انواع مولد جریان مستقیم

▪ تعیین منحنی مشخصه های مولد کمپوند:
در مولدهای شنت افت ولتاژ به ازای بارهای مصرفی زیاد است. ولی می توان آن را بدون بار راه انداخت. در مولد سری افت ولتاژ تقریباً ناچیز است زیرا هر چه جریان مصرف کننده زیاد شود ولتاژ دو سر مولد سری نیز افزایش پیدا می کند (تا نقطه اشباع). اما مولد سری را نمی توان بدون بار راه انداخت. برای اینکه بتوان افت ولتاژ را کم کرد و همچنین از مولد در تمام حالات، یعنی برای بارهای متغییر استفاده کرد آنرا بصورت کمپوند (سری و موازی ) می سازند. در مولد کمپوند سیم پیچ شنت نازک و دارای دور زیاد است و فوران اصلی مولد توسط آن ایجاد می شود در صورتیكه سیم پیچ سری ضخیم و دارای تعداد دور كم می باشد و افت ولتاژ اهمی و عكس العمل مغناطیسی آرمیچر را خنثی می كند. مولد كمپوند بر حسب نوع اتصال به دو نوع مولد كمپوند با شنت كوتاه و كمپوند با شنت بلند تقسیم می شود. مولد كمپوند بر اساس در نظر گرفتن جهت های فوران ناشی از سیم پیچی های سری و موازی به دو نوع تقسیم می گردد .
▪ مولد کمپوند نقصانی:
در مولد كمپوند نقصانی فوران ناشی از سیم پیچ تحریك سری با فوران ناشی از سیم پیچ تحریك شنت هم جهت نیستند و در حالت باردار بودن مولد ، سیم پیچ سری باعث تضعیف میدان مغناطیسی شنت می گردد و ولتاژ خروجی مولد را به شدت پایین می آورد.
▪ مولد کمپوند اضافی:
در مولد كمپونه اضافی فوران ناشی از سیم پیچ تحریك سری فوران سیم پیچ تحریك شنت را تقویت می نماید و ولتاژ خروجی افزایش پیدا می كند اما با توجه به میزان افت ولتاژ اهمی و عكس العمل مغناطیسی آرمیچر توسط سیم پیچ سری سه حالت زیر ممكن است ایجاد شود.
۱) حالت فوق کمپوند:
با افزایش بار ، ولتاژ خروجی مولد زیاد می شود و در این حالت افزایش نیروی محركه ناشی از سیم پیچ سری یزرگتر از افت ولتاژ در اثر مقاومت و عكس العمل آرمیچر است.
۲) حالت کمپوند مسطح :
با افزایش بار ، ولتاژ خروجی ثابت می ماند . در این حالت، افت ولتاژ ناشی از مقاومت و عكس العمل آرمیچر با افزایش نیروی محركه ناشی از سیم پیچ سری برابر می شود.
۳) حالت زیر کمپوند:
با افزایش بار ، ولتاژ خروجی كاهش می یابد . در این حالت افزایش نیروی محركه ناشی از سیم پیچ سری نمی تواند افت ولتاژ را جبران كند.
▪ روشهای ایجاد حالت مختلف كمپونه اضافی در یك مولد:
۱) استفاده از تعداد دور های مختلف سیم پیچ سری در مدار به این صورت كه اگر تعداد دورهای بیشتر از سیم پیچ سری در مدار قرار گیرد و نیروی محركه ناشی از سیم پیچی سری افزایش یا كاهش یافته و یكی از سه حالت فوق حاصل می شود.
۲) استفاده از یك مقاومت متغیر كه موازی با سیم پیچی سری بسته می شود . اگر مقاومت روی مقداری كم تنظیم شود بخش اعظم جریان آرمیچر از مقاومت عبور كرده بنابراین می توان طوری بین مقاومت و سیم پیچ سری تقسیم جریان كرد كه نیروی محركه ناشی از سیم پیچ سری برابر افت ولتاژ ناشی از مقاومت اهمی و عكس العمل مغناطیسی آرمیچر باشد در این حالت یك ژنراتور با كمپوند مسطح حاصل شده است.

منبع : سایت برق و الکترونیک