علت سانحه هوایی چیست؟

سوانح هوایی در دنیا همواره جزو اخبار پرمخاطب و جنجال‌برانگیز بوده و در رسانه‌ها با شدت زیاد مطرح و پیگیری می‌شوند. این موضوع به علت فناوری بالای مورد استفاده در هواپیما، تعداد بالای کشته‌شدگان در یک سانحه و یا عواملی از این دست است.
كشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست، اما علت هر چه هست این جنجال‌آفرینی بعضا علاوه بر انحراف افکار و ایجاد احساس عدم ایمنی در پرواز حتی بعضا در روند صحیح بررسی این سوانح نیز تاثیر می‌گذارد.
البته معمولا بعد از مدتی این مطالب در رسانه‌ها فراموش شده و نتیجه این نوع خبررسانی در بعضی موارد ایجاد ذهنیتی اشتباه در مردم است كه تا مدت‌ها اثرات آن بر صنعت خواهد ماند. به عنوان نمونه، حمله به یک نوع هواپیما و مطرح كردن این موضوع كه اشكال از نوع هواپیما است و نه چیز دیگر! و این هواپیما باید از خدمات حذف شود و غیره، اما مسئله این نیست.
آمار نشانگر این امر است كه در موارد بسیار کمی علت سوانح ایراد فنی هواپیما بوده است و اصولا هواپیما با سختگیریهای فراوانی برای كسب جواز ساخت مواجه است و از ضریب ایمنی فوق‌العاده‌ای برخوردار است.
شاید اکثر مردم ندانند که پرواز هوایی ایمنی بیشتری از سفر‌های جاده‌ای دارد. علت سوانح در بسیاری از موارد اشتباه نیروی انسانی اعم از كادر پرواز، بخش كنترل و مراقبت پرواز و بخش تعمیر و نگهداری است و در بخش بزرگی از بررسی سوانح هم اصلا علت سانحه مشخص نمی‌گردد. چطور عده‌ای مسوولیت را به راحتی به گردن خلبان و یا نوع هواپیما منحصر می‌كنند.
● آیا سانحه یک علت دارد؟
آن چیزی که در حقیقت باعث یک سانحه می‌شود مجموعه‌‌ای از علل است و تمام بخش‌ها شاید به نحوی در یک سانحه نقش داشته باشند. بخش سیاست گذار، بخش ارائه دهنده خدمات فرودگاهی و بخش ارائه‌دهنده خدمات هوایی یعنی خطوط هوایی، هر كدام از این بخش‌ها به نحوی بر یكدیگر تاثیر می‌گذارند. این بخش‌ها هركدام باید حتی تا حدی جلوی اشتباهات بخش‌های دیگر نیز را بگیرند.
اما در كشور ما، اشتباه در سیاست‌گذاری باعث افزایش فشار به خطوط هوایی شده است! در نتیجه احتمال خطای خطوط هوایی افزایش یافته است.
به جای حمایت از قشر زحمت‌كش این بخش، بوسیله دادن یارانه سوخت و قیمت بلیت مشخص از استفاده‌كنندگان (افراد مرفه جامعه) حمایت می‌شود.
نهایتا خطاهای انسانی تیم پرواز و تیم کنترل و مراقبت با یک سیستم مناسب اصلاح نشده و متاسفانه نتیجه یک سانحه خواهد بود.
حتی در زمینهٔ توجه به سانحه نیز، به استفاده‌كنندگان یارانه پرداخت می‌شود، خصوصا اگر از بخش رسانه نیز در بین سانحه‌دیدگان باشند. بازتاب‌ها بسته به جمع حاضر در پرواز هم متفاوت است. قابل ذکر است تلفات جاده‌ای در کشور ما اخیرا ۲۶،۰۰۰ نفر اعلام شد که از لحاظ تعداد قابل مقایسه با بخش هوایی نیست.
● چند نكته
موفقیت صنعت هوایی كشور وابسته به بخش‌های زیادی است و در این بین سیاست‌های دولت، به علت شرایط كشور، نقش پررنگ‌تری را ایفا می‌نماید. ضمن ابزار همدردی با تمام خانواده‌هایی که به نوعی در این حوادث دچار غم و اندوه شده‌اند، چند نكته، برای کاهش این حوادث و بهبود وضعیت این صنعت ارائه می‌گردد، امید است مورد توجه مسوولین قرار گیرد.
صنعت هوایی و خطوط هوایی كشور به علت وجود تحریم و بر اساس اهداف بلندمدت كشور، نیازمند حمایت هستند.
سیاستهای دولت مبنی بر حمایت از خطوط هوایی بر اساس سوخت یارانه‌ای، باعث عدم توجه كافی به بهره‌وری در خطوط هوایی شده است.
تعیین قیمت بلیت در سطح پایین ضمن كاهش رقابت در بازار، کمک نقدی به قشر مرفه جامعه است.
سیاست‌های دولت باید، سیاست‌هایی هدفمند و جهت‌دار برای ارتقای سطح تعمیر و نگهداری متخصصان کشور، اشتغال‌زایی و ارتقای سطح ایمنی و امنیت در پروازها باشد.
مجموعه سیاست‌ها و شرایط كشور باعث ضعف خطوط هوایی شده، بطوریكه شاهد رشد روزافزون حضور شركت‌های خارجی در كشور هستیم.
بها دادن به هواپیمای تولید داخل، در جهت افزایش فركانس پروازی برای افزایش تقاضا و رونق حمل و نقل هوایی در كنار رشد صنایع كشور خرید هوشمندانه و سعی در مشارکت در ساخت و ارائه خدمات تعمیر و نگهداری با کشور‌هایی نظیر چین و روسیه برای بهبود وضعیت صنعت هوایی در آینده و کاهش اثرات تحریم حمایت از مصرف‌كنندگان برای ارائه مطلوب خدمات، اطلاع‌رسانی صحیح و كارآمد و پاسخگویی مناسب در هنگام تاخیر برنامه‌ریزی حمل و نقل هوایی بر اساس معیارهایی نظیر افزایش سطح رفاه مناطق، اشتغال‌زایی، افزایش گردشگران، توسعه صادرات و ...

وحید آقایی

منبع : پایگاه صنعت و فن آوری هوافضا