بر سر دوراهی

آیا تا به حال مجبور بوده‌اید تصمیم جدی بگیرید. آیا تصمیمی كه گرفتید نتایج خوبی داشته یا نه؟ اگر نداشته، فكر می‌كنید كجای كار اشتباه كرده‌اید. با هم مراحل تكنیك تصمیم‌گیری را بخوانیم و از این به بعد تصمیم‌گیری‌های موثری برای زندگی‌مان بگیریم.
ما از مهارت‌هایمان در تصمیم‌گیری برای حل مشكلاتی استفاده می‌كنیم كه راه‌حل‌های گوناگونی دارند. مهارت‌های تصمیم‌گیری، كلید مدیریت زمان است. ممكن است تصمیم‌گیری سخت باشد؛ به خصوص تصمیم‌هایی كه با چالش‌ها و تعارضاتی همراه است كه ما را مردد می‌كند. سخت‌ترین بخش كار، انتخاب تصمیمی است كه با وجود نتایج مثبتی كه دارد، كمترین میزان ضرر را به ما برساند. پرهیز از تصمیم‌گیری همیشه ساده‌ترین راه‌حل به نظر می‌رسد. با این همه تصمیم‌گیری و پذیرفتن تبعات آن تنها راهی است كه ما می‌توانیم زمان موفقیت را در زندگی‌مان كنترل كنیم. قسمت مهمی از مهارت‌های تصمیم‌گیری، یاد گرفتن و تمرین تكنیك‌های تصمیم‌گیری است. بخش اصلی تكنیك تصمیم‌گیری در مراحل ساده زیر خلاصه می‌شود:
۱) هدف خود را از تصمیمی كه می‌گیرید، مشخص كنید.
۲) اطلاعات مربوط به موضوع را جمع‌آوری كنید و اینكه كدام عوامل در مشكل شما دخالت دارند.
۳) اصول ارزیابی سایر جایگزین‌های تصمیم‌تان را بشناسید.
۴) فكر كنید و فهرستی از امكان انتخاب‌های دیگر تهیه كنید.
۵) هر مورد انتخاب را به دقت بررسی كنید تا بفهمید هر كدام چه عواقبی دارند.
۶) بهترین جایگزین را تعیین كنید.
۷) تصمیم گرفته شده را به مرحله اجرا بگذارید.
۸) تبعات تصمیم گرفته شده و عملی را كه بر اساس آن انجام شده ارزیابی كنید.
● پیكره یك تصمیم
برای گرفتن یك تصمیم خوب به حوصله و دقت‌نظر نیاز دارید. انجام مرحله به مرحله تصمیم‌گیری، شما را در این زمینه یاری می‌كند.
ـ مرحله اول: شناسایی مشكل: موقعیت را بسنجید. مشكل را كاملا بررسی كنید و از زاویه‌های گوناگون به ارزیابی آن بپردازید. فكر كنید. با پاسخ‌های ساده و سریع راضی نشوید.
مواظب باشید كه نشانه‌های مشكل را با خود آن اشتباه نگیرید. به طور مثال بی‌پولی را با علت ممكن است عادت‌های نادرست خرج كردن یا گرفتن وام‌های غیرضروری باشند، اشتباه نگیرید.
اهداف و اولویت‌های خود را مشخص كنید. از خودتان بپرسید: من با این تصمیمی كه گرفته‌ام، می‌خواهم چه چیزهایی به دست بیاورم؟ اهداف من چیست؟ رسیدن به كدام یك از این اهداف باعث می‌شود مشكل من حل شود؟ اولویت‌های من چیست؟
اهداف و اولویت‌های خود را بنویسید و هر از گاهی آنها را مرور كنید.
سعی كنید تا اهداف انتخاب شده شما قابل اندازه‌گیری باشند. به طور مثال زمان، پول و... بر اساس سنجش‌ها می‌توانید میزان موفقیت بعدی خود را ارزیابی كنید.
ـ مرحله دوم: دوباره وضعیت را ارزیابی كنید: درباره مشكل‌تان دوباره فكر كنید. ممكن است در این بازنگری نگاه شما به مشكل عوض شود . شما قبلا یك بار این ارزیابی را انجام داده‌اید. از خودتان بپرسید: آیا من به انجام كاری برای رسیدن به اهداف و اولویت‌هایم نیاز دارم یا نه؟ آیا گذشت زمان به حل مشكل من كمك می‌كند؟
تصمیم‌های غیرضروری نگیرید. باید بدانید گاهی بهترین تصمیم این است كه شما هیچ‌كاری انجام ندهید اما گرفتن تصمیم‌های محكم و ناخوشایند را به دلیل ترس توجیه نكنید و به تاخیر نیندازید. با خودتان روراست باشید، اگر به این نتیجه رسیدید كه باید وارد عمل شوید، این كار را انجام دهید.
