برنده‌ها و بازنده‌های دنیای جدید اپن‌سورس

شاید عجیب‌ترین اتفاق سال ۲۰۰۶، در روز دوم نوامبر رخ داده باشد. جایی که «استیو بالمر» رئیس Microsoft و «رونالد هاوسپیان» رئیس Novell، با رضایت کامل خبر از همکاری Microsoft و Novell می‌دهند!
● Novell و Microsoft
خوب است به درگیری‌های گذشته این دو شرکت اشاره‌ای کوتاه داشته باشیم تا عجیب‌بودن همکاری این رقیب برای شما نیز آشکار شود:
بعد از مدت‌ها مشاجره دو شرکت بر سر موضوع WordPerfect که در نهایت به Corel فروخته شد، Novell از Microsoft به دلیل شروع یك رقابت ناسالم و ناعادلانه در صنعت نرم‌افزار شکایت می‌کند. Novell معتقد است Microsoft با انحصارطلبی خود امکان استفاده کاربران از نرم‌افزارهای دلخواه‌شان را از بین می‌برد و تنها یك انتخاب در مقابلشان قرار می‌دهد: محصولات Microsoft.
این دعوای حقوقی دلایل دیگری هم دارد؛ مثلاً Novell معتقد است که Microsoft از برخی ویژگی‌های نرم‌افزارهایش بدون کسب اجازه در محصولاتش استفاده کرده است. در آخر Microsoft به پرداخت غرامت محکوم می‌گردد و Novell ۵۳۶ میلیون دلار کاسب می‌شود!
یك هفته بعد از پرداخت غرامت نیم بیلیون دلاری Microsoft به Novell، سخنرانی بیل گیتس مبنی بر اینکه: هدف ما در مقابله با شرکت‌های رقیب، فقط این نیست که آنها سود نکنند، بلکه باید از آنها سودی به جیب بزنیم، Microsoft نرم‌افزاری را ارائه می‌کند تا کاربران سیستم‌عامل NetWare Novell، به ویندوز مهاجرت کنند تا باز هم شاهد انحصارطلبی Microsoft، مبارزه با سایر شرکت‌ها و مخالفت با یونیکس و لینوکس باشیم.
هدف اصلی Microsoft از ارائه نرم‌افزار Mid Market NetWare Migration Promotion) MMNWMP) این بود که قبل از آن که Novell بتواند با نیم بیلیون دلار کاربران NetWare را بیشتر کند، همان تعداد کاربران قبلی NetWare را نیز به سمت خود بکشاند.
با آگاهی از این تاریخچه، آیا به عجیب بودن این همکاری پی برده‌اید؟ حال به مفاد این موافقت‌نامه همکاری توجه کنید:
۱) Microsoft وظیفه فروش SUSE Linux (سیستم‌عامل Novell) را بر عهده می‌گیرد. و اگر یکی از کاربران ویندوز تمایل به تجربه کردن لینوکس را داشت، مایکروسافت SUSE را به او پیشنهاد می‌کند.
۲) مایکروسافت ۳۸۴ میلیون دلار به Novell کمك مالی خواهد کرد تا Novell در مدت ۵ سال، مبلغ ۲۰۰ میلیون دلارش را بازگرداند.
۳) ناول ۷۰ هزار کوپن پشتیبانی یكساله SUSE را به Microsoft خواهد داد تا Microsoft آنها را هنگام فروش SUSE به کاربران ویندوز تحویل دهد.
۴) برقراری ارتباط متقابل دو شرکت در مجازی سازی ((Virtualization، برای نصب و اجرای SUSE لینوکس در محیط ویندوز به صورت یكسرور مجازی و به عکس، نصب و اجرای ویندوز در SUSE لینوکس به شکل یكسرور مجازی
۵) برقراری ارتباط متقابل سرویس‌های وب حقیقی و مجازی MS Active Directory و Novell eDirectory برای استفاده ترکیبی در SUSE لینوکس و ویندوز.
۶) برقراری ارتباط متقابل برای انتقال بهتر و راحت‌تر اطلاعات و فایل‌ها بین MS Office و OpenOffice (البته اپن آفیس از محصولات شرکت Sun Microsystems است و ارتباطی به Novell ندارد، اما این خبر در سایت Microsoft نیز منعکس شده است.)
