بیماری‌های گوش شناگران

گوش عضوی بسیار حساس است که تحت‌تأثیر عوامل بسیاری می‌تواند به‌سرعت آسیب ببیند، این آسیب می‌تواند با توجه به علل به‌وجود آورده آن، بخش‌های مختلفی از گوش را متأثر نموده و اثرات نخربی را برای سالیان متمادی برجای بگذارد. ورزش می‌تواند یکی از عوامل آسیب‌رسان به‌گوش محسوب گردد.
شنا یکی از ورزش‌های مفید و پرنشاطی است که انسان‌ها به‌خصوص جوانان، بسیاری از اوقات فراغت خود را بالاخص در دوران تابستان و گرمای هوا بدان صرف نموده و بعضاً به‌طور حرفه‌ای بدان می‌پردازند. به‌هنگام شنا مجرای خارجی گوش و پرده تمپان به‌طور مستمر در معرض تماس با آب قرار می‌گیرد که در صورت وجود هرگونه آلودگی در آب استخر و یا ماندن آب در داخل مجرای گوش خارجی زمینه مساعدی برای رشد عوامل بیماری‌زا (قارچ‌ها، میکروب‌ها) و بروز بیماری در گوش فراهم می‌شود که به آن اوتیت خارجی یا گوش شناگر Swimmer ear می‌گویند.
گوش شناگر Swimmers ear: اوتیت خارجی حاد عفونت منتشره مجرای گوش است که اصطلاحاً گوش شناگر یا گوش مناطق حاره (گرمسیری) Tropical ear یا در مواردی گوش سنگاپوری نامیده می‌شود. اصطلاح تخصصی آن اوتیت خارجی عفونت حاد باکتریائی یا External acute otities bacterial infections اوتیت خارجی حاد منتشره Acute diffuse external otitis است.
سریازانی که در اقیانوس آرام جنوبی می‌جنگیدند و از این بیماری رنج می‌بردند نام گوش جنگل (Jungle Ear) را برای آن برگزیدند که Fungus نیز نامیده می‌شود.
شما نباید حتماً شناگر باشید تا به بیماری گوش شناگر مبتلا شوید افرادی‌که متناباً در آب هستند یا عرق‌ریزی در گوش‌هایشان دارند مستعد ابتلاء به این بیماری می‌باشند. باقی‌ماندن در استخر برای مدت طولانی می‌تواند سطح اسیدی واکس گوش را کاهش دهد، که به باقی‌ماندن عفونت نیز کمک می‌کند. بیماری التهاب لاله‌گوش یا پوست گوش خارجی (کانال گوش ـ بین پرده‌تمپیان و گوش خارجی) اصطلاحاً گوش شناگر یا اوتیت خارجی نامیده می‌شود.
مجرای خارجی شنوائی که یک‌سوم خارجی آن غضروفی و دوسوم داخلی آن استخوانی است با پوست پوشیده شده است. پوستی که قسمت استخوانی آن‌را می‌پوشاند، بسیار نازک است که به‌همین دلیل به دستکاری و یا ضربه حساس است. برخی افراد خصوصاً کودکان و کسانی‌که دچار آلرژی هستند، مستعد ابتلا به این عفونت گوشی می‌باشند.
● عامل عفونت‌زائی آن می‌تواند قارچی و یا باکتریائی از قبیل:
Enterobacteriaceae - Pseudomonas aer, uginosa Moraxella catarrhalis - Heamophilus influenzae - Streptococcus Pneumoniae باشند که اغلب به‌علت آلودگی آب استخر در نزد شناگران موجب بروز عفونت گوش خارجی می‌گردند. عموماً احتمال بروز عفونت گوش بر چهار عامل بنا شده است:
۱. حرارت آب ۲. مدت زمان در معرض قرارگیری ۳. مقدار رطوبتی که در کانال گوش باقی‌ماند. ۴. وجود باکتری در آب.
