دانشگاه مجازی، آموزش از راه دور نیست

سرویس دانشگاهی مهر: ورود به دانشگاه آمال بزرگ بسیاری از دانش آموزان دبیرستانی است. راهیابی به دانشگاه دردسرهای فراوانی را برای جوانان ایجاد کرده است. عده ای راهی دانشگاه می شوند و عده ای پشت درهای بسته و محدود دانشگاه به فکر فردای خویش حسرت ورود به دانشگاه را می کشند. برخی توانایی و بضاعت مالی دارند و نهایت آرزوی آنها داشتن مدرکی مناسب و در خور است راهی کشورهای دور و نزدیک می شوند. سالانه تعداد بسیار زیادی به کشورهای آسیایی یا اروپایی می روند. درحالی که شمار دانشجویان ایرانی در کشورهای خارجی و حتی دانشگاههای دبی در حال افزایش است با استفاده از پتانسیل های موجود در دانشگاه های ایران می توان از خروج بیهوده ارز از کشور جلوگیری کرد . محدودیت ظرفیت دانشگاه ها عامل بسیار مهمی در خروج افرادی است که مجوز ورود به دانشگاه ها را دریافت نکرده اند و پذیرش در دانشگاه و ادامه تحصیل برای آنها بسیار مهم و قابل توجه است. باید برای از بین بردن این شرایط راهی یافت و اقدامی کرد. بحث ایجاد و احداث دانشگاه مجازی از مدت ها پیش در ایران آغاز شده است.
هر چند که مثل اکثر موارد باز هم چند سالی از دنیا عقب هستیم ولی قدم نهادن در راه های موفق، نتایج مثبتی در پی خواهد داشت. دکتر فرامرزیان استاد رشته IT دانشگاه الزهرا موفق به دریافت مجوز تاسیس دانشگاه مجازی از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری شده است. در گفتگویی طولانی درباره دانشگاه مجازی خبرنگار مهر گفتگو کرده است که از نظرتان می گذرد : دانشگاه مجازی چقدر می تواند در حل بحران موجود در زمینه ورود به دانشگاه ها و جمع عظیم داوطلبان ورود به دانشگاه ها موثر باشد؟ واقعا برای مملکتی که بیست میلیون دانش آموز دارد که همه این تعداد در مدت ۱۲ سال می خواهند وارد دانشگاه شوند، ۳/۷ میلیون کودکی دارد که هنوز وارد مدرسه نشده اند و در آینده می خواهند وارد دانشگاه شوند، سالانه ۵/۱ میلیون متقاضی ورود به دانشگاه هایی را دارد که ظرفیت آنها محدود و در حدود ۳۰۰۰۰۰ نفر است و مردمی دارد که معتقدند باید بچه هایشان حتما مهندس و دکتر شوند معجزه ای بهتر از دانشگاه مجازی که هیچ هزینه ای برای دولت ندارد، وجود ندارد. از دانشگاه اینترنتی چیزی بهتر نمی توان پیدا کرد که بتواند به دوستداران تحصیل جواب مثبت دهد. در ضمن اگر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری همه تلاش خود را روی مسئله آموزش مجازی بگذارد، راحت تر می تواند مشکلات را حل کند و از دامن زدن به مسائلی که نتیجه ای نخواهد داشت پرهیز می شود. نحوه تدریس دروس و ارزیابی از دروس در آموزش مجازی به چه صورتی انجام می شوند. آموزش مجازی در قیاس با آموزش فیزیکی یعنی همان آموزش سنتی در دانشگاه ها از لحاظ بازدهی چه تفاوتی دارد.
دانشگاه مجازی دانشگاهی است که دانشجو هر زمانی بخواهد می تواند درسی را بردارد و از طریق ویدئو، صدا و گفتگو (Chating) در ارتباط با استاد درس باشد ولی این جوری نیست که استاد درس را ارائه بدهد و دانشجو آن را بردارد. استاد در این روش از تکنولوژی استفاده می کند. درس را به صورت Content Development آماده می کند و دانشجو برای یادگیری درس از امکانات موجود استفاده می کند. دانشجو از آموزش های کارگاهی که به صورت فیلمبرداری آماده شده است، استفاده می کند همچنین از مطالب کلاس های درس به صورت انیمیشن، ویدئو و صدا می تواند استفاده کند. برای تغییر و تحول نیز از مطالب الکترونیکی موجود مثل لینک ها و کتاب هایی که به صورت Content تهیه شده اند، استفاده می شود. کلاس های حضوری نیز انجام می شود و دانشجو در هر جایی که باشد در ساعت و زمان مشخص شده وارد شبکه شده و به طور همزان صدا و تصویر استاد را دریافت می کند و می تواند سوالات خود را مطرح کند. در قبال این موارد از دانشجو تکلیف هایی به عنوان Task و پروژه خواسته می شود. پس از انتخاب موضوع چند دانشجو از مکان های مختلف انتخاب می شوند تا پروژه را به صورت مشترک ارائه دهند. بنابراین هر دانشجو با دانشجویان دیگر کشورها ارتباط برقرار می کند (البته در ایران با دیگر استان ها و شهرها). همچنین برای انجام پروژه به سایر سایت های اینترنتی Link (متصل) می شود. پس از انجام پروژه، آن را به استاد تحویل می دهد و استاد از روی کلیاتی که برای ارزیابی وجود دارد، پروژه دانشجو را ارزیابی می کند و نمره ای به آن اختصاص می دهد. بدون اینکه دانشجو بداند دانشگاهش در چه مکانی و یا دارای چه فضایی است. در ایران تا کنون چند دانشکده یا دانشگاه مجازی آغاز به کار کرده است؟ در ایران مجوز تاسیس دانشگاه مجازی در بخش خصوصی به ۲ نفر داده شده است البته نفر سومی نیز شنیده ام موفق به دریافت چنین مجوزی از وزات علوم، تحقیقات و فناوری شده است. در مورد دانشگاه هایی مثل دانشگاه شیراز یا دانشگاه صنعتی شریف آموزش مجازی صورت نمی گیرد. در واقع آنها آموزش راه دور است که ارائه می شود. آنها از طریق ویدو کنفرانس آموزش می دهند یعنی یک سالن را آماده می کنند که از امکانات ویدئویی برخوردار است.
