بهداشت روانی

۱ - منظور از بهداشت روانی عبارت از رشته ای تخصصی از بهداشت عمومی است که در زمینه کاستن بیماریهای روانی در یک اجتماع فعالیت می نماید و بررسی انواع مختلف اختلالات روانی وعوامل مؤثری که در بروز آنها نقش دارند ، در قلمروی کار این علم است . بدیهی است شناخت علتهای به وجود آورنده اختلالات روانی برای از بین بردن علتهای مزبور و یا غلبه بر آنها بسیار مهم ضروری است .
۲ - در این تعریف « بهداشت روانی » به معنای سلامت می اندیشد و منظور نشان دادن وضع مثبت و سلامت روانی است که خود می تواند نسبت به ایجاد سیستم با ارزشی در مورد ایجاد تحرک و پیشرفت و تکامل در حد فردی ، ملی و بین المللی کمک نماید . وقتی سلامت روانی شناخته شد ، برای دستیابی به آن اقدام می شود و مسیر جهت تکامل فردی و اجتماعی باز می گردد .
نقش فرهنگ بر شخصیت و رفتار انسان
به طور کلی نقش فرهنگ را بر رفتار انسان ، به هیچ وجه نمی توان نادیده گرفت ، روانشناسان اجتماعی ، فرهنگ را به صورت زیر تعریف می کنند :
فرهنگ عبارت از توانائیها و عادتهائی است که آدمی به عنوان عضو جامعه کسب کرده است . ارتباط بین فرهنگ و شخصیت افراد به حدی است که بعضی از روانشناسان اعتقاد دارند که جدا کردن آن دو ، تقسیم و تفکیکی نادرست است زیرا رفتار و وضع نفسانی اشخاص آئینه ای فرهنگ نما است و فرهنگ جدا از افرادی که آن را دارا هستند ، وجود ندارد . از سوی دیگر می توان گفت که شخصیت بر اثر جریان فرهنگی شدن به وجود می آید و مفهوم شخصیت لااقل تا حدی نماینده جذب و عناصر فرهنگ موجود در محیط است . مطالعات روانشناسی فردی و اجتماعی نشان می دهند که سبک و روش زندگی فرد در ایجاد سلامت فکر و بروز اختلالهای روانی واکنشی نهایت اهمیت را دارند .
مهارتهای زندگی:
امروزه علی رغم ایجاد تغییرات عمیق فرهنگی در شیوه های زندگی ، بسیاری از افراد در رویارویی با مسائل زندگی فاقد توانایی های لازم و اساسی هستند و همین امر آنان را در مواجهه با مسائل و مشکلات زندگی روزمره و مقتضیات آن آسیب پذیر نموده است .
مهارتهای زندگی ، توانائی های روانی اجتماعی برای رفتار انطباقی و مؤثر هستند که افراد را قادر می سازد تا به طور مؤثری با مقتضیات و چالش های زندگی روزمره مقابله کند .
مهارتهای زندگی شامل ده مهارت اصلی و اساسی هستند که غالباً بصورت جفت جفت طبقه بندی می شوند ، ‌زیرا بین هر جفت ارتباط طبیعی وجود داشته و در حقیقت به منزله دو روی سکه هستند . این مهارتها عبارتند از :
خودآگاهی / همدلی
ارتباط / روابط بین فردی
تصمیم گیری / حل مسأله
تفکر خلاق / تفکر انتقادی
مقابله با هیجانات / مقابله با استرس
هر یک از مهارت ها خود دارای اجزاء یا مؤلفه های مختلفی است که در زیر بطور مختصر به آنها اشاره شده است :
خودآگاهی:
آگاهی از نقاط قوت
آگاهی از نقاط ضعف
تصویر خودواقع بینانه
آگاهی از حقوق و مسئولیت ها
توضیح ارزشها
انگیزش برای شناخت
مهارتهای ارتباطی:
ارتباط کلامی وغیرکلامی مؤثر
ابراز وجود
مذاکره
امتناع
غلبه بر خجالت
گوش دادن
همدلی:
علاقه داشتن به دیگران
تحمل افراد مختلف
رفتار بین فردی همراه با پرخاشگری کمتر
دوست داشتنی تر شدن ( دوستیابی )
احترام قائل شدن برای دیگران
مهارتهای بین فردی:
همکاری و مشارکت
اعتماد به گروه
تشخیص مرزهای بین فردی مناسب
دوستیابی
شروع و خاتمه ارتباطات
مهارتهای حل مسأله :
تشخیص مشکلات ، علل و ارزیابی دقیق
درخواست کمک
مصالحه ( برای حل تعارض )
آشنایی با مراکزی که به حل مشکلات
تشخیص راه حل های مشترک برای جامعه
مهارتهای تفکر خلاق:
تفکر مثبت
یادگیری فعال ( جستجوی اطلاعات جدید )
ابراز خود
تشخیص حق انتخاب های دیگر ( برای تصمیم گیری )
تشخیص راه حل های جدید برای مشکلات
مهارتهای مقابله با هیجانات :
شناخت هیجان های خود و دیگران
ارتباط هیجان ها با احساسات ، تفکر و رفتار
مقابله با ناکامی ، خشم ، بی حوصلگی ، غمگینی ، ترس و اضطراب
مقابله با هیجان های شدید دیگران
مهارتهای تصمیم گیری :
تصمیم گیری فعالانه بر مبنای آگاهی از حقایق کارهایی که می توان انجام داد که انتخاب ها را تحت تأثیر قرار می دهد .
تصمیم گیری بر مبنای ارزیابی دقیق موقعیت ها
تعیین اهداف واقع بینانه
برنامه ریزی و پذیرش مسئولیت اعمال خود
آمادگی برای تغییر دادن تصمیم ها برای انطباق با موقعیت های جدید
مهارتهای تفکر انتقادی:
ادراک تأثیرات اجتماعی و فرهنگی بر ارزشها ، نگرشها و رفتار
آگاهی از نابرابری ها ،‌ پیشداوری ها و بیعدالتی ها
واقف شدن به این مسئله که دیگران همیشه درست نمی گویند
آگاهی از نقش یک شهروند مسئول
مهارتهای مقابله با استرس :
مقابله با موقعیت هایی که قابل تغییر نیستند .
استراتژی های مقابله ای برای موقعیت های دشوار ( فقدان ، طرد ، انتقاد )
مقابله با مشکلات بدون توسل به سوء مصرف مواد
آرام ماندن در شرایط فشار
تنظیم وقت

منبع : واحد مرکزی خبر