کلر موجود در آب جدار کانال گوش را از حالت اسیدی به بازی تغییر داده، واکس گوش و لایه چربی محافظت‌کننده را شسته و از گوش خارج می‌کند، که این نیز می‌تواند به عفونت گوش کمک کند.
عوامل بیماری‌زا: برخی از عوامل و فاکتورهای احتمالی شامل:
آب: آب آلوده می‌تواند باکتری را به کانال گوش برساند. یک کانال گوش نمناک همچنین آمادگی التهاب پوست را هم دارد. ترک کوچک یا شکاف در پوست می‌تواند اجازه ورود باکتری را بدهد.
صدمه مکانیکی: استفاده از ناخن انگشت، سواب پنبه (گوش پاک‌کن) یا دیگر موارد برای تمیز کردن گوش ممکن است بافت حساس کانال گوش را خراشیده و منجر به عفونت شود.
حساسیت شیمیائی: اسپری‌های مو، شامپوها و رنگ‌موها ممکن است به‌داخل کانال گوش رفته و بافت را تحریک نماید.
عفونت گوش میانی (اوتیت مدیا): یک عفونت در گوش میانی می‌تواند عفونت و التهاب را به کانال خارجی گوش برساند.
دیابت: این بیماری می‌تواند جرم گوش را قلیائی کند که به خاطر وجود عوامل عفونتی در بیشتر بیمارستان‌ها این بیماری می‌تواند خود به‌عنوان عامل بیماری‌زا محسوب گردد.
Folliculitis (فولیکولیتیس): عفونت پیازمو در کانال گوش می‌تواند عفونت عمومی را باعث شود.کانال گوش باریک: کانال‌های گوش برخی مردم باریک‌تر از معمول است. این بدان معناست که آب وارد شده به گوش در آن محبوس شده و به عامل بیماری‌زا تبدیل می‌گردد.
تماس مکرر با آب، ظرف ۵ روز سبب تغییر فلورای (Flora: موجودات گیاهی که به‌طور دسته‌جمعی در یک حل زندگی می‌کنند.) مجرای خارجی گوش از باکتری گرم مثبت به گرم منفی مانند پزودومونا Pseudomonas و Enterbacter می‌شود.
نشانه‌ها و علائم: در صورت مشاهده این علائم اوتیت خارجی قابل تشخیص است: حساس شدن نسبت به لمس، ادم، کاهش موقت شنوائی، تورم (التهاب)، درد، خارش، تورم و قرمزی سطحی پوست، ترشح (آبکی ـ مقدار کم)، احساس پری.
افرادی‌که یک یا تعدادی از این نشانه‌ها را در خود مشاهده می‌کنند باید به یک متخصص گوش مراجعه کنند. درمان پزشکی رایج درمان اولیه اوتیت خارجی می‌باشد.
درمان: اوتیت خارجی بایستی توسط پزشک درمان شود. این سریع‌ترین راهی است که شما می‌توانید درد شدید گوش را کاهش داده و از سرایت عفونت به غضروف‌ها و استخوان‌های مجاور جلوگیری کنید. اما تا هنگام دسترسی به دکتر می‌توانید با گذاشتن یک پارچه پنبه‌ای گرم روی گوش مبتلا نسبت به کاهش درد اقدام کنید. برنامه درمانی پزشک را ادامه داده و از قطره‌ها و آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی که پزشک تجویز نموده است کاملاً طبق دستور و به‌موقع استفاده کنید. به منظور جلوگیری از آلودگی بیشتر گوش ممکن است، پزشک شما را از استفاده از آب حتی از دوش گرفتن و شامپوزدن سر به مدت ۱۴ـ۱۰ روز منع نماید. توصیه‌های پزشکتان را در این‌خصوص به‌دقت رعایت نمائید. بعضی روش‌های رایج شامل استفاده از کلاه حمام و گوشی (ear plug) پنبه‌ای آغشته به وازلین (که بایستی بعد از دوش گرفتن برداشته شود) راه مناسبی برای جلوگیری از پیشرفت بیماری است. شناگران لازم است از گوشی مخصوص شنا استفاده کرده و پس از شنا قطره‌ الکل یا اسیدبوریک در گوش بچکانند. البته شما می‌توانید قبل از رساندن خود به پزشک پس از شنا، شستن سر یا استحمام احساس رطوبت یا گرفتگی در گوش خود دارید، سر خود را روی یک بالشت به‌نحوی‌که گوش موردنظر به‌طرف بالا قرار گرفته است، خوابانیده و لاله‌گوش خود را به طرف بالا و عقب کشیده، چند قطره الکل در آن بچکانید. سپس سر خود را چرخانده و اجازه دهید تا آب مجرا بیرون بریزد. الکل، آب‌را به‌خودجذب نموده، نه تنها موجب خشک شدن مجرای گوش بلکه موجب کشته شدن باکتری و قارچ نیز می‌شود. اگر الکل موجب ناراحتی گوش شما می‌گردد آن‌را به نسبت ۵۰ درصد با سرکه سفید مخلوط کنید، سرکه شامل اسیداستیک است که باکتری و قارچ را از بین می‌برد. این ماده از قدیم الایام استفاده درمانی داشته است.
توجه: اگر شما از پیش دچار عفونت گوش، سوراخ‌شدگی، پارگی پرده گوش بوده یا قبلاً عمل جراحی گوش داشته‌اید، قبل از رفتن به استخر و استفاده از قطره‌های گوش سرکه یا الکل حتماً با پزشک مشورت نمائید.
پیشگیری: چندین راه برای جلوگیری از ابتلا به گوش شناگر وجود دارد. خلاصه‌ای از روش‌های محافظتی در اینجا ذکر می‌گردند:
هرگز در آب آلوده شنا نکنید، در هنگام شنا از گوشی استفاده کنید، بعد از شنا یا استحمام سرتان را تکان دهید تا آب خارج شود، بعد از دوش گرفتن گوشتان را با یک پارچه تمیز خشک کنید و یک سشوار در سرعت کند را در ۲۰ سانتی‌متری گوشتان نگه‌دارید، بعد از شنا کردن یا دوش گرفتن از قطره‌های تجارتی الکل ایزوپروفیل یا سرکه سفید در گوش خود استفاده کنید. گوش خود را در حالتی قرار دهید، که محلول به انتهای آن برسد سپس اجازه دهید تا مایع خارج شود. قطره‌ها نباید توسط افرادی‌که در گوش آنها لوله تهویه وجود دارد و یا پارگی در پرده گوش دارند، استفاده شود. اگر گوشتان قبلاً متورم شده یا دچار عفونت است از الکل استفاده نکنید چرا که الکل می‌تواند درد شدیدی در گوشتان ایجاد کند. در این‌گونه موارد استفاده از سرکه سفید منطقی‌تر به‌نظر می‌رسد. اگرچه لازم است: قبل از مصرف دارو یا هر نوع قطره‌ای حتماً با پزشکتان مشورت کنید، بعضی از کارشناسان پیشنهاد کرده‌اند که از قطره روغن معدنی یا روغن بچه یا لانولین برای ایجاد یک لایه محافظ قبل از تمرین خود استفاده کنید. قبل از به‌کارگیری این روش با پزشک یا مربی مشورت کنید. اگر شدیداً به استفاده از سمعک نیاز دارید چند بار سمعک را به منظور خشک کردن مجرای گوش، از گوش خارج کنید تا مجرای گوشتان کاملاً خشک شود. در غیر این‌صورت از سمعک تا خشک شدن مجرای گوش استفاده نکنید. از تمیز کردن بیش از حد یا خارج کردن جرم طبیعی محافظت‌کننده‌ای که در مجرای گوش قرار دارد اجتناب کنید.

گلاره کاویانی

منبع : مجله دنیای ورزشهای آبی