جمعه, ۲۱ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 10 May, 2024
مجله ویستا
جغرافیای تاریخی استان ، استان مرکزی
باستناد منابع تاریخی، استان مركزی در هزاره اول قبل از میلاد جزو ایالات ماد بزرگ بود كه تمام قسمت مركزی و غربی ایران را در بر میگرفته و از كانونهای قدیم استقرار در فلات ایران به شمار میرفته است. در زمان سلوكیان، این منطقه، مخصوصاً قسمت شمالی آن (دهستان خورهه) مورد توجه حكام یونانی قرار گرفت. وجود آثار باستانی باقی مانده از این دوران در خورهه مؤید این نظر است.
در زمان خسرو پرویز - پادشاه ساسانی - ایران به چهار بخش (كوست) تقسیم شد. این چهار بخش عبارت بودند از : باختر (شمال)، خور آبان یا خور آسان (مشرق)، نیمروز (جنوب) و خوربران (مغرب). این منطقه در كوست خوربران (مغرب) كه به معنی محل غروب خورشید بود قرار داشت. در قرن اول اسلامی این منطقه به نام ایالت جبال یا قهستان تغییر نام داد، به طوری كه جغرافیانویسان اسلامی این قرن، از آن به عنوان بخشی از بلاد پهلویان و به نام كوهستان یا قهستان (جبال) نام بردهاند. این منطقه در قرن دوم هجری همراه با همدان، ری و اصفهان به نام عراق عجم نامیده شد.
در قرن چهارم هجری قمری شهرهای ایالت جبال عبارت بودند از : همدان، رود آور، خورمه (خورهه)، سهرود، ابهر، سمنان، قم، قاشان، روده، پوسته، كره، بره، گربایگان (گلپایگان) و ... در این دوره مراكز و كانونهای درجه اول شهری نیز عبارت بودند از : ساوه، تفرش، وره، ساروق و گلپایگان و شهرهای مبادلاتی درجه دوم نیز شامل : محلات، خمین، كمیجان، میلاجرد، خنداب، الیثار، سامان، خورهه، نیمور، نراق، دلیجان، جاسب، مأمونیه، الویر و ... بودند. در این مراغه غله، پنبه، حبوبات، زعفران، انجیر، انار، سیب، انگور، گردو، بادام، قیسی و سایر محصولات سر درختی و باغی و خشكبار و گیاهان دارویی مانند ترنجبین در كنار محصولات صنایع دستی مانند ظروف سفالی و مسی و پارچه و كرباس، گلیمنه، قالی و ... تولید میشد.
در چند دهه اخیر، با توسعه راهآهن و احداث كارخانجات مختلف، به مرور چهره منطقه عوض شد و بعد از تقسیمات جدید كشوری و ایجاد استان تهران و مركزی، این استان به مركزیت اراك به وجود آمد. در اینجا به اختصار تاریخچه شهرها و مناطق تاریخی مهم استان مورد اشاره قرار میگیرد :
در زمان خسرو پرویز - پادشاه ساسانی - ایران به چهار بخش (كوست) تقسیم شد. این چهار بخش عبارت بودند از : باختر (شمال)، خور آبان یا خور آسان (مشرق)، نیمروز (جنوب) و خوربران (مغرب). این منطقه در كوست خوربران (مغرب) كه به معنی محل غروب خورشید بود قرار داشت. در قرن اول اسلامی این منطقه به نام ایالت جبال یا قهستان تغییر نام داد، به طوری كه جغرافیانویسان اسلامی این قرن، از آن به عنوان بخشی از بلاد پهلویان و به نام كوهستان یا قهستان (جبال) نام بردهاند. این منطقه در قرن دوم هجری همراه با همدان، ری و اصفهان به نام عراق عجم نامیده شد.
در قرن چهارم هجری قمری شهرهای ایالت جبال عبارت بودند از : همدان، رود آور، خورمه (خورهه)، سهرود، ابهر، سمنان، قم، قاشان، روده، پوسته، كره، بره، گربایگان (گلپایگان) و ... در این دوره مراكز و كانونهای درجه اول شهری نیز عبارت بودند از : ساوه، تفرش، وره، ساروق و گلپایگان و شهرهای مبادلاتی درجه دوم نیز شامل : محلات، خمین، كمیجان، میلاجرد، خنداب، الیثار، سامان، خورهه، نیمور، نراق، دلیجان، جاسب، مأمونیه، الویر و ... بودند. در این مراغه غله، پنبه، حبوبات، زعفران، انجیر، انار، سیب، انگور، گردو، بادام، قیسی و سایر محصولات سر درختی و باغی و خشكبار و گیاهان دارویی مانند ترنجبین در كنار محصولات صنایع دستی مانند ظروف سفالی و مسی و پارچه و كرباس، گلیمنه، قالی و ... تولید میشد.
در چند دهه اخیر، با توسعه راهآهن و احداث كارخانجات مختلف، به مرور چهره منطقه عوض شد و بعد از تقسیمات جدید كشوری و ایجاد استان تهران و مركزی، این استان به مركزیت اراك به وجود آمد. در اینجا به اختصار تاریخچه شهرها و مناطق تاریخی مهم استان مورد اشاره قرار میگیرد :
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
انتخابات مجلس انتخابات انتخابات مجلس دوازدهم مجلس شورای اسلامی ایران مجلس رهبر انقلاب رئیس جمهور سیدابراهیم رئیسی دولت سیزدهم دولت رئیسی
سیل ترافیک شهرداری تهران هواشناسی پلیس فضای مجازی تهران قتل آموزش و پرورش بارش باران سلامت افزایش حقوق بازنشستگان
گاز قیمت خودرو خودرو هوش مصنوعی قیمت طلا مالیات پالایش و پتروشیمی نمایشگاه نفت قیمت دلار مسکن حقوق بازنشستگان بانک مرکزی
نمایشگاه کتاب کتاب نمایشگاه کتاب تهران تلویزیون حضرت معصومه (س) زنان سینمای ایران سریال سینما
رژیم صهیونیستی غزه فلسطین جنگ غزه روسیه رفح اوکراین ولادیمیر پوتین طوفان الاقصی حمله به رفح مصر ترکیه
پرسپولیس فوتبال استقلال رئال مادرید لیگ برتر سردار آزمون لیگ قهرمانان اروپا بایرن مونیخ باشگاه پرسپولیس بازی باشگاه استقلال سپاهان
فناوری مغز وزیر ارتباطات اپل فیبرنوری ایلان ماسک ناسا گوگل سامسونگ
چاقی کاهش وزن تخم مرغ فشار خون آسم هندوانه کبد چرب