دارچین به بازار داروها وارد می‌شود

● از شله‌زرد تا داروخانه
امروزه در بسیاری از کشورهای جهان، از دارچین برای طبخ نان و شیرینی بهره می‌برند اما در واقع دارچین، چیزی بیشتر از یک طعم‌دهنده است. این ادویه پرمصرف جهان در اروپای قدیم بسیار ارزشمند بود و در چین در کتابی که ۲۷۰۰ سال پیش از میلاد مسیح نوشته شده است، از دارچین نام برده بودند. هم‌اکنون دارچین یکی از ۵۰ گیاه دارویی سنتی چینی محسوب می‌شود. این کشور موطن دارچین است.
● کاربردهای دارویی دارچین
در طول تاریخ، از دارچین برای مبارزه با اختلالات گوارشی مانند اسهال، سوءهاضمه و به تازگی برای برطرف کردن عفونت هلیکوباکتر‌پیلوری استفاده شده است. خواص آنتی‌بیوتیکی آن روی گروه‌های متعدد باکتری، شامل گرم‌مثبت‌هایی مانند استافیلوکوک اورئوس، گرم‌منفی‌هایی مانند اشریشیاکلی، انتروباکتر آئروژنز، پروتئوس ولگاریس، سودومونا‌س‌آئروژینوزا، ویبریوکلرا، یبریوپاراهمولیتیکوس و سالمونلا تیفیموریوم آزموده شده‌است.
نتایج مطالعات متعدد همچنین نشان داد که میزان ۴۰ میلی‌گرم از افشره دارچین، در صورتی که به صورت دو بار در روز به بیماران داده شود، در ریشه‌کن کردن هلیکوباکتر پیلوری کارآمد است.
سوابق تاریخی به نفع استفاده از دارچین برای کاهش التهاب وجود ندارد. اما مطالعات آزمایشگاهی، اثرات ضد التهابی این گیاه را نشان داده‌اند. عصاره دارچین، اثر ضد التهابی بر نیتریک اکساید و فاکتور هسته‌ای کاپا- ب دارد. از سوی دیگر،روغن دارچین اثر ضد قارچی دارد. البته آثار ضد قارچی روغن دارچین در مطالعات بالینی آزموده نشده است. کریپتوکوکوس نئوفورمنس، یک قارچ فرصت‌طلب است که در ریه یا دستگاه عصبی مرکزی مبتلایان به AIDS، عفونت ایجاد می‌کند. احتمالا روغن دارچین اثر ضد قارچی دارد، زیرا عفونت ریوی یا مغزی این بیماران را کاهش می‌دهد. در مطالعه‌ای، ۷۵ نوع عصاره روغنی روی قارچ فرصت‌طلب آسپرژیلوس نیگر آزموده شدند که در میان آنها، روغن دارچین موثرترین بود. دارچین، اثر آنتی‌اکسیدانی قابل توجهی نیز دارد. آنتی‌اکسیدان‌ها برای خنثی‌سازی رادیکال‌های آزاد اکسیژن لازم‌اند.
● مطالعات بالینی روی دارچین
علت دیابت قندی نوع دو، متابولیسم ناقص گلوکز و مقاومت محیطی به انسولین است. علایم این بیماری عبارتند از هایپرگلیسمی، پرنوشی، پرخوری و پرادراری. کنترل قند، رمز کند کردن روند بیماری و پیشگیری از نوروپاتی محیطی، نفروپاتی و رتینوپاتی است. همچنین دیابت، خطر ابتلا به بیماری‌های آترواسکلروتیک عروق کرونر، عفونت‌های قارچی پوستی- مخاطی و عفونت باکتریال پا را افزایش می‌دهد. درمان‌های غیر دارویی برای دیابت شامل تغییر عادات زندگی مانند انجام ورزش‌های آئروبیک و تغذیه سالم است. درمان‌های دارویی موجود برای دیابت قندی عبارتند از