یکشنبه, ۱۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 5 May, 2024
مجله ویستا
ایران، دروازه ترانزیت جهان
حجم تجارت آسیا و اروپا در طی این سال‌ها بالغ بر ۱۵۰۰ میلیارد دلار یعنی یك سوم از كل تجارت جهانی بود. قاره آسیا با برخورداری از ۶۰ درصد جمعیت جهان، ۳۰ درصد تجارت جهانی را دارا است. این میزان با توجه به رشد بالای اقتصادی كشورهای آسیا بویژه چین و كشورهای آسیای جنوب شرقی و جنوبی در سال‌های آینده بسرعت افزایش خواهد یافت، در نتیجه سیستمهای حمل و نقل كالا از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شوند.رشد فزاینده اقتصادی آسیا و فروپاشی نظام‌های متمركز اقتصادی موجب شد تا در آغاز دهه ۱۹۹۰ میلادی، از سوی سازمان ملل متحد و كمیسیون اسكاپ، پروژه توسعه شبكه زیربنایی حمل و نقل زمینی آسیا، موسوم به «آلتید» با هدف روان سازی جریان تجارت در آسیا و اروپا طراحی شود.اسكاپ در پروژه آلتید، سه كریدور شمالی، جنوبی و مركزی را پیشنهاد كرد كه هر سه كریدور جهت شرقی غربی داشتند. كریدور شمالی به موازات راه‌آهن سیبری و از طریق قزاقستان، روسیه و روسیه سفید به اروپا متصل می‌شد. كریدور مركزی با عبور از تركمنستان و دریای خزر، (بندر تركمن باشی و باكو) به قفقاز و بنادر شمالی دریای سیاه (پوتی و باتومی) و از آنجا به اروپای مركزی متصل شده و كریدور جنوبی با عبور از تركمنستان و شمال ایران به توكیو و بلغارستان به سایر نقاط اروپا می‌رسید.اتحادیه اروپا در سال ۱۹۹۳، طرح ایجاد و تقویت كریدور مركزی را با هدف دستیابی به كشورهای تازه استقلال یافته آسیای مركزی و قفقاز تصویب كرد و در سال ۱۹۹۵، چند گروه كاری مسوولیت بررسی جوانب مختلف آن را بر عهده گرفتند و مسیر مشخصی را برای اجرای آن تعیین كردند.در اجرای طرح تراسیكا (كریدور غرب شرق)، ۲۵ پروژه همكاری‌های فنی و ۱۱ پروژه سرمایه‌گذاری برای نوسازی و تاسیسات و امكانات كشورهای عضو در نظر گرفته شد كه هزینه آنها توسط موسسات مالی و بانك‌ها تهیه و در اختیار كشورهای واقع در مسیر این طرح قرار گرفت. به عنوان نمونه بانك نوسازی و توسعه اروپا وامی به ارزش ۳۰۰ میلیون دلار به كشورهای عضو واگذار كرد.بانك جهانی نیز در این طرح مشاركت دارد. بازسازی و توانمند ساختن راه‌آهن قفقاز، ایجاد ترمینال‌های كانتینری، تجهیز ترمینال‌های فری بوت، ایجاد سیستمهای خودكار و مكانیزه در پایانه‌ها، ایجاد انبار، تقویت سیستمهای خدماتی بین‌المللی و ایجاد سیستمهای اطلاع‌رسانی از جمله طرح‌های موردنظر در تقویت این كریدور است. اینها بیانگر اهمیت بالایی است كه اروپا به حمل و نقل بیشتر با آسیای مركزی و قفقاز قایل است.
