پیچیده‌ترین از ”راشومون“

● آن‌جا که حقیقت دروغ می‌گوید Where the Truth Lies
نویسنده و کارگردان: آتوم اگویان براساس رمانی از روپرت هولمز. مدیر فیلم‌برداری: پل ساروسی. تدوین: سوزان شیپتن. موسیقی: مایکل دانا. بازیگران: کوین بیکن (لنی موریس)، کالین فرث (وینس کالینز)، آلیسن لومن (کارن اوکانر)، دیوید هیمن (روبن)، ریچل بلانشارد (مورین اوفلاهرتی). محصول ۲۰۰۵ کانادا / انگلستان، ۱۰۷ دقیقه
لس‌آنجلس، ۱۹۷۲. کارن اوکانر روزنامه‌نگار جوانی است که موفق به بستن قرارداد برای نوشتن کتابی دربارهٔ زوج هنری‌لنی و وینس که زمانی بسیار محبوب بوده‌اند، می‌شود. بزرگ‌ترین دستاورد این زوج یک برنامهٔ خیریهٔ تلویزیونی بوده که در سال ۱۹۵۷ به مدت سه‌روز به‌صورت زنده در میامی اجراء کردند. پس از این برنامهٔ تلویزیونی به نیویورک پروا کرده‌اند و در آن‌جا سن مارکو، رئیس تبه‌کاران، از آنها خواسته تا باشگاه شبانه‌اش را افتتاح کنند. جسد زنی به نام مورین در اتاق هتلی متعلق به سن مارکو که برای این زوج رزرو شده بود پیدا شده است. مرگ او ناشی از مصرف بیش از حد موادمخد بوده.
حالا وینسن در ازاء یک میلیون دلار حاضر شده در تألیف کتاب همکاری کند، اما بعد معلوم می‌شود که پاسخ‌هایش در مصاحبه‌های خیلی طفره‌آمیز و سربالاست. لنی هم کتاب خودش را می‌نویسد که وکلیش به کارن اجازه می‌دهد تا گزیده‌ای از آن‌را بخواند. او در قبال پروژهٔ کارن چیزی نمی‌خواهد. کارن اولین‌بار به‌طور تصادفی در قسمت درجه یک هواپیمائی با لنی آشنا می‌شود، ولی هویتش را برای او فاش نمی‌کند و آن‌دو مدت کوتاهی را با هم می‌گذرانند. فلاش‌بک‌ها جزئیات بیشتری را دربارهٔ رابطهٔ لنی و وینس برملا می‌کند.لنی عیاش قهاری از کار درمی‌آید که پااندازش خدمتکار مخصوص مرموز و همیشه حی و حاضرش روبن است. به‌خوبی می‌توان نشانه‌های بارزی از خشونت را در وجود وینس، این بریتانیائی ظاهراً تروتمیز و آراسته یافت. کارن در کودکی این زوج هنری را ستایش می‌کرده و یکی از حاضران در برنامهٔ تلویزیونی معروف‌شان بوده است.
کارن پس از خواندن خاطرات لنی به تصویر واضح‌تری از چگونگی مرگ هولناک مورین دست می‌یابد و پی می‌برد که لنی و وینس در این قضیه دست داشته‌اند. وینس که متوجه رابطهٔ کارن و لنی شده، در عمارت اعیانی‌اش در تپه‌های هالیوود کارن را ترغیب به مصرف موادمخدر می‌کند و عکس‌هائی از او و خوانندهٔ زنی که برایش کار می‌کند در وضعیت رسوائی‌برانگیزی می‌گیرد. سپس او را تهدید می‌کند که قضیهٔ مورین و سوءظن خودش نسبت به وینس را افشا خواهد کرد. وینس خودکشی می‌کند. در این میان فصل دیگری از کتاب لنی که برای کارن فرستاده شده گویای جزئیات متفاوتی از چگونگی کشته شدن مورین است. لنی معتقد است که وینس او را کشته است. در نهایت کارن به روبن برمی‌خورد که مدعی است نوار ویدئویی دارد که در جریان ملاقات مورین با وینس ولی لنی از آنها گرفته است. وقتی به‌ازاء نوار یک‌میلیون دلار طلب می‌کند، کارن در می‌یابد که قاتل مورین خود روبن است که بابت وقایع پیرامون مرگ او از وینس حق‌السکوت می‌گرفته است. با این‌که پرده از این راز برداشته شده، اما کارن تمام جزئیات ماجرا را برای مادر مورین که هنوز با علاقهٔ بسیار از دخترش یاد می‌کند، برملا نمی‌کند.
● به‌نظر می‌رسد رمان پرشاخ و برگ و خاله‌زنک‌وار روبرت هولمز شباهت چندانی به باقی آثار آتوم اگویان ندارد و با این‌که به درون مایه‌های آشنای اگویانی مانند چشم چرانی، فساد و مهار خاطرات پرداخته ولی نمی‌توان آن‌را در کنار اغلب آثارش جای داد. به‌طور معمول هولمز را در حرفهٔ نمایش یک ”خودی“ به حساب می‌آورند. او ساکن دنیائی است که متفاوت با دنیای فیلم‌ساز کانادائی.
