احمد احسائی

جنسیت: مرد
نام پدر: زین‌الدین
تولد و وفات: (۱۱۶۶ -۱۲۴۱) قمری
محل تولد: احساء
شهرت علمی و فرهنگی: عالم ، حکیم ، و مؤسس طریقهٔ شیخیه
در حدود ۱۱۸۶ق از بحرین عازم عتبات شد و در مجالس استادانی نظیر وحید بهبهانی ، سید مهدی بحر العلوم طباطبائی ، سیدعلی طباطبائی مؤلف "ریاض" شیخ جعفر کاشف‌العظاء و میرزا مهدی شهرستانی تلمذ کرد. شیخ احمد علاوه بر تحصیل فقه و اصول ، در طب و نجوم و ریاضی قدیم و علم حروف و اعداد و طلسمات نیز مطالعاتی کد و به‌خصوص در فلسفه تبحری خاص یافت. وی چندین نیز در بحرین و کربلا و نجف و بصره زیست و در حدود ۱۲۲۱ق به قصد زیارت مشهد رضوی به ایران آمد و در مراجعت از مشهد ، به خواهش اهالی یزد ، یک چند در آنجا اقامت گزید. فتحعلی‌شاه او را به تهران خواند ، وی نیز قبول دعوت کرد. سپس به مشهد و اصفهان رفت. چندی هم دعوت محمدعلی میرزای دولتشاه در کرمانشاه اقامت گزید. و بعد به حجاز و شام و عراق رفت و سپس به مشهد سفر کرد و در مراجعت به قزوین رفت و در مدرسهٔ صالحیه مشغول تدریس شد. وی در این سفر با ملامحمد تقی برغانی مباحثاتی داشت. او مریدان بسیار و تألیفات فراوان داشت. به زهد و عزلت و ریاضت علاقهٔ بسیار می‌ورزید و خلوت و تفکر را دوست داشت. احسائی پس از فوت اساتید و مشایخ خود ادعای کشف و الهام و تفویض و غلو و موهمات و معمیات کرد ، و از این رو در مراکز علمی شیعه موجی علیه او برخاست. افکار او رنگی از عرفان و حکمت داشت. عقاید و آراء شیخ احمد
به‌وسیلهٔ شاگردش سید کاظم رشتی تقریر و توضیح شد و طریقهٔ ایشان به‌نام طریقه یا مذهب شیخیه موسوم گشت. احسائی عاقبت در سفر حج ، بین راه ، وفات یافت و در مدینه و در جوار قبور ائمه اطهار (ع) دفن شد. آثار عمدهٔ او عبارتند از:"شرح‌ الزیارهٔ ‌الجامعهٔ ‌الکبیره"؛ "شرح حکمت عرشیهٔ ‌ملاصدرا"؛ "جوامع ‌الکلم"؛ "شرح فواید"؛ "شرح‌ المشاعر"‌ملاصدرا؛ "رسالهٔ فی بیان ‌حقیقهٔ ‌العقل والروح و النفس بمراتبها"؛ "الاجازات"؛ "الاجتهاد و التقلید"؛ "مباحث ‌الالفاظ"؛ ، در اصول؛ "کتاب فی احکام‌ الکفٌار"؛ "حیاهٔ‌ النفس"؛ "حقیقهٔ‌ الرؤیا و اقسامها".

منبع : مطالب ارسالی