كریدور شمال جنوب
كریدور حمل و نقل بین‌المللی مهمی كه در زمینه ترانزیت كالا بین كشورهای آسیایی و اروپایی تاكنون به وجود آمده است، كریدور شمال جنوب است. این كریدور ارتباط ترانزیتی كشورهای شمال اروپا، اسكاندیناوی و روسیه را از طریق ایران با كشورهای حوزه خلیج‌فارس، حوزه اقیانوس هند و جنوب شرقی آسیا برقرار می‌سازد.این كریدور حمل و نقل كه بخش مهمی از آن از خاك ایران می‌گذرد در حال حاضر كوتاه‌ترین، كم‌هزینه‌ترین و سریع‌ترین مسیر ترانزیت كالا بین آسیا و اروپا به شمار می‌رود.كریدور یاد شده هم اكنون از بندر بمبئی در حوزه اقیانوس هند آغاز و از طریق دریا به بندرعباس در جنوب ایران متصل می‌شود. سپس در داخل خاك ایران كالاهای ترانزیتی از طریق حمل و نقل جاده‌یی یا ریلی به بنادر شمالی كشور انتقال یافته و از مسیر دریای خزر به بنادر آستراخان و لاگان روسیه حمل می‌شود. هزینه حمل كالاهای ترانزیتی از طریق كریدور شمال جنوب تا ۳۰ درصد نسبت به سایر مسیرهای سنتی ارزان‌تر است. به علاوه آنكه این كریدور تقاطع‌های متعددی با كریدورهای موجود میان كشورهای آسیای میانه و اروپا از جمله «تراسیكا او آلیتر» دارد كه این تقاطع‌ها به توزیع متوازن بار در سطح منطقه كمكی زیادی می‌كند.كریدور حمل و نقل شمال جنوب از جمله ده كریدور ترانزیتی ریلی و تعریف شده در كنفرانس حمل و نقل اروپا و آسیا در سال ۱۹۹۳ بوده كه در اتحادیه اروپا مشخا شده است.در میان این كریدورهای تركیبی تعریف شده، تعداد هشت كریدور مربوط به انجام تجارت و ترانزیت در داخل اروپا است و دو كریدور مهم ارتباط تجاری و ترانزیتی میان اروپا و قفقاز و آسیای مركزی و اروپا و كشورهای اسكاندیناوی و جنوب روسیه را برقرار می‌سازد.
اهمیت كریدور شمال‌جنوب
در حال حاضر كشورهای ایران، هند، روسیه، قزاقستان، روسیه سفید، تاجیكستان، عمان، آذربایجان، ارمنستان و سوریه عضو این كریدور بوده و با پیوستن كشورهای بلغارستان، تركیه، اوكراین و قرقیزستان به این مجموعه شمار آنها به چهارده كشور خواهد رسید.این مساله اهمیت كریدور فوق را در تبدیل آن به یك پیمان منطقه‌یی بزرگ نشان می‌دهد و با فعال شدن آن می‌توان اهداف زیادی از جمله توسعه مناسبات حمل و نقل، افزایش دسترسی به بازارهای جهانی، افزایش حجم حمل و نقل، افزایش دسترسی به بازارهای جهانی، افزایش حجم حمل و نقل كالا و مسافر، ایمنی و حفظ محیط زیست، هماهنگ‌سازی سیاست‌های حمل و نقل بین كشورهای عضو، تدوین قوانین و مقررات مورد نیاز و تامین شرایط برابر جهت عرضه‌كنندگان خدمات حمل و نقل از جانب كشورها دست پیدا كرد.هدف عمده از ایجاد این كریدور و امضای موافقتنامه مربوط به آن، رشد پیوندهای حمل و نقل بین كشورهای طرف قرارداد و دیگر كشورهای منطقه است.ضمن اینكه با استفاده از این مسیر هزینه حمل و نقل از كشورهای خلیج فارس و منطقه اقیانوس هند به شمال اروپا تا حد زیادی كاهش پیدا می‌كند.