۷) Microsoft معتقد است توسعه‌دهندگان لینوکس از ایده‌های Microsoft در محصولاتشان استفاده می‌کنند، پس باید هزینه این سوء استفاده را بپردازند. در هر صورت امکان دارد روزی Microsoft از تمامی این شرکت‌ها و توسعه‌دهندگانشان شکایت کند.
بسیاری این ادعای Microsoft را بی پایه و اساس دانسته‌اند و امکان برنده شدن Microsoft در صورت شکایت را بسیار کم می‌دانند. با تمام این تفاسیر Novell باید مبلغ ۴۰ میلیون دلار به Microsoft بپردازد تا مورد شکایت قرار نگیرد. در مقابل Microsoft متعهد می‌شود از توسعه‌دهندگان و کاربران SUSE (و سایر توزیع‌های غیرتجاری لینوکس) شکایت نکند و آنها را از لحاظ قانونی دچار مشکل نکند. Novell هم متعهد می‌شود که در صورت پیشامد مشکلی، از کاربران و توسعه‌دهندگان ویندوز شکایت نکند.
Microsoft اعلام کرده است فقط SUSE هزینه استفاده از ایده‌های ما را داده است و آماده امضای قرارداد مشابهی با سایر شرکت‌های توسعه‌دهنده لینوکس، به خصوص RedHat هستیم تا در آینده برایشان مشکلی از لحاظ قانونی ایجاد نشود.
۸) این همکاری تا سال ۲۰۱۲ ادامه خواهد داشت.
موضوع همکاری Novell و Microsoft، یك زنگ خطر برای سایر توسعه‌دهندگان لینوکس است. بزرگ‌ترین این شرکت‌ها RedHat است که ممکن است بخاطر پشتیبانی Microsoft از SUSE تعدادی از کاربرانش را از دست بدهد. مسئولان RedHat برخلاف نظر سایرین این قرارداد را به نفع خود دانسته‌اند. آنها این قرارداد را قرارداد «تاوان‌دهی و بازاریابی» می‌نامند و بر این عقیده‌اند که کاربران SUSE جذب محصولات دیگر از جمله RedHat خواهند شد.
اگر خوشبین باشیم خواهیم گفت که این حرکت به سود لینوکس است. اما اگر بدبین باشیم، ( که احتمالاً باید باشیم!) باید بگوییم که Microsoft می‌خواهد قطعه‌ای از دنیای لینوکس به نام SUSE را از بقیه جدا کند و حتی احتمال دارد در آینده SUSE دیگر آزاد نباشد. ولی مسئولان Novell اعلام کرده‌اند که این کار هیچگونه تناقضی با آزاد بودن SUSE ندارد و GPL را نیز زیر پا نمی‌گذارد. بعضی شرکت‌ها و توسعه‌دهندگان هم این قرارداد را محکوم کرده‌اند و به Novell گفته‌اند از دنیای اپن سورس خارج شود.
● Oracle و RedHat
در این میان Oracle، دومین شرکت بزرگ نرم‌افزاری دنیا بعد از Microsoft، رو به سوی لینوکس آورده و تصمیم گرفته است از لینوکس تجاری RedHat پشتیبانی کند.
Oracle در ازای پشتیبانی از لینوکس تجاری RedHat، نصف مبلغ دریافتی RedHat را از کاربران خواهد گرفت. این پشتیبانی دقیقا مانند RedHat شامل به روزرسانی‌های امنیتی و به روزرسانی نرم‌افزارهاست، با این تفاوت که شامل لوگو و نام RedHat نمی‌شود. این موضوع دومین زنگ خطر برای RedHat است.
رئیس Oracle در کنفرانس OpenWorld در سان‌فرانسیسکو پس از بیان این خبر، تحلیلی از آینده ارائه می‌دهد که این حرکت Oracle باعث پیشرفت بیشتر دنیای اپن‌سورس خواهد شد. وی ادامه می دهد: این حرکت برای جلب توجه سایر کاربران به لینوکس و دنیای اپن‌سورس صورت گرفته است و تاثیر زیادی در پیشرفت شبکه‌های کامپیوتری خواهد داشت.
سنگی که ممکن است با قرار گرفتن در راه شرکت‌های توسعه دهنده اپن‌سورس مانع پیشرفت آنها شود، این است که یك شرکت با پشتوانه مالی و علمی قوی‌تر بخواهد از محصولات شرکت قبلی پشتیبانی کند. بدتر از این هم امکان دارد که بخواهد همان خدمات را در ازای مبلغ کمتری ارائه دهد.
