چهارشنبه, ۱۷ بهمن, ۱۴۰۳ / 5 February, 2025
مجله ویستا
مامنی برای عاطفه‌ها
اینجا دفتر معاونت امور اجتماعی سازمان بهزیستی است كه ۵ شاخه اصلی: گروه شبه خانواده، زنان و خانواده، كودكان و نوجوانان، آسیب‌های اجتماعی و امور روستایی در آن فعالیت می‌كنند.در واحد «زنان و خانواده» كارشناسان بسیاری مشغول بررسی طرح‌ها و اقداماتی هستند كه گروه‌ها و اقشار آسیب‌پذیر بطور اعم و زنان سرپرست خانوار بطور اخا كه قادر نیستند روال عادی زندگی را به دلایل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی طی كنند را حمایت و بازتوانی می‌كنند.
برنامه خدمات اجتماعی سازمان بهزیستی در جهت اجرای اصول ۲۱ و ۲۹ قانون اساسی ایران از طریق ارایه خدمات آموزشی، مشاوره‌یی و مددكاری به ریشه‌یابی مسائل و مشكلات خانوادهها پرداخته و زمینه توانمندی استعدادهای آنان را در جهت خودكفایی و ارتقای كیفیت زندگی فراهم می‌كند.طبق آخرین آمار تعداد خانوارهای «زن سرپرست» كه تحت پوشش سازمان بهزیستی كشور هستند ۱۰۷۰۰ نفر بوده و اگر فرزندان و افراد تحت تكفل‌شان را هم اضافه كنیم این رقم به ۶۵۶۳۵۰ نفر می‌رسد. طبق گزارشات مركز آمار ایران در سالهای ۵۵۶۵۷۵ درصد خانوارهای با سرپرستی زنان به ترتیب ۳۷ درصد، ۱۷ درصد و ۵۸ درصد كل خانواده‌های ایرانی را تشكیل می‌داد.علل عمده سرپرستی زنان در خانواده، از كار افتادگی و فوت همسر است ولی در این بین زنان یا دخترانی هم هستند كه به دلیل خشونت پدر، برادر یا همسر جزو زنان بدسرپرست تلقی شده و نیازمند ارایه خدمات مددكاری می‌شوند. برای نیل به هدف توانمندسازی زنان سرپرست خانوار، دفتر امور زنان و خانواده فعالیت‌های زیر را در دست اقدام دارد:
۱ طرح ارتقای شاخاهای توسعه انسانی در زنان سرپرست خانوار (شهری و روستایی). اگر شاخاهای توسعه انسانی را بهداشت، سلامت، تغذیه، آموزش، مسكن و حرفه‌آموزی در نظر بگیریم، بهزیستی با یاری كردن اقشار كم‌درآمد و آسیب‌پذیر جامعه به منظور سازگاری و تطابق با شرایط اجتماعی این طرح را پیش‌بینی كرده تا جمعیت مورد هدف آن آسانتر بتوانند امكانات مادی و معنوی در حال و آینده برای یك زندگی مستقل اجتماعی و عمر طولانی‌تر توام با سلامتی داشته باشند.این طرح از سال ۱۳۸۰ در ۵ استان كشور به صورت آزمایشی اجرا شده و اكنون توسعه یافته است. با كارشناس مسوول این طرح (خانم روزی‌خواه) گفت‌وگو كردیم. ایشان علاوه بر این واحد مسوول نظارت بر طرح دیگری موسوم به طرح آموزش مهارتهای زندگی مشترك به فرزندان در آستانه ازدواج خانواده‌های تحت پوشش (شهری و روستایی) هم هست. روزی‌خواه توضیح داد كه: خدمات روان شناختی آموزشی قبل و بعد از ازدواج از طریق آموزش چهره‌به چهره یا بروشور به مراجعین داده میشود كه در آن معیار انتخاب همسر، ضرورت ازدواج، مهارتهای اجتماعی زوجین به روابط كلامی و غیركلامی، شیوه‌های فرزندپروری و... به جمعیت هدف ارایه میشود تا از بروز مشكلات زناشویی و طلاق جلوگیری شود. ۵ سال پیش، ۷۸ هزار نفر از این خدمات بهره‌مند شده‌اند اما اكنون آمار تفكیكی مستقلی در دست نیست.