پارسه از نگاهی دیگر

«تخت جمشید از نگاهی دیگر» از حبیب الله پورعبدالله یكی از تازه ترین كتاب هایی است كه درباره جنبه های گوناگون پارسه (تخت جمشید) نگاشته شده است. مطالب این كتاب ۲۲۰ صفحه ای در بیست و پنج بخش ارائه شده است: «پارس؛ مهد فرهنگ و تمدن»، این بخش كوتاه در واقع سرآغازی است بر بحث اصلی كتاب و نگاهی است كلی به فرهنگ، تاریخ و آثار باستانی منطقه كه تصاویری از نقش های سفالین، پیاله های های زرین، سه پایه های مفرغی و... را نیز به همراه دارد. «تخت جمشید در نوشته های پیشینیان» مجموعه ای است از نوشته های مربوط به پارسه (تخت جمشید) در مروج الذهب، حدود العالم، فارسنامه، تاریخ بناكنی، شاهنامه فردوسی، عجایب نامه و همچنین اشاره ای كوتاه به نوشته های یونانیان. در سومین بخش از كتاب با عنوان «معماری تخت جمشید ادامه هنر ملی» نویسنده خاطرنشان می سازد: «با اینكه در هر دوره سیمای معماری ایران تغییر و تبدیل هایی را پذیرفته اما روح یگانه و ذات نیرومند آن همواره زنده و بالنده باقی مانده است و می توان گفت كه معماری هخامنشی ادامه هنر ملی بوده است... امروزه می توان ادعا نمود كه تخت جمشید در تاریخ معماری جهان نقطه عطفی است در ساختن معماری انسانی با اصول اخلاقی.» در بخش بعدی، «یكتاپرستی هخامنشیان» مورد بحث قرار گرفته كه البته ارتباط چندانی به موضوع اصلی كتاب ندارد.
«نقش بزرگان پارسی در تخت جمشید» عنوان بخش پنجم است كه در آن خاطرنشان شده «در تخت جمشید بعضی از بزرگان پارسی در لباس و تزیینات و چین لباس تفنن به خرج داده اند كه نشان می دهد شاهان لباس ساده تری داشته اند. در زمانی كه برای فاتحان هیچگونه تواضعی معنی نداشت و پادشاهان مصر و آشور خود را خدا می خواندند در شكل های باقی مانده از بزرگان هخامنشی در تخت جمشید تواضع و احترام به دیگران آشكارا به چشم می خورد. هیچ قومی در تاریخ دیده نشده كه رهبرش پس از آن همه فتح و پیروزی تا این حد ساده، با آرامش و همراه با عطوفت انسانی نشسته باشد.» در ادامه سخنان داریوش در كتیبه ای در نقش رستم، نوشته های هایدی ماری كخ (دانشمند آلمانی) درباره او و همچنین تصاویری از پیكره های داریوش و دیگر بزرگان هخامنشی آمده است.
در بخش «مقبره های شاهان هخامنشی» اطلاعاتی درباره شیوه خاكسپاری، آرامگاه پادشاهان این سلسله در نقش رستم و همچنین نگرش آنها به معاد در مقایسه با مصریان، سكاها و چینی ها ارائه شده است. در دو بخش بعدی ضمن نگاهی كوتاه به هنر هخامنشی به لوح های گلی پارسه كه در جریان خاكبرداری های سال ۱۳۱۲ كشف شد و اكنون در موزه دانشگاه شیكاگو نگهداری می شود اشاره شده است. در تعدادی از این لوح ها كه سندی است افتخارآمیز برای ایرانیان، به دستمزد و تعداد كارگران زن و مرد اشاره شده است. ویژگی های«دروازه ورودی تخت جمشید»، «صف ملل همراه با پیشكش»، «كاخ تچر» و «كاخ هدیش» در بخش های بعدی مورد بررسی قرار گرفته و «شكست هخامنشیان» و «اثرات ناباوری شكست ایرانیان بر هنرمندان یونان» پایان بخش مطالب كتاب است.
«تخت جمشید از نگاهی دیگر» توسط انتشارات كلهر، با شمارگان ۳۵۰۰ نسخه انتشار یافته است.

پژمان اكبرزاده

منبع : روزنامه شرق