حالا دیگر دستگاه‌های مدرن به ساز شما می‌رقصند

هر فناوری نو برای استفاده مردم ابداع می‌شود، مشکل اینجاست که رابط‌های کاربری دستگاه‌های مختلف، از دستگاه‌های خانگی گرفته تا آنهایی که در خودرو کاربرد دارند، برای بسیاری از کاربران کسالت‌آور و خسته کننده شده است و این در حالی است که اکثر رابط‌های کاربری نرم‌افزاری برای استفاده عموم مردم و بازار عمده مصرف طراحی می‌شود.در واقع طراحی رابط کاربری مناسب، مشکلی است که بیش از ربع قرن طراحان صنایع کامپیوتری را با چالش روبه‌رو کرده است.
محققان دانشگاه واشنگتن اخیرا به دست آورد بزرگی در این عرصه دست یافته‌اند که به هر کس امکان می‌دهد رابط کاربری مورد نظر خود مانند تصویر، کلیک، حرکت و سرعت را مطابق نیازش تنظیم و بهینه‌سازی کند.
به بیان ساده‌تر، این نرم‌افزار هوشمند یک تست مهارت از کاربران می‌گیرد و سپس اطلاعات هر فرد را در یک الگوریتم پیشرفته ریاضی قرار می‌دهد تا رابط کاربری مناسب هر کاربر را ارایه دهد.
محققان، سال‌های زیادی را برای حل مشکل رابط کاربری مناسب صرف کرده‌اند و در این مسیر با مشکلات زیادی روبه‌رو بوده‌اند.شش سال پیش که محوطه دانشگاه واشنگتن در برگ‌های زرد درختان فرو رفته بود، کرژیستوف گایوس (Krzystof Gajos) داوطلب جوان دکترای رشته علوم کامپیوتری، موضوع پایان‌نامه‌اش را با پروفسور دن ولد (Dan Weld)، استاد مشاورش در میان می‌گذاشت.دست آخر، صحبت‌های کرژیستوف و ولد به مشکلات رابط کاربری و طراحی ضعیف آنها برای مردم منجر شد.حس مشترک این دو فرد خلاق در مورد ضعف رابط‌های کاربری برای گایوس مانند یک محرک قوی عمل کرد و انرژی ذهنی او را در فرمت حل مشکلات گسترده‌ای متمرکز کرد که دانشمندان سال‌ها با آنها سروکله می‌زدند.
گایوس می‌گوید: ما متوجه شدیم نرم‌افزاری که از آن استفاده می‌کردیم اصلا به درد ما نمی‌خورد و برای کار و سلیقه دیگری مناسب‌تر است. امروزه فناوری‌های کمکی و یاری رسانی طراحی شده‌اند که کاربران می‌بایست خود را با آنها وفق دهند، اما ما برآنیم که این قاعده را دگرگون کنیم تا از حالا به بعد «نرم‌افزار» خود را با کاربر سازگار کند نه برعکس.
اما از حرف تا عمل خیلی فاصله است. ساخت یک نرم‌افزار که قادر باشد به طور خودکار مطابق نیاز و اولویت هرکاربر، یک رابط کاربری تعریف کند، کار بسیار پیچیده‌ای به نظر می‌رسد. به قول گایوس می‌توان صدها میلیون رابط کاربری مختلف و متفاوت را تصور کرد که این تنوع، کار را سخت می‌کند.
برای در نظر گرفتن احتمالات ممکن، باید به مدت یک سال و در هر ثانیه هزار رابط کاربری مختلف پردازش شود که برای این کار، حتی کامپیوترهای بسیار سریع با قیمتی منطقی هم جوابگو نیست و برای چنین محاسبه‌ای یک ابرکامپیوتر نیاز است.
ما با یک مشکل فنی بزرگ روبه‌رو هستیم و این در حالی است که نگرش‌های پیشین در علوم کامپیوتری کارساز نبوده است.