زیرا برای انتقال از حوزه اقیانوس هند و خلیج فارس به اروپای شمالی و مركزی باید از تنگه‌های باب‌المندب و كانال سوئز گذشت و به دریای مدیترانه راه یافت.برای رسیدن به كشورهای حوزه دریای سیاه هم باید از دریای مدیترانه به سوی شمال با گذر از دو تنگه داردانل و بسفر نیز عبور كرد.برای رسیدن به كشورهای اروپای شمالی (اروپای ساحلی) نیز باید در جهت غرب از دریای مدیترانه از تنگه جبل‌الطارق گذشت و سپس به اروپای شمالی دسترسی پیدا كرد.همه این مسیرها دارای عوارض مالیاتی و دیگر هزینه‌ها از جمله افزایش اجاره بخاطر طولانی شدن مسیر و هزینه حمل و نقل خواهد شد.درصورتی كه در كریدور شمال‌جنوب، پس از بارگیری كامیون در كشور مبدا و حمل آن توسط كشتی، در بنادر جنوبی ایران با استفاده از شبكه راههای مطمئن و امن، به سواحل دریای خزر و از آنجا با كمك كشتی‌های رورو به یكی از بنادر مورد نظر در شمال، غرب و شرق دریای خزر و سیاه و از آنجا به هریك از كشورهای اروپایی می‌توان دسترسی پیداكرد.همچنین شبكه گسترده حمل و نقل ریلی نیز در دسترس بوده و در بنادر جنوبی، شرقی، غربی و شمالی دریا ایستگاه‌های راه‌آهن، در امر تخلیه و بارگیری كالا فعالیت دارند.بیشترین منفعت از احداث این كریدور نصیب هند خواهد شد، زیرا به این كشور امكان می‌دهد تا محصولات خود را بدون وابستگی به پاكستان از طریق ایران به روسیه حمل كند.همچنین با راه‌اندازی این كریدور شركت‌های حمل و نقل روسی نیز فرصت خوبی برای كسب درآمد بیشتر تا سقف یك میلیارد دلار به دست می‌آورند.
براساس اطلاعات وزارت حمل و نقل روسیه در سال ۲۰۰۱ میلادی حجم محمولاتی كه از طریق ایران و هند به روسیه حمل شده بیش از ۲۵ میلیون تن بوده است.وزارت حمل ونقل روسیه پیش‌بینی كرده كه این رقم در ۱۰ سال آینده به ۴۰ میلیون تن خواهد رسید.
جاده ابریشم و اهمیت كنونی آن
رضا شعبانی، استاد تاریخ دانشگاه شهید بهشتی در خصوص چگونگی ارتباطات ایرانیان در گفتوگو با «میراث خبر» می‌گوید: «هخامنشیان به عنوان كهن‌ترین امپراتوری جهان كه هیچ‌گاه مثل ومانندی به خود ندیده‌اند از طریق ایجاد راههای بزرگ ارتباطی، قریب به ۲۳۰ سال (۵۵۰ تا ۳۳۰ ق.م) قدرت و اعتبار جهانی خود را حفظ كردند. هخامنشیان هم متوجه امنیت اقتصادی واحدهای مختلف امپراتوری، از مصر به سواحل شرقی دریای مدیترانه و بین‌النهرین و هند بوده‌اند و هم تنسیخ و تنظیم امور این امپراتوری بزرگ را از طریق ایجاد راههای شوسه طولانی نظارت می‌كردند. بزرگترین این راهها، راهی است كه از شهر ممفیس در مصر كشیده شده بود و به مناطق فینیقیه و بین‌النهرین و همدان و شوش و شعبه‌یی تا تخت‌جمشید و شعبه‌یی دیگر از ری تا به شهركوروش در كنار رودخانه جیحون می‌رسید.در این راهها وظیفه نقل و انتقال نیروهای نظامی، كالاها تجاری و ارسال رسل انجام می‌شد. این راه طولانی‌ترین جاده‌یی است كه تا منطقه سین كیانگ كنونی (تركستان شرقی) در چین می‌رسید و بعدها به جاده ابریشم معروف شد.
