جهان در آستانه «شکاف نانویی»

در گزارش این موسسه كه با عنوان «فناوری‌نانو و فقرا» تدوین شده، آمده است: «معتقدیم كه زمینه لازم برای استفاده مسئولانه از فناوری نانو در راه توسعه،‌ مهیا شده است و آغاز استفاده از آن ضروری است.»
تد باركر، مسئول هماهنگی این پروژه می‌گوید: هم‌اكنون وقت آن است كه سهامداران به گفت‌وگوی سازنده بپردازند و از كاربرد مسئولانه فناوری نانو در راستای پیشرفت ملت‌های در حال توسعه اطمینان حاصل كنند.
باركر می‌گوید:« حتی اگر سه یا پنج سال دیگر منتظر بمانید، خیلی دیر خواهد شد و فرصت از دست خواهد رفت.» به اعتقاد وی همكاری بخش‌های مختلف مثل سازمان‌های دولتی و مؤسسات تحقیقاتی با یكدیگر، باعث پیشرفت سریع‌ترتحقیق و توسعه خواهد داشت.

گزارش به توصیف و تشریح علاقه فزاینده كشورهای در حال توسعه به فناوری نانو می‌پردازد. به نظر می‌رسد برزیل، چین، هند و افریقای جنوبی، به شدت علاقه‌مند به پیوستن به جمع بازیگران جهانی این عرصه می‌باشند.

میزان علاقه این كشورها را می‌توان از روی میزان سرمایه‌گذاری دولت‌ها و تعداد پژوهشگران و مؤسسات تحقیقاتی آنها دریافت و درباره آن قضاوت كرد.

برای مثال، برزیل، سه مؤسسه تحقیقاتی را افتتاح و چهار شبكه مختص این عرصه را ایجاد كرده است. سرمایه‌گذاری برزیل در سال ۲۰۰۴ در این عرصه، حدود هفت میلیون دلار بوده است كه این كشور در نظر دارد،‌ آن را تا سال ۲۰۰۷ به ۲۵ میلیون دلار برساند.

هندوستان برای دوره ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۷ مبلغ ۸/۲۲ میلیون دلار برای فناوری نانو اختصاص داده است.

مؤسسه مریدیان اعلام می‌كند كه فناوری نانو می‌تواند در دستیابی به اهداف توسعه هزاره سازمان ملل (UN Millennium Developmant Goals) نقش داشته باشد؛ مجموعه‌ای از اهداف توسعه كمی كه انتظار می‌رود در سال ۲۰۱۵ به آنها دست یافته شود.

برای مثال فناوری نانو می‌تواند در توسعه فیلترهای آب، تهیه انرژی ارزان و پاك، تشخیص سریع بیماری‌ها، در دسترس قرار دادن فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی برای اقتصادهای در حال توسعه و تولید ارزان‌تر و كاراتر غذا نقش داشته باشد.
با این وجود، فناوری نانو چالش‌های مهمی بر سر راه توسعه پایدار ایجاد می‌كند. گروه ETC كه یك تشكل غیر دولتی كانادایی است، از این‌كه دولت‌های پیشرفته و توسعه یافته،‌ صنعت جدید را تحت سلطه خود قرار دهند (برای مثال از طریق امتیاز ثبت اختراع) اظهار نگرانی كرده است، زیرا چنین اتفاقی،‌ شكاف بین ملت‌های فقیر و غنی را افزایش می‌دهد؛ پدیده‌ای كه «شكاف نانویی» (nano divide) نام گرفته است.
مؤسسه مریدیان این عرصه و سایر عرصه‌هایی كه باعث ایجاد چالش‌های ویژه می‌شوند را بررسی كرده است. فناوری نانو می‌تواند با قطع وابستگی تولید به بهره‌برداری از منابع طبیعی، نقش جهانی ملت‌های در حال توسعه را كاهش دهد. همچنین، تجارب سایر بخش‌ها نشان داده است كه چارچوب‌های نظارتی در ملت‌های در حال توسعه اغلب بی‌صلاحیت و ناكافی هستند.
در این گزارش، به این نكته كه مؤسسه مریدیان در اثبات غلبه مزایای فناوری نانو بر خطرات آن برای ملت‌های در حال توسعه سعی نخواهد كرد، آشكارا اشاره شده است؛ چرا كه این امر، وظیفه‌ای حساس و سرنوشت‌ساز است كه گفت‌وگوی جهانی درباره فناوری نانو و فقرا، به آن پاسخ خواهد داد.
بنابر اعلام ستاد ویژه توسعه فناوری نانو،‌ مؤسسه مریدیان در این گزارش قوانین و مسئولیت‌های سهام‌داران مختلف برای اطمینان از حركت مسئولانه و رو به جلوی فناوری نانو را به‌طور خلاصه بیان كرده است.
در این گزارش آمده است: با درنظر گرفتن نقش موثر فناوری نانو در دستیابی به اهداف هزاره سازمان ملل متحد، دولت‌های ملل ثروتمند بایستی سهم و بخش «منطقی» از همكاری‌های توسعه خارجی را به فناوری نانو اختصاص دهند.
در بخش تجاری،‌ نویسندگان اظهار تأسف می‌كنند كه شركت‌هایی كه هم پیرو «تفكر تجاری حمایت از فقرا» باشند و هم در عرصه تحقیق و توسعه فناوری نانو دخیل باشند، برای ایجاد رابطه بین دست‌اندركاران این دو بخش به‌وجود نیامده‌اند .

منبع : خبرگزاری فارس