طرح دیگر برنامه كمك به بهبود تغذیه خدمت‌گیرندگان تحت پوشش سازمان بهزیستی كشور است كه از سال ۸۱ تمام مستمری‌بگیران سازمان شامل: خانواده‌های بی‌سرپرست، معلولین، آسیب‌دیدگان اجتماعی و... به منظور دستیابی به كالاهای اساسی یارانه‌یی و اقلام مورد نیاز غذایی تدوین شده است.جنگی، كارشناس واحد تغذیه دفتر زنان و خانواده می‌گوید:در سال ۸۳ مقدار ۱۰ كیلو برنج، ۴ كیلو قند و شكر، ۵۴ كیلو روغن، ۱ كیلو پنیر جزو اقلام اساسی غذایی در سبد سالانه نیازمندان تحت پوشش قرار گرفته است. او در پاسخ به تعجب من كه این مقدار كفاف یك ماه یك خانوار را نمی‌دهد از مشكلات دیگری نظیر نبود سردخانه و شكل توزیع می‌گوید كه شاید بتواند تعداد مزبور را افزایش دهد. به‌هرحال این نیز یكی از گرفتاری‌های سازمان بهزیستی است و تا رسیدن به ایده‌آل، پیمودن فاصله، دشوار و وقت‌گیر می‌نماید. یكی دیگر از بندهای خدمات اجتماعی سهمیه آرد یارانه‌یی به روستاییانی است كه نانوایی ندارند و مجبورند نان مورد نیازشان را در تنور خانگی طبخ كنند. این مقدار آرد با كمك سازمان غله كشور در اختیار نیازمندان قرار گرفته و در كل استان‌های كشور توزیع میشود. بند دیگر تهیه و تامین غذای كودكان شیرخوار در مراكز نگهداری شبانه‌روزی معلولان و توانخواهان و خانواده‌های نیازمند و تحت‌پوشش است. در این قدم مهم در جهت رفع سوءتغذیه شیرخواران ۵۰۰۰ كودك شیرخوار تاكنون بهره‌مند شده‌اند. از برنامه‌های دیگر این بخش طرح كمك به معاش و مستمری خانواده‌های نیازمند پشت نوبت و برنامه كمك به بهبود تغذیه كودكان در مقطع سنی پیش از دبستان است كه این طرح با هدف تقویت جسمی و ذهنی كودكان خردسال از بدو تولد تا ۷ سالگی در جهت رفع سوءتغذیه و معلولیت و برخورداری از زندگی سالم و آمادگی بیشتر برای یادگیری است. جامعه هدف تاكنون ۱۸۶۶۸ كودك بوده است.باز به یاد عاطفه و كودك ۴ ساله‌اش می‌افتم، شاید بتوان امیدهایش را در این مراكز برآورده كرد. یادم می‌آید كه یكی از مهمترین نیازهای زیستی انسانی مشكل مسكن است كه در سازمان بهزیستی ۲ مقوله خاص برای آن درنظر گرفته شده:۱ طرح ایجاد مراكز اسكان موقت و حمایت اجتماعی از زنان فاقد سرپناه. ۲ برنامه تامین مسكن خدمت گیرندگان. البته اسكان موقت با ارایه خدمات اجتماعی همراه است و شامل حال زنانی میشود كه به دلیل خشونت خانواده ناگزیر به گذران مدتی خارج از چادر خانواده خود هستند. زنان خیابانی و دختران فراری جزو این گروه تلقی نمی‌شوند زیرا زنان طرح اسكان موقت، آسیب‌دیده جنسی نیستند و جهت ممانعت از به انحراف كشیده‌شدن آنان و جلوگیری از تداوم خشونت، در خانه‌های سلامت اسكان داده می‌شوند.
