کلر، گریگوری مانوئوکوف و دیمیتری رافالسکی
نوع فیلم : رنگی، ۱۱۵ دقیقه


پاریس، مه ۱۹۳۶ ـ ژانویه ۱۹۳۷. جبههٔ ملی فرانسه، با تمایلات چپ‌گرایانه، دولت را در اختیار گرفته است. ̎فیودور ورودین̎ (رنکو)، ژنرال سابق ارتش روسهٔ تزاری، رهبری سازمان اطلاعاتی فدراسیون نظامی‌های کهنه‌کار روس مقیم فرانسه را به عهده گرفته است ـ ارتشی متشکل از مهاجران که فرمانده‌اش، ̎ژنرال دوبرینسکی̎ (رافالسکی) است. ̎فیودور̎ با همسر یونانی‌اش، ̎آرسینوئه̎ (دیداسکالوئو) زندگی می‌کند که نقاش است و از فعالیت‌های مرموز شوهرش چندان چیزی نمی‌داند. در همین حال، ̎آرسینوئه̎ با همسایه‌های کمونیستش، ̎ژانین̎ (لانگله) و ̎آندره̎ (سالینژه) دوست می‌شود و تصویر دخترشان را نقاشی می‌کند. در ماه نوامبر، ̎فیودور̎ ظاهراً برای سفری تجاری به بروکسل می‌رود. ماه مه ۱۹۳۷. ̎آرسینوئه̎ بیمار می‌شود. دکتر آب‌وهوای تمیز سفارش می‌کند و از این‌رو، زن و شوهر به خانهٔ ییلاقی دوستان‌شان، ̎ماگوی̎ (کلر) و ̎باریس̎ (مانوئوکوف) می‌روند. ̎ماگوی̎ به ̎آرسینوئه̎ می‌گوید که ̎فیودور̎ در برلین بوده و نه در بروکسل و شایع است که او جاسوس کمونیست‌ها یا نازی‌هاست. ̎فیودور̎ به ̎آرسینوئه̎ اعتراف می‌کند که مأموری دوجانبه و شاید هم سه‌جانبه است ولی به هر حال پاسخی قطعی نمی‌دهد. ژوئن ۱۹۳۷. سلامت ̎آرسینوئه̎ به وخامت می‌گراید. ̎فیودور̎ می‌گوید که کاری را در شوروی به او پیشنهاد کرده‌اند و بد نیست برای دوا و درمان ̎آرسینوئه̎ به شوروی برگردند. خیال ̎آرسینوئه̎ از نازی نبودن شوهرش آسوده می‌شود ولی از شوروی وحشت دارد. در ۲۲ سپتامبر ۱۹۳۷ به مهمانی نظامی‌های سابق ارتش سفید دعوت می‌شوند. روز بعد، ̎فیودور̎، ̎آرسینوئه̎ را تا مغازهٔ خیاطش هم‌راهی می‌کند و یک ساعتی ناپدید می‌شود. بعداً معلوم می‌شود که ̎دوبرینسکی̎ ربوده شده و ̎فیودور̎ در این کار دخالت داشته است. ̎فیودور̎ بازداشت می‌شود ولی خیلی زود فرار می‌کند. به تماشاگر گفته می‌شود که دیگر کسی خبری از او نشنید و ̎آرسینوئه̎ را به خاطر هم‌دستی، محاکمه کردند و به زندان فرستادند که در همان جا نیز در ۱۹۴۰ براثر ابتلا به سرطان درمی‌گذرد. در ۱۹۴۳ افسران گشتاپو فاش می‌کنند که جاسوس روسی که زیر آپارتمان ̎دوبرینسکی̎ زندگی می‌کرده، برای آنان کار می‌کرده است، آنان حدس می‌زنند که او به ̎فیودور̎ در فرارش کمک کرده و بدین ترتیب این گمان که ̎فیودور̎ جاسوس روس‌ها بوده، تأیید می‌شود.
● رومر حیرت‌انگیز است. فیلم‌سازی که در هشتاد و چهار سالگی و در دورهٔ جدید کارش نیز هم‌چنان فیلم شخصی می‌سازد. هم‌چنان در ابتدائی‌ترین پرسش‌های اخلاقی کندوکاو می‌کند اما پیچیده‌ترین پاسخ‌ها را می‌دهد: آیا می‌توانیم هم‌دیگر را بشناسیم؟ جاسوس سه‌جانبه قطعاً پاسخی منفی است. اگرچه این پاسخ را رومر با صراحت و شفافیت بیشتری نسبت به شاهکارهای دورهٔ طلائی‌اش می‌دهد، و شاید تنها نقطهٔ تزلزل فیلم نیز همین باشد، اما این پاسخ را نیز هم‌چنان با سبک و سیاق رومری می‌دهد، سبکی که به غلط منتسب به موج نو دانسته شد، در حالی‌که شخصی‌تر و خاص‌تر از این حرف‌هاست که بتواند به موجی تعلق داشته باشد. فیلم‌سازی که به خاطر زندگی خصوصی پنهانی و ناشناخته‌اش، بسیار کم از او می‌دانیم و البته همان‌گونه که خود می‌خواهد فیلم‌هایش هم‌چنان بهترین مأخذ برای درک جهان اوست: بدبین نسبت به هر نوع ارتباط، مضمونی که حتی در فیلمی متوسط از او نیز، هم‌چنان مرکزی است.