کافئین

● كافئین خواب را می‌پراند
كافئین، عملكرد نوعی پیام‌رسان شیمیایی (نوروترانسمیتر) به‌نام آدنوزین را مهار می‌كند. آدنوزین باعث القاء خواب در فرد می‌شود و به همین دلیل، مصرف كافئین خواب را از سر شما می‌پراند. علاوه بر این، كافئین با كاهش زمان عكس‌العمل و افزایش توانایی تمركز بر روی یك موضوع خاص، هوشیاری شما را بیشتر می‌كند. به تازگی پژوهشگران دانشگاه هاروارد در بررسی‌های خود بر روی افرادی كه برای مدتی از خواب محروم شده بودند، دریافتند كه مصرف تنها ۲۰ میلی‌گرم كافئین (كه در۶۰ گرم قهوه وجود دارد) باعث می‌شود كه آنها در تست‌های شناختی نتایج بهتری كسب كنند.
● ارتباط كافئین با اضطراب
اكثر متخصصان با این موضوع موافقند كه مصرف كافئین در اول صبح مشكلی ایجاد نمی‌كند مگر اینكه بخواهید دائم مصرف آن را ادامه دهید. به تازگی پژوهشگران انگلیسی نشان داده‌اند كه مصرف ۲۰۰ میلی‌گرم كافئین (تقریبا معادل ۲/۵ فنجان قهوه) باعث افزایش استرس افراد و كاهش اعتماد به نفس آنها در برخورد با وضعیت‌های مختلف می‌شود. علاوه بر این، مطالعات دیگر نشان داده‌اند كه مصرف كافئین باعث افزایش تدریجی فشارخون و تشدید اضطراب می‌شود. این وضعیت به ویژه در افرادی كه دچار اختلالات اضطرابی هستند و نیز بیماران قلبی كه داروهای گروه <مهاركننده‌های بتا( >مثل ایندرال یا همان پروپرانولول) را مصرف می‌كنند، اهمیت بیشتری دارد، زیرا كافئین تاثیر این داروها را از بین می‌برد. از طرف دیگر، كافئین قادر است بیش از هفت ساعت در بدن باقی بماند و به همین دلیل منجر به ایجاد اختلالات اضطرابی در افراد مستعد می‌شود. اگر شما شب‌ها مشكل خواب دارید، به مقدار كافئین مصرفی خود بیشتر توجه كنید و سعی كنید مقدار آن را تا ۳۰۰ میلی‌گرم در روز یا حتی كمتر كاهش دهید. علاوه بر این، توصیه می‌كنیم از مصرف كافئین پس از ساعت ۳ بعد از ظهر اجتناب كنید تا دچار بی‌خوابی نشوید.
● ورزشكاران كافئین بخورند
كافئین در ورزشكاران حرفه‌ای اثرات هورمون آدرنالین را تشدید می‌كند، ولی در ورزشكاران معمولی تاثیرات خوبی دارد. به همین دلیل، توصیه می‌كنند كه ورزشكاران حدود یك ساعت قبل از ورزش، یك فنجان بزرگ قهوه را مصرف كنند كه تقریبا معادل ۱۰۰ میلی‌گرم كافئین دارد. البته باید مراقب ضربان قلب خود در طی ورزش باشید.
● رابطه قهوه با چاقی
برخی از نوشیدنی‌های كافئین‌دار بر تلاش شما برای كاهش وزنتان، تاثیرات منفی دارند. نتایج یك مطالعه جدید نشان داده است زنانی كه نوشیدنی‌های كافئین‌دار مصرف می‌كنند، روزانه ۲۰۶ كالری بیشتر از بقیه انرژی دریافت می‌كنند. برای حل این مشكل می‌توانید به هنگام مصرف قهوه از شیرهای كم‌چرب یا شیر سویا به‌جای شیر پرچرب استفاده كنید. در ضمن به تدریج مصرف شكر را هم كاهش دهید، چرا كه هر قاشق شكر ۵۰ كالری اضافی به بدن شما می‌رساند. اصولا توصیه می‌كنیم كالری، هر چه در روز می‌خورید را محاسبه كنید و جمع بزنید تا كالری بیش از حد به بدن شما نرسد و چاق نشوید.
● كافئین به‌عنوان مسكن
كافئین یك تنگ كننده عروق است، بنابراین می‌تواند عروق گشاد شده را (كه عامل اصلی ایجاد اغلب سردردها هستند) به اندازه طبیعیشان بازگرداند؛ به همین دلیل در ساخت برخی از مسكن‌ها از كافئین استفاده می‌شود و در ضمن كافئین می‌تواند در بهبود بعضی از انواع سردردهای میگرنی هم موثر باشد. حتی برخی متخصصان معتقدند كه یك عامل شروع حملات میگرنی، نوسان سطح كافئین در بدن است‌. تحقیقات نشان داده است كه كافئین می‌تواند اثر آسپرین و استامینوفن را تا ۴۰ درصد افزایش دهد.
● وابستگی به كافئین
مصرف مداوم كافئین می‌تواند باعث وابستگی فیزیكی فرد به كافئین شود اما منجر به اعتیاد نمی‌شود. به همین دلیل اگر شما دائما قهوه مصرف كنید، یك روز كه قهوه نمی‌خورید دچارسردرد می‌شوید. سایر علائم كه به‌دنبال ۱۲ تا ۲۴ ساعت عدم مصرف كافئین ایجاد می‌شوند، عبارتند از: تحریك‌پذیری، اختلال در تمركز، خستگی و حتی تهوع و استفراغ و دردها یا گرفتگی‌های عضلانی. به‌طور كلی علائم محرومیت از كافئین در كسانی دیده می‌شود كه مقادیر زیادی از این ماده را در روز مصرف می‌كنند. هر چند بروز این علائم در افرادی كه تنها ۱۰۰ گرم كافئین در روز دریافت می‌كرده‌اند هم دیده شده است. اگر شما قصد دارید مقدار كافئین مصرفی خود را كاهش دهید، توصیه می‌كنیم به تدریج و در هر هفته ۱۰ درصد مصرف خود را كم كنید تا عوارض آن در شما ایجاد نشود.
● پیشگیری از بیماری‌ها
تا به حال ثابت نشده كه كافئین به تنهایی می‌تواند از ابتلا به بیماری‌های مزمن جلوگیری كند ولی بسیاری از نوشیدنی‌های حاوی كافئین، چنین اثراتی دارند. به گفته محققان، مواد آنتی‌اكسیدان موجود در یك لیوان چای سبز یا سیاه، اثرات بهتری از میوه‌ و سبزیجات در برابر رادیكال‌های‌آزاد‌دارند. رادیكال‌های آزاد مواد مضری هستند كه در اثر واكنش‌های شیمیایی درون بدن ایجاد می‌شوند و سرطان‌زایی آنها به اثبات رسیده است. تحقیقات نشان داده است كه نوشیدن چای سیاه باعث كاهش خطر ابتلا به حمله قلبی یا سكته مغزی می‌شود و مصرف چای سبز و سفید هم خطر ابتلا به سرطان را كاهش می‌دهند. مطالعات متعدد نشان داده‌اند كه قهوه هم همان اثرات مفید چای را دارد. طبق مطالعه‌ای كه نتیجه آن در مجله انجمن پزشكی امریكا (جاما)‌ به چاپ رسیده، مصرف قهوه باعث افزایش حساسیت بدن به انسولین و در نتیجه كاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ می‌شود. تحقیقات دیگر هم حاكی از این هستند كه میزان ابتلا به بیماری پاركینسون و سرطان روده بزرگ در افراد مصرف كننده كافئین، كمتر است.
● قهوه و بیماری‌ قلبی
در مورد ارتباط بین مصرف قهوه و ابتلا به بیماری‌های قلبی ابهاماتی وجود دارد. برخی پژوهشگران معتقدند كه بین مصرف قهوه و ابتلا به فشارخون بالا رابطه ای وجود دارد اما این ارتباط تنها در جوانان سیاهپوست اثبات شده است. با این وجود تحقیقات اخیر نشان داده‌اند كه بین مصرف قهوه و كاهش انعطاف‌پذیری عروق ارتباطی وجود دارد. كاهش انعطاف‌پذیری عروق از عوامل خطر مهم در ابتلا به بیماری‌های قلبی است.
از سوی دیگر شواهد محكمی در مورد ارتباط مصرف‌ قهوه با پوكی استخوان وجود ندارد. اگر چه كافئین باعث می‌شود كلسیم بیشتری از طریق ادرار دفع شود، ولی مقدار اندك كلسیم دفع شده با افزودن ۲ قاشق شیر به قهوه قابل جبران است. مورد دیگر مربوط به مصرف‌ قهوه در خانم‌های باردار است. در گذشته به خانم‌های باردار توصیه می‌شد برای كاهش خطر نقایص جنینی، از مصرف كافئین خودداری كنند ولی امروزه معلوم شده است كه حتی مصرف بیش از ۲۰۰ میلی‌گرم كافئین در روز، بعید است خطری برای جنین آنها داشته باشد.

منبع : موسسه اطلاع‌رسانی طعام اسرار