بی‌گوانید، سولفونیل اوره‌ها، مهارکننده‌های آلفا گلوکوزیداز، مگلیتینیدها و انواع مختلف انسولین. در سال ۲۰۰۵ میلادی، FDA داروهای جدیدی نظیر بایتا، سیملین و لوومیر را نیز برای درمان این بیماری تایید کرد. ترکیبات دیگری مانند Cinnulin PF که حاوی عصاره دارچین هستند، در فهرست انتظار تایید FDA قرار دادند. به هر حال، تلاش برای یافت ترکیبات غذایی- دارویی جدید برای کنترل دیابت، هنوز ادامه دارد.
یک مطالعه بالینی که در کشور پاکستان انجام شد، اثربخشی دارچین را در مبتلایان به دیابت نوع دو به اثبات رسانید. در این مطالعه، ۶۰ بیمار (شامل ۳۰ مرد و ۳۰ زن) مبتلا به دیابت نوع دو با متوسط سنی ۵۲ سال حضور داشتند. گلوکز خون آنها در وضعیت ناشتا، ۱۴۰ الی ۴۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر بود و آنها هیچ نوع انسولین یا ترکیب خوراکی گیاهی برای کنترل قندخون مصرف نمی‌کردند. بیماران مذکور در سه گروه طبقه‌بندی شدند. به گروه‌ها، به ترتیب ۱، ۳ و ۶ گرم کپسول دارچین به طور روزانه برای مدت ۴۰ روز داده شد. هم‌چنین به همه بیماران اجازه داده شد که در طول مطالعه به مصرف داروهای گروه سولفونیل اوره ادامه دهند. میزان گلوکز خون، تری‌گلیسیرید، لیپوپروتئین کم‌چگال، لیپوپروتئین پرچگال و کلسترول کل این بیماران در حالت ناشتا، پیش و پس از درمان با کپسول‌های دارچین اندازه‌گیری شد. نتایج حاصله تقریبا در هر سه گروه تحت درمان با دارچین مشابه بود. به طور کلی میزان کاهش قندخون، تری‌گلیسیرید، LDL و کلسترول کل در سه گروه تحت درمان با کپسول‌های دارچین، ۱۸ تا ۲۹ درصد، ۲۳ تا ۳۰ درصد، ۷ تا ۲۷ درصد و ۱۲ تا ۲۶ درصد بود. البته میزان تغییرات HDL در هیچ کدام از سه گروه قابل توجه نبود.
● بی‌خطر بودن دارچین
دارچین میزان قابل اندازه‌گیری از گواتروژن‌ها، اگزالات‌ها و پورین‌ها را دارد ولی بروز واکنش‌های حساسیتی نسبت به آن گزارش نشده است. دریافت مقادیر بالای دارچین یا روغن آن ممکن است ضربان قلب، حرکات روده و تعداد تنفس را افزایش دهد. پس از یک دوره افزایش در فعالیت این ارگان‌ها، دوره آرام‌سازی مرکزی اتفاق می‌افتد. مواردی از درماتیت تماسی پس از استحمام با روغن دارچین نیز گزارش شده است. به علاوه، به دنبال استفاده طولانی‌مدت از آدامس یا آبنبات‌های با طعم دارچین، مواردی از حساسیت مشاهده شده است. مطالعه‌ای نشان داده است که زنان ۳۰ تا ۶۰ سال، مستعد‌ترین افراد به بروز واکنش‌های حساسیتی نسبت به دارچین هستند.
● لزوم مطالعات بیشتر
هر چند که دارچین هزاران سال است که به وسیله انسان برای مقاصد گوناگون مورد استفاده قرار می‌‌گیرد، برای اطمینان از اثربخشی این گیاه در درمان بیماری‌ها مطالعات بیشتری باید انجام گیرد.

دکتر شیرین میرزازاده

منبع : هفته نامه سپید