مندلیف

دیمیتری اوانوویچ مندلیف زیر و رو كننده علم شیمی و فرزند یكی از مدیران مدرسه محلی در ۷ فوریه ۱۸۳۴ در شهر توبولسك واقع در روسیه متولد شد وی در سال ۱۸۶۹ دكتر علوم و استاد شیمی دانشگاه شد و در همین سال ازدواج كرد در این هنگام فقط ۶۳ عنصر از نظر شیمی دانها شناخته شده بود مندلیف در این فكر بود كه خواص فیزیكی و شیمیایی عناصر تابعی از جرم اتمی آنهاست. بدون قانون تناوبی نه پیش بینی خواص عناصر ناشناخته میسر بود و نه به فقدان یا غیبت برخی از عناصر می شد پی برد.
كشف عناصر منوط به مشاهده و بررسی بود بنابراین تنها یاری بخت، مداومت و یا پیش داوری منجر به كشف عناصر جدید می شد قانون تناوبی راه جدیدی در این زمینه گشود منظور مندلیف از این جمله ها آن بود كه در سیر تاریخی شیمیایی، زمان حدس زدن وجود عناصر و پیشگویی خواص مهمشان فرا رسیده است. جدول تناوبی پایه ای برای این كار شد حتی ساخت این جدول نشان می داد كه در چه جاهایی مكان خالی باقی می ماند كه باید بعداٌ اشغال شود. با آگاهی از خواص عناصر موجود در جوار این مكانهای خالی می شد خواص مهم عناصر ناشناس را تخمین زد و چند مشخصه مقداری آنها را(جرمهای اتمی، چگالی، )نقطه ذوب ، و نقطه جوش و مانند آنها را) به كمك نتیجه گیری های منطقی و چند محاسبه ریاضی ساده، تعیین كرد.
این مطالب نیاز به تبحر كافی در شیمی داشت مندلیف از این تبحر برخوردار بود كه با تركیب آن با تلاش علمی و اعتقاد به قانون تناوبی توانست پیشگوهای درخشانی در باره وجود و خواص چندین عنصر جدید را ارائه دهد بنابراین مطابق با این فكر جدولی درست كرد و ۶۳ عنصر شناخته شده را به ترتیب جرم اتمیشان در جدول قرار داد تعداد عناصر در سطرهای جدول یكی نبود مثلاٌ سطر پنجم ۳۲ عنصر داشت در حالی كه سطر ششم فقط شامل ۶ عنصر بود ولی عناصری كه خواص آنها شبیه هم بود در این جدول نزدیك هم قرار داشتند و بدین علت مقداری از خانه های خالی متعلق به عناصری است كه تاكنون شاخته نشده وی این نتیجه را در سال ۱۸۶۹ به جامعه شیمی روسیه تقدیم كرد جدول مندلیف كه پیش بینی وجود ۹۲ عنصر را می نمود جز لوتر مایز كه یك سال بعد از مندلیف جدولی مشابه با جدول مندلیف انتشار داده بود طرفداری نداشت پیش بینی های عجیب مندلیف زمان درازی به صورت مثلهای موجود در همه كتابهای شیمی در آمده بود و كمتر كتاب شیمی وجود دارد كه در آن از اكاآلومینیوم و اكابود و اكاسیلیسیم یاد نشده باشد كه بعدها پس از كشف به نامهای گالیوم، سكاندیوم و ژرمانیوم نامیده شدند در یمان سه عنصری كه مندلیف پیش بینی كرده بود اكاسیلیسیوم بعد از سایرین كشف شد(۱۸۸۷) و كشف آن بیش از كشف دو عنصر دیگر مرهون یاری بخت و تصادف مساعد بود.
در واقع كشف گالیوم توسط بوابودران (۱۸۷۵) مستقیماٌ توسط روشهای طیف سنجی اش بود و جداكردن سكاندیوم توسط نیلسون و كلو(۱۸۷۹) مربوط به بررسی دقیق خاكهای نادر بود كه در آن زمان اوج گرفته بود اندك اندك همه پیشگوییهای مندلیف تحقق یافتند آخرین تائید در مورد وزن محصوص سكاندیوم فلزی بود در سال ۱۹۳۷ فیشر شیمیدان آلمانی موق به تهیه سكاندیوم با درجه خلوص ۹۸% شد وزن مخصوص آن ۳ گرم بر سانتی متر مكعب بود این دقیقاٌ مان رقمی است كه مندلیف پیش بینی كرده بود در پاییز سال ۱۸۷۹ انگلس كتاب جامعی به دست آورد كه نویسندگانش روسكو و شورلمر بودند در آن كتاب برای نخستین بار به پیشگویی آلومینیوم توسط مندلیف وكشفش تحت تاثیر نام گالیوم اشاره شده بود در مقاله ای كه بعدها انگلس در كتابی هم نقل كرده است، اشاره به مطلب آن كتاب شیمی شده است و نتیجه گرفته است كه: ندلیف یا به كار بردن ناخودآگاه قانون تبدیل كمیت به كیفیت هگل، واقیعت علمی را تحقق بخشید كه از نظر تهور فقط قابل قیاس با كار لوریه در محاسبه مدار سیاره ناشناخته نپتون بوده است.
علاوه بر این با اكتشاف آرگون در سال ۱۸۹۴ و هلیوم و اینكه رامزی نظریه جدول مندلیف وجود نئون و كریپتون و گزنون را پیش بینی نمود جدول مندلیف شهرت عجیب و فوق العاده ای كسب نمود. در یان سالها بود كه تمامی آكادمی های كشورهای جهان(غیر از مملكت خویش) او را به عضویت دعوت نمودند زیرا مندلیف دو دوم فوریه ۱۹۰۷ در ۷۳ سالگی در گذشت به طوری كه می دانیم از هنگامی كه جدول مندلیف بوجود آمد خانه های خالی آن یكی پس از دیگری با كشف عناصر پر می شد و آخرین خانه خالی جدول در سال ۱۹۳۸ با كشف(آكتینوم)در پاریس پر شد.

منبع : شبکه فیزیکی هوپا