با اظهارات اخیر مقام های آمریکایی، دامنه تهدیدهای کاخ سفید از سوریه فراتر رفت

هر روز که می­گذرد، جنجال هسته­ای سوریه ابعاد تازه­تری به خود می­گیرد. به نظر می­رسد کاخ سفید این بار سیاستی تازه را در پیش گرفته و قصد دارد به اهداف تازه­تری در منطقه برسد. اظهارات اخیر مقام­های آمریکایی بخوبی نشان می­دهد که برنامه تازه­ای در دستور کار قرار گرفته و قصد دارند دامنه جنجال­های هسته­ای را از محدوده سوریه فراتر برده و به دیگر مناطق خاورمیانه گسترش دهند.
جالب آن که مقام­های ارشد آمریکا هم­زمان و ظرف ۲۴ ساعت پیام­های مشابهی را به کشورهای خاورمیانه و عمدتا ایران و سوریه فرستاده­اند. پیام­هایی هشدار آمیز که می­تواند، بسیاری از معادلات جاری در خاورمیانه را تغییر داده و مجهولات آن را بیشتر کند.
مهمترین اظهارات را «جورج بوش» رئیس جمهوری آمریکا ایراد کرد. وی با استفاده از جایگاه جنبش حماس بار دیگر با تکرار این ادعا که حماس تلاش‌ها برای برقراری صلح میان اسراییل و فلسطین را تضعیف می‌کند، گفت: «هنوز نسبت به امضای معاهده صلح خاورمیانه قبل از ترک کاخ سفید امیدوارم.»
جورج بوش، رییس جمهوری آمریکا در کنفرانس خبری در «رز گاردن» کاخ سفید اذعان داشت که دستیابی به صلح میان اسراییل و فلسطینیان یک امر بسیار دشوار است اما وی هنوز نسبت به ایجاد توافق میان دو طرف تا پایان دوران ریاست جمهوری‌اش در ژانویه ۲۰۰۹ و تشکیل کشور مستقل فلسطینی امیدوار است.
بوش پس از آن به مسئله سوریه پرداخت و مدعی شد، افشای جزییات فعالیت‌های هسته‌ای سوریه در واقع ارسال یک پیام بسیار آشکار برای کره شمالی و ایران بوده که آنها نیز بدانند نمی‌توانند فعالیت‌های هسته‌ایشان را مخفی کنند.
رییس جمهوری آمریکا در ادامه افزود: «من از ابتدا به کنگره درباره تاسیسات هسته‌ای سوریه چیزی نگفتم اما اطلاع رسانی به کنگره به منظور پیشبرد یک سیاست هدفمند صورت گرفته است. یکی از این اهداف ارسال این پیام به کره شمالی بود مبنی بر اینکه ما خیلی بیشتر از آنچه آنها فکر می‌کنند، می‌دانیم! همچنین ما این پیام را برای ایران و جهان فرستادیم که بدانند تا چه اندازه مساله هسته­ای می‌تواند خاورمیانه را به بی‌ثباتی بکشاند.»
رئیس جمهوری آمریکا در ادامه اظهاراتش همچنین گفت: «برقراری صلح مطمئنا کار دشواری است اما این مشکل به دلیل حضور برخی گروه‌ها نظیر حماس که همچنان به پرتاب راکت به سوی اسراییل پافشاری می­کند و تلاش دارد با انجام تحریکاتی منطقه را به بی‌ثباتی بکشانند، مشکل‌تر می‌شود. آنها کسانی هستند که صلح را تضعیف می‌کنند.»
بوش حماس را به تخریب اسراییل و تلاش برای ایجاد خشونت با هدف متوقف کردن هر گونه پیشرفت در ایجاد دو کشور مستقل اسراییل و فلسطین متهم کرد.
وی گفت: «آمریکا خواستار مذاکره با گروه حماس نیست چرا که آنها یک مشکل بسیار اساسی و جدی برای صلح خاورمیانه محسوب می‌شوند.»
وی هم چنین مدعی شد، حماس درصدد متوقف کردن هر گونه تلاش در راستای آزادسازی منطقه با حمایت سوریه و ایران، دشمنان دیرین آمریکا هستند.
رییس جمهوری آمریکا افزود: «متاسفانه آنها از خارج نیز کمک‌هایی دریافت می‌کنند. کمک‌های سوریه و شایعاتی در مورد کمک‌های ایران شنیده می‌شود.»