شاید اگویان پس از بررسی نسل‌کشی ارامنه در آرارات می‌خواسته سرغ دست‌مایه‌ای با خشونت کم‌تر برود. انگیزهٔ او در این‌کار هر چه که بوده، حاصل‌کار تریلر هیجان‌انگیز و جالب توجهی از کار درآمده است.جاهائی از فیلم اشاره‌هائی به سرگیجه هیچکاک دارد (موسیقی پروپیمان، زنی موطلائی که همزمان دارد، صدای راوی به سیاق فیلم‌های نوآر، حمله‌هائی مشهور و و لحظه‌های سرهم‌بندی شده‌ای به سبکب فیلم‌های ردهٔ B). داستان فیلم که مداوم در حال نوسان یبن دههٔ ۱۹۵۰ و ۱۹۷۰ است، با فلاش‌بک‌های متعددش و چشم‌اندازهای ناهمسان از رویدادهای خیالی باشند، اما تصویر جسد زن زیبا در حمام هتل محل اقامت بازیگران که به‌دلیل نامعلوم مرده، خاطرهٔ معروف‌ترین رسوائی دههٔ ۱۹۲۰ هالیوود را در اذهان زنده می‌کند که ستارهٔ نوپای هالیوود، ویرجینیا راپه، پس از شرکت در یک میهمانی به اتفاق فتی آربوکل کمدین در سن‌فرانسیسکو درگذشت.
زندگی حرفه‌ای آربوکل به‌دنبال این رسوائی از هم پاشید. در این‌جا اگر چه وینس و لنی مرتکب این جنایت نشده‌اند، اما خیلی زود همکاری‌شان در این قضیه افشا می‌شود. کارن اوکانر روزنامه‌نگاری است که تلاش می‌کند از ماجراهائی که در اتاق هتل اتفاق افتاده سردربیاورد. او جالب‌ترین و پیچیده‌ترین شخصیت فیلم است. لومن نقش او را مانند نسخهٔ زمینی‌تری از نانسی درو بازی می‌کند. او متعلق به نسل جدیدی از مصاحبه‌کنندگان با افراد مشهور است که بدون هیچ دغدغهٔ خاطری، شخصاً درگیر گزارش‌هائی که تهیه می‌کند می‌شود. با در نظر گرفتن این‌که کارن قرار است دختر ۲۶ ساله‌ای باشد هم بازی نفس‌گیر لومن چه بسا دچار این مخاطره شود که آزاردهنده به‌نظر برسد. او برای چنین نقشی زیادی صاف و ساده است؛ نقشی که قدیم‌ها می‌توانست به باربارا استنویک یا جوان کرافورد واگذار شود.
فیلم لحظه‌های درخشان بسیاری دارد. برنامهٔ خیریه تلویزیونی که در آن وینس و لنی، بدون این‌که لو بدهند جسد زنی در اتاق‌شان در هتل است، هنر خود را نشان می‌دهند، بسیار جالب و مهیج است. سازندگان فیلم به شکلی دل‌پذیر نگاه بدبینانه‌ای به روابط بین افراد مشهور و طرفداران‌شان دارند. لنی در یک جمله به‌طور کامل و موجزی از اختلاف بین شخصیت اجتماعی بازیگران و رفتار آنها در زندگی خصوصی‌شان گلایه می‌کند: ”اجبار به آدم خوب سخت‌ترین کار دنیاست.“ اگویان تصویر کنایه‌آمیزی از بازیگران محبوب خانواده‌ها نشان می‌دهد که جیره‌خوار تبهکاران‌اند. اگویان با نگاهی مردم‌شناسانه به جزئیات می‌نگرد.
فرث از فرصتی که برای سروکله زدن با شخصیت چندگانه‌ای مانند وینس نصیبش شده لذت می‌برد.سروشکل مهربان و دوست‌داشتنی او، اضطراب و گرایشش به خشونت را پنهان می‌کند. بیکن نیز در قالب کمدینی آراسته اما فاسد فوق‌العاده عمل می‌کند و دیوید هیمن اسکاتلندی هم تصویر بسیار رعب‌آوری را از مستخدم لنی به نمایش می‌گذارد. اما طرح داستان پیچیده است و با وجود باج‌گیران، اجساد درون صندوق‌ها، دست‌نوشته‌های مرموز و نوارهائی که به‌طور پنهانی ضبط شده، بار بسیار سنگینی را بر دوش می‌کشد. برخی صحنه‌ها به اندازهٔ تمام چیزهائی که در فیلم دیگر اگویان اگزوتیکا یافت می‌شود، ترسناک و عجیب‌اند، در حالی‌که برخی دیگر کلیشه‌ای به‌نظر می‌رسند. فیلم بی‌شک یک‌دست نیست اما با توجه به این‌که اگویان فیلم‌ساز اندیشمند و هنری‌سازی است که در این‌جا با دست‌مایه‌ای عامه‌پسند سروکله می‌زند، احتمالاً این اتفاق گریزناپذیر بوده است.

جفری مک‌ناب، سایت اند ساند

منبع : ماهنامه فیلم