استخراج ساپونین‌های تام ریشه شیرین بیان و مقایسه فعالیت کاهش‌دهنده کشش سطحی آن با ساپونین‌های کیلایا در حضور کلسترول

ساپونین‌ها گلایکوزیدهای با وزن مولکولی بالا هستند که دارای گروه قندی متصل به اگلایکون تری‌ترپن یا استروئیدی می‌باشند. توصیف کلاسیک ساپونین‌ها براساس فعالیت سطحی آنها است زیرا بسیاری از ساپونین‌ها دارای خاصیت پاک‌کنندگی هستند، در آب کف پایدار تولید می‌کنند، فعالیت همولیتیک دارند، تلخ هستند و برای ماهی‌ها، سمی می‌باشند. ساپونین‌ها برای کاهش کشش سطحی در موارد متعددی از جمله به‌عنوان امولسیون‌کننده و فرونشاننده آتش به‌کار می‌روند. این مواد دارای طعم گس می‌باشند و به شکل پودر، تولید عطسه می‌نمایند.
ساپونین‌ها در حالت خالص، بی‌رنگ و یا سفید و از نظر نوری فعال بوده و درالکل خالص و یا الکل رقیق حل می‌شوند ساپونین‌ها در بسیاری از داروهای سنتی و گیاهان داروئی به‌خصوص در مشرق زمین یافت می‌شوند و در نتیجه تلاش‌های زیادی جهت تعیین ویژگی‌ها و تحقیق در زمینه خواص فارماکولوژیک و بیولوژیک آنها صورت گرفته است. این ترکیبات را معمولاً ازگیاهان عالی استخراج می‌کنند ولی امروزه استفاده از جانوران پست دریائی برای تهیه ساپونین‌ها نیز مورد توجه قرار گرفته است. ساپونین تجارتی از گیاه یوکا و یا کیلایا تهیه می‌گردد.

اسکندر مقیمی پور
ساره خلیلی

منبع : مجله دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تبريز