در این باره خانم قیدی كارشناس این سازمان می‌گوید: این طرح از سال ۸۰ در ۱۴ استان اجرا شده و اكنون به دلیل كمبود بودجه و امكانات هر استانی فقط به یك مركز اسكان موقت تجهیز شده. در این مراكز زنان و دختران تحت خشونت برادر، پدر یا همسر از ۲۴ ساعت تا ۳ ماه پذیرش می‌شوند. مراحل پذیرش شامل مصاحبه و معاینه فیزیكی است كه بیماران روانی، معتادان، بیماران عفونی و كسانی‌كه فیزیك بدنی غیرسالم دارند از این گروه حذف می‌شوند. روستاییان واجد این محرومیت باید به مراكز شهرها ارجاع داده شوند زیرا هیچ روستایی مركز اسكان ندارد. این امر به تشخیا مددكار صورت می‌گیرد. همچنین هر نیازمندی كه كار مددكاری، روانشناسی یا كارحقوقی یا حتی معضلی در رابطه با امور زندان‌ها داشته باشد می‌تواند از سازمان كمك بگیرد. مددكاران بهزیستی آماده ارایه خدمات به این افراد و زنانی كه شوهران زندانی یا متواری دارند،نیز هستند. ممكن است این مدت قابل تمدید باشد. در این مدت آموزش سواد و حرفه‌آموزی به «خدمت گیرنده» نیز ارایه میشود. حرفه‌آموزی بستگی به جغرافیای زندگی و مهارت فرد دارد و ممكن است پایان این مدت با پرداخت ودیعه مسكن به استقلال زنان كمك شود یا با تهیه مقدمات ازدواج یا با ارجاع ایشان به خانواده‌هایشان، در تماس‌ها و جلسات مشاوره بعدی تصمیم گرفته شود. به‌هرحال بهزیستی آنها را تا ۴ سال تحت پیگیری خود خواهد داشت‌أ ابتدا هفته‌یی یك‌بار بعد ماهی یك‌بار، سپس سه‌ماه یك‌بار تا زمانی كه شخا به بازتوانی رسیده باشد. لازم به یادآوری است كه این طرح‌ها در مراحل ابتدایی اجرا هستند و بندرت می‌توان آمار دقیقی از تمام خدمت‌گیرندگان استخراج كرد. آمارهای طرح‌های دیگر بیشتر مربوط است به سالهای ۸۲۸۰. البته امیدواریم با اجرای این طرح از آمار دختران فراری كه دست به خودفروشی و اعمال دیگر می‌زنند كاسته و بنیان‌های لرزان خانواده‌های درگیر مستحكم‌تر شود.
از اقدامات دیگر خدمات اجتماعی، طرح گردهمایی همیار زنان سرپرست خانوار است. در ابتدا این واژه شاید مفهوم روشنی نداشته باشد. برای توضیح به كارشناس مربوط به آن مراجعه می‌كنم. خانم مهربان توضیح می‌دهد كه گروههای ۱۵۷ نفره زنان شهری یا روستایی كه مشكلات مشترك اقتصادی،اجتماعی یا روانی دارند مثل طلاق كه عده‌یی از زنان مطلقه را می‌تواند كنار هم گرد آورد، دختران خودسرپرست كه مسوولیت زندگی پدری را برعهده دارند، شوهران معتاد یا متواری یا زندانی‌یا از كار افتاده به جای اینكه زنان چنین خانواده‌هایی به مستمری ناچیز بهزیستی قناعت كنند می‌توانند با تشكیل گروه های همیاری و با خودباوری توانایی‌هایشان به گروههای كاری تبدیل شوند و كار تولیدی و مستقلی را سامان دهند. در این راستا سازمان بهزیستی نقش تسهیل‌گر را دارد و خدمات موردنیاز یا وام‌های اشتغالزایی به ایشان می‌دهد. در حال حاضر ۵۰۵ گروه با جمعیت بالای ۵۵۰۰ نفر در گروههای همیار مشغول به فعالیت زیر نظر سازمان هستند. مهربان، امیدوار است این طرح از گروهی به جامعه‌یی تبدیل شود.اما مساله مهم مسكن از مسائل مهم و ریشه‌یی پس از طرح همیاری و طرح اسكان است كه از محل اعتبار و بودجه طرح مسكن مشاركتی معلولان و مددجویان برای ایشان خانه‌سازی میشود. ۵۰ درصد از محل اعتبارات این طرح و ۵۰ درصد از محل مشاركت مردمی كه البته خیلی كم است. ولی تاكنون ۷۲۰ واحد ساخته شده. مساله دیگر ودیعه مسكن است تا سقف حداكثری ۱ میلیون تومان. در سال ۸۲، ۲۴۰۰ نفر زن سرپرست خانوار از این خدمات بهره‌مند شده اند. مبلغ واگذار شده بلاعوض است و با نظارت سازمان به بنگاه معاملات پرداخته میشود.۳۰ درصد از كل این سهمیه به روستاییان تعلق دارد و از بقیه آن هم ۲۰ درصد به غیر از مددجویان سازمان بهزیستی داده میشود. تشخیا اولویت واگذاری به عهده مدیر كل استان و مددكاران است. بطور كلی در سازمان بهزیستی هدف تامین بازتوانی زنان بی سرپرست است‌أ به هر شكل ممكن با هر مقدار كمك مالی معیشتی كه در اختیار و توان سازمان قرار دارد. اگر كسانی نتوانند تحت این حمایت‌ها به استقلال خانواده كمك كنند سازمان ناچار است ایشان را به سازمان‌های خیریه معرفی كند.رییس گروه مراكز خیریه سازمان خانم حسین پور معتقد است: امر ساماندهی مراكز خیریه بیشتر درون گروهی است و بهزیستی نقش چندانی در شكل‌گیری آنها ندارد. سابقه این مراكز شاید به ۱۰۰ سال برسد. مركز خیریه نوبر در تبریز و خیریه ابوالفضل در قم در حدود یك قرن سابقه دارند.