ساخت یک رابط کاربری نرم‌افزاری مانند ساخت یک خانه است. یک آرشیتکت تمام محدودیت‌های ساخت یک خانه مانند وضعیت جغرافیایی، نور خورشید، نوع زمین و جنس خاک محل احداث بنا و سلایق شخصی مالکان آینده خانه مورد نظر را در نظر می‌گیرد و در نهایت، تمام این عناصر در کنار هم طراحی یک آرشیتکت را شکل می‌دهد.این در حالی است که انجام همین پروسه به صورت خودکار، مساله دشواری است و گره کار گایوس هم همین جاست.با وجود این، گایوس موفق شد با طراحی یک سری الگوریتم نرم‌افزاری که به طور خودکار، چهار شاخصه رابط کاربری مختلف را بنا بر نیاز کاربر تنظیم می‌کند، بر این مشکل فایق آید. این نرم‌افزار ابتدا عناصر کاربری اساسی مانند کلید‌ها و فهرست‌ها را انتخاب می‌کند و در مرحله بعد چگونگی آرایش این عناصر را در یک پنجره پیشنهاد می‌دهد.
سیستم نرم‌افزاری گایوس در مرحله سوم مقدار فضای یک پنجره یا Tab‌های مختلف را تعیین می‌کند و در مرحله چهارم هم دامنه استفاده از یک کلید را تعریف می‌کند. نقطه عطف این سیستم هوشمند که Supple نام دارد در توانایی پیش‌بینی چگونگی کار یک کاربر با یک المان خاص، میزان صرفه‌جویی در وقت و کارکرد و کیفیت کلی سیستم است.
همان‌طور که قبلا اشاره شد، برای جمع‌آوری این اطلاعات، کاربران یک تست مهارتی کوتاه را پشت‌سر می‌گذارند که تنها چند دقیقه وقت آنان را می‌گیرد.
سپس کار سیستم Supple آغاز می‌شود و آن، یک نسخه ریاضی از رابط کاربری بهینه کاربر را براساس توانایی‌های او ارایه می‌کند.
● یکی برای همه
ساختار بهینه‌سازی رابط کاربری گایوس الگوریتم منحصر به فردی دارد که هوش مصنوعی، فرضیه تصمیم‌گیری و نگرش بهینه‌گرا را ترکیب می‌کند.
از طرف دیگر نباید تکنیک‌های علوم کامپیوتری و فرضیه‌های اقتصادی را که به گایوس اجازه داده است این سیستم را طراحی کند نادیده گرفت.
گایوس به تازگی به گروه تحقیقات مایکروسافت پیوسته است و یک سال روی پروژه Supple کار خواهد کرد تا سال بعد تدریس خود را در دانشگاه هاروارد آغاز کند.نقطه قوت کار گایوس این است که این سیستم به خوبی فاصله میان علایق هر کاربر نهایی تا کاربر دیگر را پر می‌کند. در واقع آزمایش‌های مختلف از Supple نشان می‌دهد که این سیستم به خوبی شکاف بین معلولان و افراد سالم را پوشش می‌دهد. محققان بر این باورند که Supple قادر است برنامه‌های رابط کاربری گوناگونی را برای گستره متنوعی از دستگاه‌ها و سیستم‌های کامپیوتری از جمله موبایل‌ها و PDA‌ها خلق کند.
اما به‌کارگیری Supple برای سیستم‌عامل‌ها و برنامه‌های کنونی به تغییرات گسترده‌ای در برنامه‌های نرم‌افزاری نیاز دارد.
دن ولد در این باره می‌گوید: ما در مرحله‌ای نیستیم که مایکروسافت، کد این سیستم هوشمند را در نسخه بعدی سیستم‌عامل خود مورد استفاده قرار دهد. این طرح هنوز تکمیل نشده و یک نمونه اولیه به شمار می‌رود.
صاحب‌نظران امیدوارند در سال‌های آینده، Supple تحولات بنیادی در صنعت علم و فناوری به وجود آورد، سال‌هایی که نه کاربران، بلکه کامپیوتر خود را با کاربرش سازگار می‌کند.

ترجمه: ارسلان شهلا

منبع : روزنامه فناوران