فوتوگرامتری و سنجش از دور

‌●كاربرد RS در حمل و نقل هوایی
عمده ‏ترین اطلاعات سنجش از دور مورد استفاده در فرودگاه و هوانوردی به دسته داده‏ های زیر تقسیم می‏شود:
۱ـ تصاویر ماهواره ای ‌چند باندی
۲ـ تصاویر ماكروویو و رادار
۳- LIDAR
تصاویر چند باندی در مطالعات محیطی، تهیه نقشه کاربری اراضی، نقشه پایه و مدیریت فرودگاه كاربرد دارد. تصاویر ماكروویو برای پیش ‏بینی وضعیت اقلیمی و ایمنی پرواز و رادار برای تهیه مدل ارتفاعی رقومی استفاده می شود و استفاده از LIDAR در سطح پروژه‏های مطالعاتی می‏باشد و هنوز به مرحله اجرا نرسیده است و عموماً در تهیه مدل ارتفاعی استفاده می شود.
۱- كاربرد سنجش از دور در هوانوردی
سنجش از دور می‏تواند با پیش ‏بینی شرایط اقلیمی و اتمسفری كمك شایانی به صنعت هوانوردی و مدیریت فرودگاه نماید. از آنجائیكه ایمنی پرواز می‏تواند تابعی از شرایط اتمسفری فضای اطراف زمین، عملیات پرواز و فرودگاه باشد، در این راستا سنجش از دور داده‏ های مفید موثری تولید می‏نماید كه از مهمترین آنها می‏توان به موارد زیر اشاره نمود:
۱- بارش
۲- نوسانات درجه حرارت
۳- بررسی خاكسترهای آتشفشانی
۴- پدیده های اقلیمی
۵- شرائط یخ زدگی
۶- سرعت و جهت باد
۷- وضعیت آلودگی هوا (گرد و غبار، ذرات معلق، دود ، ...)
به عنوان مثال جریانهای جت استریم یكی از مهمترین پدیده های اتمسفری می باشد و ارتباط نزدیكی با الگوهای آب و هوائی و همچنین رابطه مستقیمی با باد، درجه حرارت، ابری بودن هوا، مسیرهای توفانی و ... در دو نیمكره دارد. بنابراین برای نظارت و نمایان سازی جت استریمها امروزه از سنجش از دور و ماهواره‏ های هواشناسی از قبیل NOAA استفاده می‏شود.تكنیك‏های پیش‏بینی و نمایان سازی پدیده ‏های اقلیمی در صنعت هوانوردی برای كاهش زمان پرواز، كاهش هزینه سوخت و استرس هوانوردی بكار گرفته می شود و در نتیجه ضریب ایمنی و آسایش را برای مسافران به همراه دارد. این گونه اطلاعات می‏تواند توسط سنجش از دور بدست آید.
۲- كاربرد سنجش از دور در فرودگاه
سنجش از دور می‏تواند ارتباط بین مدیران و برنامه‏ریزان شهری و مدیران فرودگاه را برقرار نماید كه در این راستا می‏تواند ابزار مفیدی در موارد زیر باشد:
- توسعه راههای ارتباطی و نیاز فرودگاهها
- تعیین الگوهای توسعه و تغییرات محیطی
- تعیین عوارض خاص مربوط به فرودگاه
- تعیین محل احداث ساختمانه
- تراكم و ارتفاع منطقه مسكونی حاشیه فرودگاه
- نظارت بر پوشش گیاهی (پوشش گیاهی كه جاذب پرندگان است)
- تناسب مسیر توسعه
- تهیه نقشه مبنای فرودگاه و به روز رسانی نقشه فرودگاه
- ارزیابی اثرات فرودگاه بر روی كاربری اراضی و سیستم حمل و نقل اطراف فرودگاه
- تصویرسازی نواحی ساخت، جاده و توسعه زمین كه با عملیات فرودگاهی تداخل دارد
- كمك به برنامه‏ریزی محیط اطراف فرودگاه
۳- تهیه مدل سه بعدی فرودگاه و مسیر پرواز با استفاده از سنجش از دور
یكی از مهمترین داده‏ها و اطلاعاتی كه توسط سنجش از دور بدست می‏آید. مدل سه بعدی فرودگاه و مسیر پرواز می‏باشد كه دارای كاربردهای متعددی در مدیریت فرودگاه و هوانوردی به شرح زیر می‏باشد:
- تحلیل میدان دید: به عنوان مثال تعیین چشم انداز برج مراقبت پیش از ساخت و تعیین محل مناسب برای احداث برج مراقبت
- تهیه مدل سه بعدی فرودگاه و محیط اطراف برای كمك به كنترل پرواز.
- شبیه سازی پرواز برای كادر پرواز.
- ارائه مدل مجازی به كادر پرواز از محیط و شرائط اقلیمی و اتمسفری برای آگاهی و بالا بردن ضریب ایمنی.
- آموزش پرسنل برای رویارویی با موارد بحرانی.
- بررسی علل وقوع حوادث و سوانح هوائی.
- تهیه عكس نقشه فرودگاه (Photo Map)
- معماری چشم انداز فرودگاه
●كاربرد RS در حمل و نقل دریایی
ارزیابی تغییرات سطح دریا و تغییرات خطوط ساحلی
شناسایی تغییرات اقلیمی برای حفاظت از خطوط ساحلی
پیش بینی تغییرات و كمك در تصمیم گیری محیط زیست دریایی و سواحل
مدیریت سواحل و شناسایی جریان فاضلاب در سواحل
تجزیه و تحلیل تغییرات پوشش زمینی سواحل
برآورد خسارات ناشی از طوفان در سواحل
تعیین دمای سطح دریا
پیش بینی آب و هوا
مدیریت صید
عمق سنجی
●سنجش از دور چیست؟
Remote ُSensing یا سنجش از دور علم و هنر كسب اطلاعات از عوارض سطح زمین از راه دور بدون تماس فیزیكی با آنها می باشد.سنجش از دور شامل اندازه‌گیری و ثبت انرژی بازتابی یا منتشر شده الكترومغناطیسی از سطح زمین و جو از یك نقطه مناسب بالاتر از سطح زمین و ربط دادن اندازه‌های به دست آمده به ماهیت و پراكند گی مواد سطح زمین و وضعیت جوی است. سنجنده‌های تعبیه شده در هواپیما یا سكوهای ماهواره‌ای مقدار انرژی بازتابی یا منتشر شده از سطح زمین را اندازه‌ گیری می كنند. این اندازه‌گیری‌ها یا از تعداد بسیار زیادی نقطه در امتداد یك پروفیل یك بعدی از روی سطح زمین در زیر سكوی ماهواره و یا از ناحیه‌ای دوبعدی در دو طرف مسیر زمین سكو حاصل می‌شود. (Mather)سنجش از دور كاربردهای مختلف و متعددی در علوم مختلف دارد كه به عنوان نمونه مهمترین كاربردهای آن در زیر آمده است:
طبقه‌بندی پوشش و کاربری زمین
آشكارسازی تغییرات پوشش و کاربری زمین
نقشه‌های جهانی پوشش گیاهی
پویش و بررسی تصویری كیفیت آبها
اندازه ‌گیری دمای سطح دریاها
بررسی و مطالعه برف
پویش و بررسی تصویری اجزای جوی
زمین‌شناسی
آشكارسازی خطواره‌ها
اندازه‌گیری‌های ارتفاعی
سیستم اطلاعات جغرافیایی
استخراج شبکه راهها (جاده ای، ریلی)

منبع : کمیته فناوری اطلاعات وزارت راه و ترابری