نافرمانی مصریان از حکمرانان ایرانی خود و سرکوب شدن آنان توسط سربازان اعزامی از کرمان و پارس (در این روز ۱ جولای)

تا اول ژوئیه سال ۴۲۵ پیش از میلاد، دیگر برحكمران ایرانی مصر مسلم شده بود كه آتنی ها بار دیگر به تحریك مصریان بر ضد امپراتوری ایران دست زده بودند. مصریان در یكصدمین سال حكومت ایرانیان بر آنان، در پرداخت مالیات به حكمران ایرانی مصر تعلل می كردند و این تعلل كه به تدریج عمومیت یافته بود سوء ظن حكمران را برانگیخته بود و در این زمینه دست به بررسی گسترده زده بود. تحقیقات حكمران به این نتیجه رسیده بود كه محرك مصریان در این نافرمانی و كارشكنی، آتنی ها بودند كه با دولت ایران به دلیل حمایت از اسپارتی ها دشمنی داشتند. آتنی ها از دیر زمان با مصریان داد و ستد داشتند و با كشتی های خود به بنادر مصر رفت و آمد می كردند. به علاوه، مصر دارای جوامع كوچك آتنی بود. در آن زمان میان اسپارت و آتن جنگ بود و دولت ایران با كمك مالی، ارسال اسلحه، تداركات و كشتی از اسپارتی ها حمایت می كرد و سرانجام همین كمكها باعث پیروزی اسپارت شد.این جنگها كه سالها طول كشید، در تاریخ به «جنگهای پلوپونز/ Poloponnesian War» معروفند كه «توسیدس Thucydides» مورخ، گزارشگر عینی این جنگها بود و تحت همین عنوان تاریخ مشهور خود را نوشت.
آتنی های آن زمان دولت ایران را «امپریالیست» می خواندند كه این اصطلاح از همان زمان باقی مانده و رواج یافته است.
مصر در سال ۵۲۶ پیش از میلاد به دست «كامبیز Cambyses ( کامبوزیا - کامبوجیا ) پسر و جانشین کوروش بزرگ فتح شد و ایرانیان قسمتهای از سودان [در آن زمان: نوبی] و لیبی را هم به آن اضافه كردند.
نافرمانی مصریان در سال ۴۲۵ پیش از میلاد كه سومین نافرمانی ایشان در طول سلطه ایران بود؛ با اعزام نیروی اضافی از فارس امروز و كرمان از طریق دریا سركوب شد و آتنی ها از مصر اخراج و ممنوع الورود به آن سرزمین شدند. در آن زمان كشتی ها از خلیج فارس از طریق آبراهی كه به تصمیم داریوش بزرگ حفر شده بود تا اعماق مصر و دریای مدیترانه رفت و آمد می كردند. حكومت ایران برمصر ۲۰ سال پس از نافرمانی سال ۴۲۵ پیش از میلاد، جمعا ۱۲۰ سال و چند ماه، ادامه یافت.دولت ایران مصر را به نام یك ساتراپی ( استان ) خود اداره می كرد.به همین دلیل، مورخان شاهان هخامنشی ایران را سلسله بیست و هفتم مصر بشمار آورده اند. پس از آن نیز تا قرنها، یهودیان مصری خود را همچنان اتباع امپراتوری ایران معرفی می كردند.
باید دانست که به دستور داریوش بزرگ میان دریای سرخ و رود نیل یك آبراه حفر شده بود تا كشتی ها از خلیج فارس مستقیماً به مصر روند و به همین جهت، نیروهای ایرانی مستقر در مصر در طول ۱۲۰ سال حكومت ایران و نیز كارمندان دولت و حكام ایرانی مصر از كرمان و فارس اعزام می شدند كه به خلیج فارس نزدیكتر بودند و هر دو شورش سالهای ۴۲۵ و ۴۵۴ پیش از میلاد مصر توسط سربازان تازه نفس اعزامی از كرمان سركوب شد. آثار آبراه دریای سرخ- رود نیل و لوح مربوط به سه دهه پیش توسط باستانشناسان كشف و در دسترس است.

دکتر نوشیروان کیهانی زاده

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز