ضرورت رعایت احترام زن و شوهر به حقوق یکدیگر

زن و شوهر در مقابل هم دارای وظایفی هستند که باید حقوق یکدیگر را محترم بشمارند البته باید پذیرفت که قبل از الزامات قانونی و احکام دادگاه‌ها، تضمین دوام و بقای یک خانواده به اخلاق و فطرت پاک انسان‌ها برمی‌گردد. ولی قانوناً زن و شوهر مکلف به داشتن روابط انسانی بوده و باید تمام تلاش خود را جهت تحکیم خانواده و پرورش فرزندان به کار گیرند از جمله حقوقی که مرد نسبت به زن دارد می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
برای مثال شوهر حق دارد زن خود را از انجام حرفه یا صنعتی که منافی مصالح خانوادگی یا آبروی او و یا همسرش است منع کند. البته این یک حق متقابل است یعنی زن هم می‌تواند برای این امر به دادگاه مراجعه کند و چنان‌چه ثابت شد شغلش با شأن و آبروی او یا همسرش مخالف نیست با حکم دادگاه به شغلش بازگردد. زن باید در منزلی که شوهر تعیین می‌کند اقامت کند مگر این‌که اجازه اختیار منزل در عقدنامه به زن داده شده باشد یا بودن زن و شوهر در یک منزل برای زن خطر جانی یا مالی و یا شرافتی داشته باشد. البته در صورتی‌که زن به این دلیل مسکن جداگانه‌ای اختیار کند باز هم نفقه او برعهده شوهر است. چنان‌چه شوهر از پرداخت نفقه زن ناتوان باشد زن حق دارد به دادگاه مراجعه کرده و درخواست طلاق کند.
زن در اداره امور و دارائی‌های خود حق هرگونه تصرفی دارد.
از جمله حقوق متقابل دیگر می‌توان به این امر اشاره نمود که زن و مرد حق دارند هنگام عقد هرگونه شرط معقول و مشروعی را به عقد اضافه کنند. برای مثال شرط شود هرگاه شوهر همسر دیگری اختیار کرد، زن وکیل شوهر برای طلاق باشد. برخی از حقوقدانان نکاح دائم را این‌گونه تعریف کرده‌اند:
نکاح رابطه‌ای است بین زن و شوهر برای تشکیل خانواده.
نخستین گام برای موفقیت انسان در زندگی مشترک دست یافتن به بصیرت و بینش در این رابطه است، یعنی هر انسانی قبل از هر چیز با احکام و تکالیف خود آشنا شود تا بتواند تکالیف و وظایف خود را به خوبی انجام دهد و در مقابل هم از حقوق مخصوص به خود بهره‌مند گردد. لازمه بهره‌مندی از این حقوق انتخاب درست در امر ازدواج است که از این جمله حقوق متقابل زن و شوهر است. بدین معنا که مردی که توانائی مالی کمی دارد وقتی با دختری ازدواج می‌کند که در خانواده مرفهی بزرگی شده است اگر این مرد از دادن نفقه‌ای که در شأن اوست ناتوان باشد بالتبع نمی‌تواند حق نفقه چنین همسری را به‌جا آورد. پس زن و شوهر می‌توانند با انتخاب درست از تفاهم و محبت و سازش کامل برخوردار باشند و فرزندانشان از نظر سلامت جسم و روح و عقل و ایمان غنی باشند. در واقع محیط خانواده باید محیطی براساس صمیمیت و تفاهم باشد در ضمن این‌که هرکس حدود خود را می‌داند و به آن پایبند است. پس محیط خانواده قابل مقایسه با هیچ محیط دیگری نیست چون براساس علاقه و محبت ایجاد می‌شود و هر دو طرف در بقا و تداوم آن تلاش می‌کنند و مانند سیستم کار در یک اداره یا شرکت نیست که هرکس وظیفه خاص خود را برعهده دارد و باید برای آن تلاش کند بلکه انعطاف‌پذیر است. در واقع می‌توان حقوق زن بر مرد را به دو دسته تقسیم کرد: یکی حقوقی که منشأ اخلاقی دارند و الزام و ضمانت اجرای آنها وجدان فرد است و دیگری حقوقی است که منشأ حقوقی و ضمانت اجرائی دارند. از دیگر حقوقی که زن بر مرد دارد عبارتند از شرکت در دارائی شوهر یا اخذ اجرت‌المثل در مورد طلاق، این حق در صورتی به زن تعلق می‌گیرد که طلاق به درخواست مرد باشد و مبتنی بر تقصیر زن نباشد که در این حالت زن بخشی از دارائی مرد را تصاحب می‌کند. مثلاً زن می‌تواند در نصف اموالی که شوهر در دوران زوجیت به‌دست آورده است سهیم شود یا برای کاری که در خانه شوهر انجام می‌دهد اجرت‌المثل می‌گیرد.

سارا خلیل مقدم

منبع : ماهنامه اقتصاد خانواده