این جاده به جاده ادویه، جاده مروارید، جاده پوست و جاده چای نیز معروف بوده است. جاده اصلی ابریشم، در واقع همان جاده شمالی بوده است كه خود دو جاده محوری به نام‌های سین‌كیانگ و كاشقر داشته كه به طرف سند و دریای خزر و به سمت روسیه و اروپای مركزی و غربی وگاهی نیز به بلخ ،هرات، نیشابور و تهران كنونی و قزوین و همدان، می‌رفته‌اند. جاده‌یی نیز از همدان به سمت فایفتن و بغداد می‌رفت و بعد به تبریز و در آنجا دو شاخه می‌شد، شاخه‌یی به سمت عثمانی و شاخه‌یی به روسیه، باكو و آذربایجان می‌رفت. این جاده‌ها بعد از اسلام تا زمان صفویه فعال بودند و حتی به كناره دریای سیاه در اوكراین كنونی و از آنجا به طرف برلین و اروپای مركزی و قسمت های دیگری از اروپا راه داشته‌اند. درواقع می توان گفت كه وجه تسمیه جاده ابریشم یك اسم كاملا ساختگی است و از زمان «ماركوپولو» و اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم صدسال پس از سفر او در قرن سیزدهم میلادی، كاربرد این اسم رواج پیدا كرد.»
امریكا و جاده ابریشم
در نوزدهم مارس ۱۹۹۹،یعنی دقیق پنج‌روز قبل از اینكه ناتو بمباران یوگسلاوی را شروع كند، كنگره امریكا «قانون استراتژیك جاده ابریشم» (سیلك رود استراتژیك اكت) را تصویب كرد. هدف از این قانون تامین منافع امریكا از دریای مدیترانه تا آسیای مركزی است. «استراتژی جاده ابریشم» یا به اختصار «اس.ار.اس» امپراتوری تجاری امریكا را در دالان اوراسیا پی‌ریزی می‌كند. جاده قدیم ابریشم شاهرگ اقتصادی آسیای مركزی و ماورای قفقاز بود و از كشورهایی كه اكنون ارمنستان، آذربایجان،تركمنستان، تاجیكستان و قرقیزستان را تشكیل می‌دهند، عبور می‌كرد. این منطقه در سده پیش صحنه انواع نزاع های میان روسیه تزاری، بریتانیای استعمارگر، فرانسه ناپلئونی و امپراتوری‌های ایران و عثمانی در آسیای مركزی بود. اما هیچ یك از این امپراتوری‌ها نتوانستند بر این منطقه تسلط پیدا كنند. بعد از صدسال، با فروپاشی اتحاد شوروی دوباره بازی جدیدی در این منطقه شروع شده ولی این‌بار كمپانی هندشرقی جای خود را به «یونوكال» و«توتال» و شمار زیادی از موسسه ها و سازمان‌های مالی و تجاری داده است و كشور جدیدی وارد ماجرا شده كه در سابق وجود نداشت‌ی (یعنی ایالات متحده امریكا). حال پنج جم
هوی سابق اتحاد شوروی یعنی تاجیكستان، تركمنستان، قرقیزستان، ازبكستان و قزاقستان درصدد اتحاد با امریكا هستند. قزاقستان و تركمنستان دارای منابع عظیم گاز و نفت در حوزه دریای خزر هستند كه قصد دارند هرچه زودتر از آن بهره‌برداری كنند. ازبكستان هم دارای منابع گاز و نفت هستند. ایالات متحده می كوشد رقبای خود، مخصوصا روسیه، ایران و چین را در چارچوب «استراتژی جاده ابریشم» تضعیف و بی‌ؤبات كند. هدف سیاست ایالات متحده امریكا رسیدن به منافع انرژی منطقه از طریق ایجاد جدایی میان این كشورها با روسیه،برقراری هرچه‌بیشتر ارتباط آنان با غرب،شكستن مونوپول روسیه در انتقال نفت و گاز طبیعی و به‌وجود آوردن فروشندگان متفاوت متعدد انرژی، تشویق و ترغیب آنها برای ایجاد لوله‌های نفت از شرق به غرب، بدون عبور از ایران و جلوگیری از نفوذ ایران در آسیای مركزی است. ژاپن، تركیه، ایران،اروپای غربی و چین كه به رشد اقتصادی خود