دقیقا مانند بلایی که Oracle بر سر RedHat آورده است. البته این اتفاق به نفع محصولات RedHat و به ضرر تجارتش تمام خواهد شد. به همین دلیل شرکت‌های توسعه دهنده اپن‌سورس دائما باید خود را قوی‌تر کنند تا اگر روزی این چنین اتفاقی افتاد، ضربه نخورند. در واقع شرکت‌های اپن‌سورس سود کمی از مشتری دارند و بیشتر سودشان از روابط با شرکت‌های دیگر است. حرکت Oracle به نظر بعضی کارشناسان می‌تواند آهسته آهسته اطمینان‌ها را به سرمایه‌گذاری در اپن‌سورس تجاری برگرداند.
● Sun Microsystems
اپن‌سورس شدن Java اتفاق بزرگی بود. این اتفاق باعث خواهد شد قدرت Java بیش از پیش زیادتر شود. اپن‌سورس شدن Java سبب می‌شود میلیون‌ها نفر در سراسر جهان در بهبود آن تلاش کنند و شاهد قدرتمندتر شدن آن باشیم. ثمره دیگر این اتفاق می‌تواند این باشد که Mono شرکت Novell که نسخه شبیه‌سازی شده .net مایکروسافت است به مرور از صحنه‌ها حذف شود و Java قدرتمند جای آن را بگیرد. پیامد دیگر اپن‌سورس شدن Java، ضرر RedHat است چون این شرکت جدیدا با خرید Jboss تصمیم داشت جایگزین درخوری برای Java داشته باشد، که اگر چند هفته بیشتر صبر می‌نمود، خود Java می‌آمد!
اتفاق بدی که ممکن است برای سیستم‌عامل Solaris Sun بیافتد، کم‌توجهی سایرین به این سیستم‌عامل تحت یونیکس به خاطر پشتیبانی Oracle از لینوکس RedHat است. شاید تنها راه چاره این موضوع اپن‌سورس شدن Solaris باشد. باید منتظر ماند و دید Solaris اپن‌سورس می‌شود یا کاربرانش را از دست می‌دهد.
آمدن Oracle به سمت لینوکس تجاری RedHat در حالی که از اواسط دهه ۹۰ سیستم‌عامل سرورهایش Solaris بودند، می‌تواند برای ادامه راه Solaris و Sun خطرناك باشد. اکنون سرورهای Oracle از Solaris به لینوکس می‌روند و ۹۰۰۰ توسعه دهنده Oracle از لینوکس استفاده خواهند کرد. اما Sun معتقد است که Solaris از لینوکس بهتر است و این حرکت Oracle مشکلی برای ما ایجاد نخواهد کرد.
● آینده چگونه است؟
حال می‌خواهیم با توجه به اتفاقات اخیر، برنده‌ها و بازنده‌ها را مشخص کنیم. در هر اتفاقی به شرکت‌های برنده، امتیاز ۱+ و به بازنده ها ۱- می‌دهیم و در آخر امتیازات را برسی می‌کنیم:
در قرارداد Microsoft و Novell هر دو ۱+ می‌گیرند. دنیای لینوکس هم ۱+ می‌گیرد. اما Novell به خاطر محکوم شدن از سوی سایر شرکت‌های اپن‌سورس، ۱- نیز خواهد گرفت.
در آمدن Oracle به سمت لینوکس تجاری RedHat، اوراکل ۱+، ردهت و سان ۱- و دنیای لینوکس ۱+ می‌گیرند.
در اپن‌سورس شدن Java، سان ۱+، مونوی ناول ۱- و Jboss ردهت نیز ۱- و در عوض دنیای لینوکس ۱+ می‌گیرند.
در آخر لینوکس با ۳+ امتیاز برنده تمام اتفاقات است.
مایکروسافت و اوراکل با ۱+ امتیاز، ادامه راه سوددهی‌شان را می‌پیمایند.
سان‌میکروسیستمز با صفر امتیاز چشم به آینده دارد.
ناول با ۱- امتیاز باورش نمی‌شود که یك قرارداد به جای سود، برایش زیان داشته باشد.
و ردهت با ۳- امتیاز مغموم‌ترین فرد این ماجراست چون خودش هیچ حرکتی نکرده و فقط چوب‌کارهای سایرین را می‌خورد!

سینا سعیدی

منبع : اخبار فن‌آوری اطلاعات ایتنا