وی هم چنین در ادامه ادعاهایش سوریه و حزب‌الله لبنان را به دخالت در روند سیاسی داخلی لبنان متهم کرد و گفت: «در قلب خاورمیانه جایی که یک مساله داخلی تحت نفوذ سوریه و حزب‌الله قرار گرفته، یک چالش جدی برای دموکراسی وجود دارد. همه این دخالت‌ها با هدف بی‌ثبات کردن این کشور انجام می‌شود.»
بوش همچنین اظهار داشت: «در ماموریت خاورمیانه‌ام سعی می‌کنم یک زمینه مشترک برای تفاهم میان اسراییل و فلسطینیان در خصوص دستیابی به راه‌حل دو کشور مستقل ایجاد کنم.»
در این میان «کاندولیزا رایس» وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا نیز اظهارات تندی علیه ایران و سوریه انجام داد تا به نوعی به سیاست­های رئیس خود جورج بوش تداوم داده باشد.
«کاندولیزا رایس» در سخنانی در نشست کمیته یهودیان با جبهه­گیری علیه برنامه­های هسته­ای صلح آمیز ایران که آژانس بین المللی انرژی اتمی و حتی سازمانهای جاسوسی آمریکا بر صلح آمیز بودن آن صحه گذاشته اند، ادعا کرد، ایران در اندیشه دستیابی به سلاح هسته­ای و از میان برداشتن اسرائیل است و حماس نیز جنگی را آغاز کرده که ادامه آن به نفع ایران خواهد بود.
وزیر امور خارجه آمریکا با اعتراف به ایستادگی حماس در برابر موج فشارهای آمریکا و متحدانش مدعی شد، آمریکا به سیاستهای خود برای منزوی کردن حماس شدت بیشتری می دهد، زیرا حماس هرگز خواهان کاهش سطح خشونتها و به رسمیت شناختن اسرائیل نیست.
در همین راستا هم­زمان با اعزام دومین ناو هواپیمابر آمریکا به خلیج فارس «رابرت گیتس» وزیر دفاع آمریکا مدعی شد، اعزام این ناو برای یادآوری قدرت نظامی آمریکا در منطقه به ایران است.
رابرت گیتس در گفت و گوی مطبوعاتی با روزنامه­نگاران در «مکزیکوسیتی» در مکزیک گفت: «گمان نمی­کنم این دو ناو هواپیمابر برای مدت طولانی در خلیج فارس باقی بمانند.»
گیتس در پاسخ به ارتباط اعزام این ناو با افزایش لفاظی‌های آمریکا گفت: «من آن را نشانه وخامت اوضاع نمی‌دانم. به نظر من این تنها یک تذکر است.»
وی همچنین تاکید کرد، افزایش انتقادها علیه نقش ایران در حمایت از شبه‌نظامیان عراقی نشانه مقدمه‌چینی برای حمله به ایران نیست.
● پیش­بینی­ها
اگر نگاهی به تحولات گذشته خاورمیانه بیاندازیم، شاید بتهر بتوانیم آنچه در خاورمیانه رخ می­دهد را بررسی کنیم. روز سه شنبه اعلام می­شود، تلاویو تلاش دارد با وساطت ترکیه بلندی­های جولان را به دمشق بازگردانده و با سوریه به صلح برسد.
روز پنج شنبه هفته گذشته، مقام­های ارشد سی­آی­ای گزارشی را تقدیم نمایندگان کنگره آمریکا کردند که نشان می­داد، سوریه در خاک خود به کمک کره شمالی بطور مخفیانه در حال سخات رآکتور هسته­ای بوده است.
این گزارش پر سر و صدا که با پخش فیلم و ارائه تصاویر از سوی دستگاه­های سی­آی­ای همراه بود با موضع­گیری سوریه مواجه شد. سوری­ها روز جمعه ضمن حفظ خونسردی خود تلاش کردند، فضا را احساساتی نکرده و محتاطانه اما قاطع ادعاهای آمریکا را رد کنند.
روز یک­شنبه یعنی پس از گذشت سه روز از گزارش سی­آی­ای بشار اسد ظاهرا فرصت را مناسب دید و در گفت و گو با یکی از روزنامه­های عرب حاشیه خلیج فارس گزارش سی­آی­ای را تقبیح کرد و آن را بسیار مضحک خواند.
هم­زمان با آن عکس­های تازه­ای در سایت­های اینترنتی منتشر شد که رو در روی اظهارات رئیس جمهوری سوریه تعبیر می­شد.
