مانور اسلامگرایان ترکیه در جاده پیروزی

تحدید قدرت ژنرال‌های ترک مهمترین پیامد تغییر اخیر در قانون اساسی ترکیه محسوب می‌شود
ژنرال‌های ترک حلقه وصل کاخ سفید و سنا به پارلمان ترکیه محسوب می‌شوند اما این حلقه هم اکنون بسیار ضعیف و شکننده شده است
فاصله‌گیری مردم ترکیه از سیاستمداران ونظامیانی مانند” احمد نجدت سزر”، “ژنرال بیوک آنیت “ و” دنیز بایکال” سرآغاز استقلال سیاست‌های آنکارا از واشنگتن است
با این پیروزی اسلامگرایان به اصلی ترین بازیگر معادلات سیاسی آنکارا تبدیل شده اند
پیروزی اسلامگرایان در جریان همه پرسی قانون اساسی بار دیگر مهارت اردوغان و عبدالله گل در هدایت و مدیریت سیاسی آنکارا را به تصویر کشیده است.این پیروزی سبب شد تا کورسوهای امید نظامیان ترک و احزاب سکولار جهت کمرنگ نمودن نقش حزب عدالت و توسعه از بین برود.حزب عدالت و توسعه توانست در جریان همه پرسی قانون اساسی ترکیه به سومین پیروزی متوالی خود در آنکارا دست پیدا کند . رجب طیب اردوغان و عبدالله گل که توانسته‌اند با در اختیار گرفتن اصلی‌ترین مناصب اجرایی معادلات ترکیه را به ضرر ژنرال‌ها دگرگون کنند با بهره‌مندی از آرای اکثر شهروندان ترک بار دیگر قدرت خود در صحنه سیاسی کشورشان را به تصویر کشیدند. بر این اساس ۶۹ درصد مردم ترکیه درهمه پرسی ، به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری با رای مستقیم مردم رای موافق دادند.
با رای آری مردم ترکیه به این همه پرسی دوره ریاست جمهوری آینده این کشور از هفت به پنج سال با امکان تمدید برای دوره دوم و همچنین رسمیت یافتن رای گیری ها در مجمع عمومی مجلس با حداقل حضور یک سوم نمایندگان اصلاح می شود.اصلاح قانون اساسی ترکیه همچنین پیش بینی می کند که برگزاری انتخابات پارلمانی به جای پنج سال کنونی ، باید هر چهار سال یک بار برگزار شود.
● اصلی ترین پیام همه پرسی اخیر ترکیه
تحدید قدرت ژنرال‌های ترک مهمترین پیامد تغییر اخیر در قانون اساسی ترکیه محسوب می‌شود. ژنرال‌ها همواره سعی داشته‌اند از طریق نفوذ بر دادگاه قانون اساسی و ریاست جمهوری ،لائیسیته را بر پیکره آنکارا تزریق نمایند. این در حالی است که با انتخاب رئیس جمهور توسط مردم ترکیه این ساختار به صورت خودکار در هم می‌شکند. از این‌رو احتمال کودتای ارتش در معادلات سیاسی ترکیه به صورت خودکار کاهش می‌یابد.
مثلث حزب جمهوریخواه خلق،ارتش و دادگاه قانون اساسی ترکیه طی سالهای اخیر تلاش گسترده ای را در راستای تخریب وجهه اسلامگرایان از خود بروز داده اند.این روند در جریان انتخاب عبدالله گل به عنوان رئیس جمهور جدید ترکیه پس از احمد نجدت سزر،به نقطه اوج خود رسید.پس از انحلال پارلمان ترکیه و برگزاری انتخابات سراسری در این کشور،حزب عدالت و توسعه توانست خود را به عنوان اصلی ترین سکاندار کشتی آنکارا در نظام بین الملل معرفی نماید.پیروزی قاطع اسلامگرایان در انتخابات پارلمانی اخیر سبب در هم شکستن مثلث دفاع از لائیسیته در ترکیه شد.بر این اساس در ساختار داخلی دو حزب دموکرات و جمهوریخواه خلق تنش هایی مزمن بوجود آمده است.این تنشهای مزمن تا به امروز ادامه داد.