ـ مرحله سوم: اطلاعات لازم را فراهم كنید: برای حل مشكل، شما باید به یك متخصص درباره آن مشكل تبدیل شوید. یعنی تمام جوانب مشكل را بشناسید.
از وقت خود عاقلانه استفاده كنید. اگر به یك تصمیم‌گیری فوری نیاز ندارید، وقت خود را به جمع‌آوری اطلاعات اختصاص بدهید (با این همه مواظب باشید كه زمان مناسب برای عمل كردن را از دست ندهید.) با دیگران مشورت كنید. افرادی كه با ابعاد گوناگون مشكل آشنا هستید، می‌توانند شما را راهنمایی كنند. از اینكه آنها فكر كنند شما چیزی در این مورد نمی‌دانید، نهراسید. از تمام منابع موجود استفاده كنید: از كتابخانه، موارد ثبت شده، سایر كارمندان، سایر منابع موجود درباره مشكل و....
ـ مرحله چهارم: به جایگزین فكر كنید: در این مرحله از فرآیند تصمیم‌گیری، تمام انتخاب‌های ممكن را به عنوان انتخاب خوب در نظر بگیرید. تنگ‌نظر نباشید. خودتان را در محدوده ایده‌هایی كه به نظر منطقی می‌رسند، اسیر نكنید. از بارش افكار استفاده كنید. فهرستی از تمام فكرهای ممكن و غیرممكنی كه به ذهن‌تان می‌رسد، تهیه كنید تا فرصت داشته باشید به ارزیابی هر كدام از آنها بپردازید.
ـ مرحله پنجم: یك مورد از میان این مجموعه انتخاب كنید: هر مورد ممكن را به دقت ارزیابی كنید تا ببینید نقاط ضعف یا قوت هر كدام در برابر موارد دیگر چیست؟ كمی جلوتر را ببینید. عواقب و عوارض هر مورد را تجسم كنید. از خودتان بپرسید چه اتفاقی می‌افتد اگر.... . به هر مورد فرصت كاملی بدهید. عمل‌گرا باشید. اطمینان حاصل كنید كه نقشه‌های شما قابل‌اجرا باشند. به عنوان مثال، آیا سازمان شما ابزار لازم برای ایجاد تغییرات مورد نظر شما را دارد یا نه. آیا راه‌حل پرهزینه‌تر از خود مشكل نیست؟ خلاق باشید. اگر لازم بود بهترین خصوصیات چند ایده متفاوت را با هم تركیب و اجرا كنید و یك جایگزین خوب كه می‌تواند به سوال شما بهتر پاسخ دهد، ازاین طریق ایجاد كنید. بهترین موردی كه می‌تواند بیشترین اهداف تعیین شده مرحله اول را جوابگو باشد، انتخاب كنید.
ـ مرحله ششم: بر اساس تصمیمی كه گرفته‌اید وارد عمل شوید: به تصمیمی كه گرفته‌اید عمل كنید. فقط به اینكه یك تصمیم محكم گرفته‌اید راضی نباشید. یك تصمیم خوب تا زمانی كه به عمل گذاشته نشده، بی‌معنی است. تصمیم گرفته شده را به آنهایی كه در این مشكل درگیرند می‌شوند، اطلاع دهید. بگذارید آنها بدانند با تصمیمی كه شما گرفته‌اید چه چیزهایی تغییر خواهد كرد. تمام پیشرفت‌هایی كه از تصمیم گرفته شده انتظار دارید، برای آنها توضیح دهید و نظر آنها را بپرسید. نقشه خود را پیگیری كنید. هر از گاهی تغییرات ایجاد شده و روند آنها را دنبال كنید تا چنانچه مشكلی در این‌باره وجود دارد، حل شود و همچنین مطمئن شوید مشكلی كه برای حل آن اقدام به تصمیم‌گیری و عمل كرده‌اید، به شكل دیگری بازگشت نكند.

منبع : روزنامه سلامت