در این میان فضای ملتهب سیاسی لبنان که غربی­ها معتقدند به شدت تحت تاثیر فضای سوریه و متحدانش است، تا حدودی روی آرامش به خود دید و گروه­های سیاسی لبنانی توافق کردند به تقاضای نبیه بری رئیس مجلس لبنان برای گفت و گو برای انتخاب رئیس جمهوری لبنان واکنش مثبت نشان داده و دعوت وی را بپذیرند.
هم­زمان با آن مذاکرات صلح سوریه و اسرائیل جدی می­شود و ترکیه عزم خود را جزم می­کند تا نمایندگان سوریه و اسرائیل را پای میز مذاکره بنشاند. در همین حال اسرائیل و سوریه نمایندگان خود را برای پیگیری موضوع صلح تعیین می­کنند.
روز سه­شنبه «مایکل هایدن» رئیس سی­آی­ای پس از سخنرانی در دانشگاه جورج تاون در یک مصاحبه خبری شرکت می­کند و درباره فعالیت­های هسته­ای سوریه مدعی می­شود، دمشق در نیروگاه الکبیر به دنبال دستیابی به بمب هسته­ای بوده است.
وی در این باره گفت: «راکتور هسته‌ای سوریه که در ماه سپتامبر بر اثر حمله هوایی اسراییل ویران شد، در صورت فعال شدن می­توانست با پلوتونیومی که تولید می­کرد، سالانه یک یا دو بمب بسازد.»
وی تاکید می­کند، رآکتور هسته­ای سوریه تنها دو تا سه هفته تا فعال شدن فاصله داشته است.
تا امروز که رئیس­جمهوری آمریکا، وزیر امور خارجه آن کشور و وزیر دفاع مواضعی صریح علیه سوریه، متحدان اسلامی آن در خاورمیانه یعنی حماس و حزب­الله اتخاذ می­کنند و در ادامه ایران را مورد تهدید قرار می­دهند.
اگر تحولات فوق را کنار هم قرار دهیم، می­توانیم چند نکته را دریابیم. نخست، ایالات متحده آمریکا و اسرائیل در صدد آن هستند که سوریه را با پیشنهاد صلح ترغیب کنند تا بعدا ضمن کشاندن سوریه به تنگنای سیاسی علیه آن وارد عمل شده و امتیازهای کلانی را از آن بگیرند.
دلیل این ادعا به این گفته اسرائیلی­ها باز می­گردد که هنگامی که گزارش سی­آی­ای به کنگره ارائه شد، اعلام کردند، مواضع تلاویو و واشنگتن در قبال سوریه بسیار به هم نزدیک شده است. در حالی که در طرف دیگر داستان اسرائیلی­ها پیشنهاد صلح به سوریه داده­اند. یعنی تناقض کامل.
دیگر آن که به نظر می­آید، آمریکایی­ها تلاش دارند با تحت فشار قرار دادن سوریه از حمایت دمشق از حزب­الله و سوریه بکاهند تا بتوانند به اهداف دیگر خود برسند. زیرا هم­زمان با این تحولات آمریکایی­ها بر میزان اظهار دشمنیشان در برابر حماس و حزب­الله ­افزوده­اند.
نکته آخر این که در عین حال قصد دارند دایره جنجالی خود را گسترش داده تا شاید بتوانند به یک هدف مهم برسند. و آن هم ایجاد نفاق میان ایران و سوریه است. بویژه در مورد سوریه که مهمترین متحد آن ایران است و در صورت جداییش از تهران ممکن است در موضع سیاسی بسیار ضعیفی قرار گیرد.
این که سوریه چه سیاستی را باید اتخاذ کند، موضوعی است که نمی­توان اکنون درباره آن اظهار نظر کرد. البته نباید فراموش کرد، اسرائیل حریم هوایی این کشور را نقض کرده و سوریه هر کاری هم کرده باشد، هیچ کشوری حق ندارد به حریم آن تجاوز کند. این بدان معنا است که سوریه در صورت اتخاذ یک سیاست حساب­شده می­تواند در برابر آمریکا و اسرائیل با قدرت حق­طلبی کند. البته باید دید تحولات منطقه که اکنون با قدرت نظامی آمریکا و اسرائیل همراه شده بعدا چه تحولاتی را به خود می­بیند.

نویسنده : علی موسوی خلخالی

منبع : دیپلماسی ایرانی