خیریه مستمندان و بسیاری مراكز در جای جای ایران از دیرباز به امر معیشت و اسكان ناتوانان همت گمارد و بانیان خیر و ریش سفیدان محله‌ها و بخشی از توانمندان مالی در امر دستگیری مستمندان كوشیده‌اند. اما نظارت بهزیستی در این رابطه و بر روی این مراكز می‌تواند توجه‌های دولتی و كمك‌های مادی مورد لزوم را فراهم كرده و احیانا در بعضی نقاط امكان لغزش را حذف كند.از خدمات دیگر بهزیستی، ایجاد كلینیك‌های مددكاری است كه خدمات مشاوره‌یی روانشناسی مشاوره گروهی و جامعه‌یی در آنها انجام میشود. در تهران ۱۳ مركز كلینیك مددكاری و در كل ایران ۶۰ كلینیك تاسیس شده است.وام‌های اشتغالزایی كه برای تقویت فرصت شغلی به مددجویان پرداخت میشود شامل وام خوداشتغالی برای مشاغلی نظیر آرایشگری، خیاطی، دامداری، كشاورزی تا سقف ۱ میلیون به صورت بازپرداخت اقساط با بهره ۶۵ درصد است كه در صورت تشخیا سازمان، بلاعوض هم داده شده یا به شكل اشتغال كارفرمایی.وام چنین مشاغلی در صورتی كه شخا خودش كارفرمایی جهت كار یافته باشد، و برای شروع كار از ۵۳ میلیون وام با بهره اندك پرداخت میشود. آموزش فنی حرفه‌یی در همین راستا از خدمات بهزیستی است كه به كارورزان مددجو پرداخت میشود. از ابتدای مراحل آموزش و گذراندن آزمون فنی حرفه‌یی و كارورزی در مراكز كاری سازمان، مددجویان را با ارایه كمك هزینه آموزشی یاری می‌كند تا به شغل موردنظر دسترسی یافته و مستقل شوند. این خدمت در روستاها یا شهرستان‌های كوچك كه مركز آموزش فنی حرفه‌یی داشته باشند نیز ارایه میشود. این خدمت در راستای برنامه اشتغال اعضای خانواده‌های تحت پوشش دفتر امور زنان و خانواده است كه فقط در سال ۸۰ در بخش امور اجتماعی ۱۱۵۵۹ مورد بوده است.از دیگر طرح‌ها، طرح بیمه اجتماعی زنان خانه‌دار است كه منحصرا به امر خانه‌داری اشتغال دارند. زنان خانه‌دار بعد از مراجعه به سازمان بهزیستی می‌توانند با سپرده‌گذاری ۵۰۰۰۰ ریال توسط خود و ۵۰۰۰۰ ریال توسط دولت به صورت ماهیانه در مقاطع مختلف ماهیانه ۵۱۰۲۰ ساله از مزایای بیمه‌یی طرح به صورت دریافت مستمری برخوردار باشند.كمك به پرداخت فرانشیز بیماران نیازمند از دیگر برنامه‌های این بخش است و بیمارانی را كه در بیمارستان‌های دولتی بستری بوده اما قادر به پرداخت هزینه‌های درمان خود نیستند مشمول تخفیف یا رایگان شدن هزینه‌های درمان می‌گرداند. با اجرای این طرح دغدغه‌های قشر نیازمند در موارد اورژانس تسری و اعمال جراحی تا حدود زیادی از بین خواهد رفت.و بالاخره برنامه بهبود تحصیل فرزندان و خانواده‌های تحت پوشش، برای جلوگیری از افت تحصیلی و كمك به بهبود وضعیت اقتصادی آنان در مقاطع مختلف جهت ۱۰۰۰۰۰ نفر در سراسر كشور در سال جاری به مورد اجرا گذاشته شده است. كمك هزینه تحصیلی در نظر گرفته شده از مقطع سنی آمادگی تا پیش‌دانشگاهی، بین حداقل ۳۰ هزار ریال تا حداكثر ۱۰۰ هزار ریال است كه در طول سال یك بار پرداخت میشود.
معصومه چاوشی
منبع : روزنامه اعتماد
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست