مردم به بازیگر اعتبار می دهند

مجموعه «بی‌صدا فریاد کن» و «شهریار» با بازی فرهاد قائمیان در حال پخش است.
قائمیان که همیشه با نکته‌سنجی و انتخاب دقیق پیش رفته، این بار هم در کنار دو کارگردان حرفه‌ای دست به جمع‌آوری تجربه‌های جدیدی زده است. زمینه بازی در «بی‌صدا فریاد کن» به واسطه دوستی و آشنایی‌اش با مهدی فخیم‌زاده فراهم شده است. او فخیم‌زاده را کارگردانی حرفه‌ای می‌داند و حضور در کنار چنین کارگردانی را سودمند به شمار می‌آورد. اما نکته جالب در مورد او بازی در نقش پدر شهریار ساخته کمال تبریزی است که لهجه شیرین آذری‌اش این بار به زیبایی در قالب نقش نشسته است. بازی در نقش سیداسماعیل خشکنابی را یکی از بهترین بازی‌ها و نقش‌هایش می‌داند. به اعتقاد او بازیگر اگر هوشیار باشد می‌تواند با انتخاب‌های درست و دقیق‌اش نقش‌های ماندگاری در کارنامه خود ثبت کند.
▪ دو مجموعه تلویزیونی «شهریار» و «بی‌صدا فریاد کن» با بازی شما در حال پخش است،‌مایل هستید ابتدا در مورد سریال فخیم زاده صحبت کنیم؟
ـ تیرماه سال پیش آقای فخیم‌زاده تماس گرفتند که در هنگام ضبط یکی از صحنه‌هایشان به سر ضبط بروم. جدای از این پیشنهاد هم آثار آقای فخیم‌زاده را بسیار دوست دارم و بیشتر به واسطه دوستی با ایشان نقش را پذیرفتم.
▪ نقش سرهنگ در کلیت داستان جزو نقش‌های کوتاه به حساب می‌آید. این موضوع باعث نشدکمی عقب‌نشینی کنید؟
ـ به هیچ‌عنوان،‌چون نوع کار و نگاه آقای فخیم‌زاده به عنوان یک کارگردان حرفه‌ای این نوع آثار را می‌شناسم، پس خیالم راحت بود ضرر نخواهم کرد. از طرفی طی صحبت‌هایی که با هم داشتیم تصمیم گرفتم در نوع بازی که ارائه می‌دهم نقش را از کلیشه دور سازم.
▪ حضور آقای فخیم‌زاده به عنوان کارگردانی که خودش بازیگر است و روی حرکات بازیگر اشراف کامل دارد تا چه حد به پررنگ‌تر شدن سرهنگ کمک می‌کرد؟
ـ همکاری با فردی چون آقای فخیم‌زاده که نویسندگی کرده و کارگردانی و به‌خصوص بازیگری را به‌خوبی می‌شناسد و از همه مهم‌تر به بازیگرش احترام می‌گذارد بسیار دلپذیر است. آقای فخیم‌زاده از آن دست کارگردانانی است که در پشت مانیتور تمامی حرکات و حالات بازیگرش را زیرنظر دارد و پا به پای بازیگر با نقش او زندگی می‌کند. همین موضوع باعث می‌شد گاهی مواقع با یک اشاره کوچک راهنمایی کامل و جامعی به من کند تا زودتر به نقش برسم.
در سال جاری شما در مجموعه «به دنیا بگویید بایستد» نقش مشابهی نظیر سرهنگ یعنی نقش آن بازپرس را ایفا کردید. فکر نمی‌کنید حضور در این دو نقش تا حدودی شما را به کلیشه نزدیک می‌کند؟
مطمئنا این دو نقش با یکدیگر تفاوت‌های زیادی دارد. در ظاهر به‌خاطر نوع حرفه‌شان و پوششی که دارند نزدیک به هم تصور می‌شوند ولی در نوع شخصیت‌پردازی‌شان از یکدیگر فاصله دارند. بازپرس مجموعه «به دنیا بگویید بایستد» به واسطه علم روان‌شناسی با مجرم برخورد کرده و معما را حل می‌کند ولی سرهنگ در مجموعه «بی‌صدا فریاد کن» بیشتر عملیاتی عمل می‌کند تا به اهدافش دست یابد. به همین دلیل این دو نقش اشاره شده را نزدیک به هم نمی‌دانم.