اهمیت می‌دهند تسلط كامل اقتصادی روسیه در منطقه را خواستار نیستند و برای سیاستگذاران امریكایی هم فوق‌العاده مهم است كه موقعیت آسیای مركزی و اهداف تعیین شده در آن را دقیقا در جهت منافع ایالات متحده و سرمایه‌گذاران امریكایی درك كنند. همزان با آنكه جاده ابریشم راه ورود جمهوری‌های شوروی سابق را به سمت اقتصاد امریكایی باز می‌كند، «اتحاد نظامی گوام» راه همكاری های نظامی را در آنچه مربوط به تاسیس پایگاه نظامی امریكایی‌ها در این جمهوری‌ها است هموار می‌كند. به عنوان نمونه زیرنظر «گوام» در ازبكستان یك پایگاه نظامی ایجاد كرد كه از آن برای حملات هوایی به افغانستان در ۲۰۰۱ استفاده كرد. با تشكیل جاده نوین ابریشم باید ارتباط تنگانگ سیاسی،اقتصادی و امنیتی بین كشورهای ماورای قفقاز و آسیای مركزی زیرنظر واشنگتن و در مخالفت با روسیه برقرار شود. به همین منظور زیرنظر ایالات متحده و در ارتباط با صندوق بین‌المللی پول و بانك جهانی جمهوری‌های سابق شوروی دعوت می‌شوند تا به ایجاد بازار آزاد و تشكیل حكومت‌های دموكراتیك اقدام كنند كه این امر محرك اساسی برای سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی و رشد تجارت و دیگر مبادلات بازرگانی خواهد شد. درحقیقت امریكایی‌ها می‌كوشند با «جهش لیبرالیسم سیاسی و اقتصادی» در این كشورها و تحمیل رفرم‌های پیشنهادی بانك جهانی، صندوق بین‌المللی پول و سازمان تجارت جهانی به هدف اساسی خود دست یابند كه ایجاد یك بازار آزاد از نظر جغرافیایی وسیع برای موسسات و سازمان‌های مالی امریكایی است. شكل‌گیری جاده ابریشم در سرزمینی كه از دریای سیاه تا مرزهای چین امتداد پیدا می‌كند و هشت جمهوری سابق شوروی را دربرمی‌گیرد قصد ایجاب یك منطقه «تبادل آزاد كالا» تحت كنترل ایالات متحده را دارد. یعنی این منطقه وسیع كه تا همین اواخر از نواحی تحت‌نفوذ مسكو بود در مدت‌زمانی نه چندان طولانی به یك منطقه موزاییكی تحت الحمایه امریكا مبدل خواهد شد. از طرف دیگر در «استراتژی جاده ابریشم» اسراییل نیز به عنوان شریك ایالات متحده در پروسه استعماری دالان «اوراسیا» درنظر گرفته شده است.
دانش پورشفیعی
منبع : روزنامه اعتماد
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران شورای نگهبان انتخابات حسین امیرعبداللهیان دولت مجلس شورای اسلامی حجاب جنگ دولت سیزدهم حسن روحانی انتخابات مجلس دوازدهم دانشگاه تهران
تهران شهرداری تهران هواشناسی سیل فضای مجازی قتل سامانه بارشی سازمان هواشناسی باران یسنا آموزش و پرورش هلال احمر
خودرو قیمت دلار بازار خودرو قیمت خودرو یارانه قیمت طلا بانک مرکزی مسکن دلار حقوق بازنشستگان ایران خودرو تورم
تلویزیون نمایشگاه کتاب دفاع مقدس سینمای ایران صدا و سیما رهبر انقلاب مسعود اسکویی صداوسیما موسیقی سریال مهران غفوریان تئاتر
رژیم صهیونیستی اسرائیل غزه فلسطین جنگ غزه حماس روسیه امیرعبداللهیان اوکراین نوار غزه انگلیس یمن
فوتبال پرسپولیس استقلال رئال مادرید مهدی طارمی لیگ برتر سپاهان جواد نکونام بارسلونا باشگاه استقلال بازی علی خطیر
باتری گوگل اپل آیفون پهپاد سامسونگ ناسا عکاسی مایکروسافت
ویتامین کاهش وزن دیابت خواب بیمارستان سلامتی چای افسردگی توت فرنگی چاقی آلرژی اعتماد به نفس