● آمریکا و مسئله ترکیه
پیروزیهای پی در پی حزب عدالت و توسعه در صحنه سیاسی آنکارا سبب نگرانی شدید کاخ سفید شده است.بحران بوجود آمده در سیاست خارجی ترکیه و طرح مسئله حمله احتمالی آنکارا به شمال عراق سبب تشدید تنشها بین ترکیه و آمریکا شده است.از سوی دیگر،حزب عدالت و توسعه بحث تعطیلی پایگاه اینجرلیک را به صورتی علنی و جدی مطرح ساخته است.ایالات متحده آمریکا دخالت خود را در امور سیاسی آنکارا همواره با ظرافت خاصی انجام داده است. ژنرال‌های ترک حلقه وصل کاخ سفید و سنا به پارلمان ترکیه محسوب می‌شوند اما این حلقه هم اکنون بسیار ضعیف و شکننده شده است . واشنگتن در حال حاضر خود را با اراده ملت ترکیه طرف می‌بیند. هشدار اخیر آنکارا مبنی بر برچیده شدن پایگاه اینجرلیک نشان دهنده افزایش جسارت دولت وپارلمان ترکیه درمقابل ایالات متحده آمریکاست. حرکت همگام ملت، پارلمان ودولت ترکیه به سوی گذار از دموکراسی میلیتاریستی و خفقان آوری که توسط ژنرال‌ها واحزاب لائیک ایجاد شده است سیمای سیاسی این کشور را نسبت به قبل متمایز ساخته است.در شرایط فعلی حاکم برترکیه جریان‌هایی مانند حزب جمهوریخواه خلق سخنی برای گفتن ندارند. آنها مقهور اراده ملت ترکیه و توانایی اردوغان وهمراهانش شده‌اند. موفقیت حزب عدالت و توسعه در توسعه اقتصادی آنکارا نیز برگ برنده این حزب در بین شهروندان ترک محسوب می‌شود. فاصله‌گیری مردم ترکیه از سیاستمداران ونظامیانی مانند” احمد نجدت سزر”، “ژنرال بیوک آنیت “ و” دنیز بایکال” سرآغاز استقلال سیاست‌های آنکارا از واشنگتن است. استقلالی که حیات سیاسی پایدار آنکارا در خاورمیانه وجهان را تضمین خواهد کرد.
اخیرا نخست وزیر ترکیه با تاکید بر اینکه کشورش برای حمله به شمال عراق برای سرکوب “پ.ک.ک”به اجازه کسی نیاز ندارد؛درباره عواقب تصویب قطعنامه بر ضد آنکارا در کنگره آمریکا و تاثیر آن بر افزایش احساسات ضد آمریکایی در کشورش هشدار داد.
نخست وزیر ترکیه در این راستا تاکید نموده است که ترکیه بارها از دولت عراق و آمریکا خواسته است که به حضور جدایی طلبان پ.ک.ک در شمال عراق پایان دهند، اما آنها هیچ اقدامی را در این باره انجام نداده اند.
سومین پیروزی متوالی اسلامگرایان ترکیه در جریان همه پرسی قانون اساسی سبب تقویت وجهه عبدالله گل و رجب طیب اردوغان شده است.
با این پیروزی اسلامگرایان به اصلی ترین بازیگر معادلات سیاسی آنکارا تبدیل شده اند.رجب طیب اردوغان و عبدالله گل به عنوان نماد اسلامگرایان سیاسی در ترکیه توانسته اند وجهه مردمی و سیاسی خود را تقویت نمایند.از سوی دیگر،افزایش قدرت اسلامگرایان مترادف با کاهش قدرت نفوذ احزاب سکولار ،ارتش و دادگاه قانون اساسی آنکارا خواهد شد.میل گذار از آمریکا نیز در بین مردم و دولت فعلی ترکیه شدت گرفته است.مسلما ادامه این روند حلقه محاصره را بر طرفداران لائیسیته در ترکیه تنگ تر خواهد کرد.

حنیف غفاری

منبع : روزنامه رسالت