▪ آیا خود شما از آن دست بازیگرانی هستید که اعتقاد دارد نقش‌هایی که ایفا می‌کند باید از یکدیگر متفاوت باشند؟
ـ بله، قطعا باید همین‌طور باشد. نقش ابتدا باید خوب بازی شود. در وهله دوم باید با توجه به نوع شخصیت‌پردازی که داراست نقش را متفاوت از آنچه که تا به حال ایفا شده اجرا کند. اگر غیر این عمل کند یعنی بازیگر در یک یا دو نقش کلیشه شده و درجا خواهد زد و کم‌کم از نظر مخاطب هم دور خواهد شد.
▪ بازی در نقش سیداسماعیل خشکنابی پدر شهریار در مجموعه «شهریار» را به همین دلیل متفاوت بودن نسبت به نقش‌های قبلی‌تان پذیرفتید؟
ـ اواخر سال ۸۳ این نقش پیشنهاد شد. از ابتدا گزینه اول این نقش من بودم ولی در مقطعی بنا به دلایل زمانی نمی‌توانستم حضور داشته باشم ولی در ادامه ظاهرا این نقش قسمت من بوده است. مجموعه چون در مورد شهریار بود و به خاطر ارادتی که به شعرها و شخصیت استاد شهریار داشتم با بازی و حضور در این مجموعه راحت‌تر کنار آمدم. از طرفی شخصیتی بود که روی آن می‌توانستم مانور دهم و کار متفاوتی در کارنامه خودم درج کنم. البته نباید از حق گذشت که شخصیت پدر شهریار به زیبایی پردازش شده بود. با مشورت‌ها و صحبت‌هایی که میان من و آقای تبریزی رخ داد توانستم آن را پیدا کنم. با توجه به تمام این صحبت‌ها تصورم بر این است که یکی از نقش‌های خوب و متفاوتی را در کارنامه خودم ثبت کرده‌ام.
▪ برای بازی در این نقش تا چه حد از سندیات و کتب تاریخی استفاده کردید؟
ـ در مورد خود شخصیت شهریار این مورد بیشتر می‌توانست صدق کند چرا که سندیات بسیاری در مورد شخصیت و اشعارش وجود دارد اما واقعیت این است که در رابطه با پدر شهریار به غیر از مطالبی که سینه به سینه در بین بزرگ‌ترها و پدران‌مان به دست ما رسیده چیز زیادی در تاریخ به چشم نمی‌آید. البته خود شهریار در شعرهایش اشاراتی به پدرش کرده است. به هر حال تمامی این شنیده‌ها و اطلاعات کمرنگی که در مورد پدر شهریار بود را برای خود جمع‌آوری کردم.
▪ از آنجایی که خودتان آذری‌زبان هستید و کمال تبریزی هم از خطه آذری‌هاست چقدر این بده و بستان بین شما صورت می‌گرفت تا به شخصیت سیداسماعیل نزدیک‌تر شوید؟
ـ آقای تبریزی از قبل مطالعاتی داشتند،‌همچنین آقای سجاده‌چی نیز به عنوان نویسنده کمک‌های فراوانی می‌کردند. در حین بازی آقای تبریزی واقعا دست مرا باز می‌گذاشتند تا بازی دلخواه خود را انجام دهم. همین موضوع باعث می‌شد تا به نظرات خوب و یکدستی برسیم. چیزی که بیش از همه مهم جلوه می‌کرد همین بحث‌ها و صحبت‌هایی بود که بین من و ایشان صورت می‌گرفت، همین موارد بسیار کمک کرد تا به شخصیتی ملموس دست پیدا کنیم.
▪ چرا در نوع دیالوگ‌نویسی و بیان بازیگران کمتر از اصطلاحات آذری استفاده شده است؟
ـ در بخش تبریز سعی کردیم زیاد از اصطلاحات و لفظ‌های ترکی استفاده نکنیم تا برای مخاطب راحت‌تر هضم شود. مورد بعدی این بود که آقای تبریزی نمی‌خواست به واسطه استفاده از جملات و کلمات ترکی از زیرنویس فارسی استفاده کند. پس تصمیم بر این شد که فارسی با لهجه ترکی دیالوگ‌ها را بگوییم.
▪ نوع گریم لباس‌تان در این مجموعه تا حدود زیادی این تجربه را از تجربه‌های گذشته متفاوت کرده است. این عناصر چه کمکی به بازیگر می‌کند؟
ـ هنگامی که برای اولین بار طرح جوانی و پیری پدر شهریار زده شد آنقدر این طراحی به من کمک کرد که می‌توانم به جرات بگویم چند وجه از شخصیت پدر شهریار را پس از تست گریم به دست آوردم و افق تازه‌ای برایم روشن شد. حتی یادم می‌آید به خاطر اینکه نوع گریم‌ام را در حین انجام کار از دست ندهم ابتدای صبح صبحانه مفصلی می‌خوردم و تا آخر کار یعنی شب دیگر چیزی نمی‌خوردم تا مبادا گریم‌ام به هم بریزد و احتیاجی به ترمیم داشته باشد. چون آنقدر روی صورتم به زیبایی نشسته بود که دوست نداشتم به‌خاطر آن حس اولیه‌ام را از دست بدهم. در اینجا هم باید از امیر اسکندری و مجریان گریم‌شان نهایت تشکر را داشته باشم که کارشان واقعا عالی بود. در مورد لباس هم همین موارد برایم اتفاق افتاد. ابتدا طرح طور دیگری بود که در نهایت با مشورت و همفکری آقایان تبریزی و کزازی و خود من به یک نتیجه مشترک رسیدیم که در حال حاضر آن را می‌بینیم.
▪ چه دلیلی وجود داشته که نقش سیداسماعیل تا این حد به دل شما نشسته و از آن به عنوان یکی از نقش‌های متفاوت در کارنامه هنری‌تان نام می‌برید؟
ـ چیزی که بیش از همه مهم جلوه می‌کند نوع شخصیت‌پردازی سیداسماعیل است. خود سیداسماعیل خشکنابی جزو افراد تاثیرگذار تبریز بوده، به نحوی که حتی ستارخان احترام زیادی به او می‌گذاشته و او را فردی موثر در تبریز می‌دانست. این عوامل به اضافه نوشته خوب و قلم عالی آقای سجاده‌چی خیلی به بازیگر کمک می‌کند تا بتواند به چنین نقشی نزدیک شود. خودم تصورم این است که خود شخصیت و البته راهنمایی‌های آقای تبریزی با اطلاعات خودم همگی دست به دست دادند تا از بازی در این نقش بسیار لذت ببرم و دوستش داشته باشم.
▪ بسیاری از بازیگران با توجه به نوع سریال سازی‌هایی که شبکه‌های سیما انجام می‌دهند، ممکن است در طول سال چندین اثر را بازی کنند. این موضوع به نظر شما باعث نمی‌شود که مخاطب را نسبت به بازیگر دلزده کند؟
ـ این مورد به هوشیاری خود بازیگر و به کارگردان بستگی دارد. هر دو باید در یک زنجیره قرار گیرند تا یک انتخاب درست را انجام دهند. ابتدا بازیگر نباید مورد وسوسه هر پیشنهادی قرار گیرد. نوع نقش باید او را به تحلیل و مکاشفه وادار کند. با این اوصاف تلویزیون ویترین خوبی است و بازیگر می‌تواند خود را به خوبی نشان دهد و باید آن هوشیاری را برای خود داشته باشد تا به کلیشه تبدیل نشود.
▪ در مورد خودتان این موضوع تا به حال اتفاق افتاده است؟
ـ نسبت به بازتابی که از طرف مخاطب دریافت کرده‌ام تصورم بر این است که هنوز برای مردم تکراری نشده‌ام و اگر زیاد مرا می‌بینند هر بار با بازی متفاوتی مواجه می‌شوند. البته حمل بر خودستایی نباشد ولی احساسم بر این است آثاری که تا به حال پخش شده، مردم را از من دلزده نکرده است.
▪ از ابتدای امسال چندین اثر تلویزیونی با بازی شما پخش شده است، آیا حضور در آثار تلویزیونی را بدین‌صورت ادامه خواهید داد؟
ـ من بین تلویزیون و سینما هیچ تفاوتی قائل نیستم. از طرفی تلویزیون رسانه‌ای است که مخاطب زیادی دارد. پس می‌توان از این عنصر استفاده درستی کرد. من تافته جدابافته از دیگران نیستم. من هم جزئی از این مردم هستم. اگر تلویزیون مخاطب زیادی دارد، نمی‌توانم بگویم به لحاظ جایگاه پایین‌تر است. نمی‌توانیم مردم را نادیده بگیریم. این مردم هستند که به ما اعتبار می‌دهند. بازیگران باید با حضورشان سطح کیفی آثار تلویزیونی را بالا ببرند. با این توصیف، اگر نقش خوب با عوامل حرفه‌ای پیشنهاد شود، قطعا انتخابش می‌کنم.

سعید ابک

منبع : روزنامه تهران امروز