باید امکانات مخابراتی بسیار قوی وجود داشته باشد تا بتوانند از هر جایی این مطالب را دریافت کنند . ولی به این صورت نیست و در خانه خود نمی توانند این آموزش ها را از طریق اینترنت دریافت کنند. در واقع در این دانشگاه ها یک امکان مخابراتی صورت گرفته است با آموزش سنتی. در این دانشگاه ها کار آموزش را با چند موضوع و درس آغاز کرده اند. برخی درسها نیز به صورت متن بر روی اینترنت قرار گرفته است و برخی درسها را به صورت download دریافت می شوند. در واقع فکر نمی کنم آنها در رشته خاصی کار آموزش مجازی را آغاز کرده باشند. در کشورهای خارجی تا چه اندازه به آموزش های مجازی اهمیت داده شده است؟ دانشگاه های معروف جهان الان به سمت مجازی شدن قدم برمی دارند. ایجاد دانشگاه اینترنتی که هیچ هزینه ای برای دولت ها ندارد و بهترین و پویاترین نوع آموزش را دارد در همه کشورهای صاحب علم مد نظر قرار گرفته شده است. دانشگاه بریتیش کلمبیا در کانادا و دانشگاه Uni۲۱ (بیست و یک دانشگاه متحد) به آموزش مجازی روی آورده اند البته Content های درسی آنها بسیار قوی است. دانشگاه مجازی شما تا چه اندازه به پذیرش دانشجو نزدیک شده است؟
ما تقریبا کلیه مقدمات کاری این دانشگاه را انجام داده ایم، نرم افزار فارسی خاصی تهیه کرده ایم تا استادان بتوانند گروه های درسی را با دانشجویان تشکیل دهند و درسها را به صورت Web ارائه کنند. همچنین نرم افزار دیگری را نیز طراحی کرده ایم که ثبت نام دانشجویان از طریق اینترنت صورت گیرد و آنها مجبور نباشند به مرکز بخصوصی مراجعه کنند. ما اکنون سیلابس درسها را به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ارائه کرده ایم. هنوز وزارت علوم، تحقیقات و فناوری سیلابس ها را تایید نکرده است. ساختمان دانشگاه ما مشخص شده است و IST (کارهای فنی و تکنولوژی که برای انتقال اطلاعات لازم است) را ایجاد کرده ایم. فقط منتظر هستیم چون مجوز ما اصولی بوده است این مجوز قطعی شود. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای تاسیس هر چه سریعتر دانشگاه مجازی چه مساعدت هایی با شما انجام داده است؟ آیا در پرداخت هزینه ها نیز کمک های مادی به شما کرده است؟ تا الان غیر از معطلی، مشکلات شدید در زمینه مجوز که موجب توقف سرمایه شده است کمک دیگری دریافت نکرده ایم. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری فقط مجوز اصولی داده و بیش از ۵/۱ سال است منتظر مجوز اصولی هتستیم. کوچکترین کمکی دریافت نکرده ایم. این که این کار را رها نکرده ایم برمی گردد به این موضوع که واقعا به احداث چنین دانشگاه جامعی علاقه داریم، دوست داریم برای آموزش سرمایه گذاری کنیم و به همین جهت کوتاهی نمی کنیم. حتما از نظر تخصصی آدم هایی بوده ایم که اقدام به چنین کاری کردیم. حداقل انتظار داشتیم نه به خاطر ما بلکه به خاطر متقاضیان ورود به دانشگاه حمایت لازم از ایجاد چنین دانشگاهی شود.
نحوه ارائه مطالب در دانشگاه مجازی شما به چه صورت خواهد بود؟ به طور مثال رشته تکنولوژی اینترنت را توضیح می دهم. در تکنولوژی اینترنت ۴ درس ارائه می دهم مثلا مولتی مدیا. دانشجو بعد از اینکه درس را برداشت باید در پایان هر درس گزارش بنویسد. درسها ۱۴ تا ۱۵ جلسه ادامه می یابد و پس از آن ارزیابی می شود و در هر جلسه نمره مشخصی به دانشجو داده می شود. وقتی درس اول را روی سایت می گذاریم بعد از مطالعه وبررسی توسط دانشجو چند موضوع پیشنهاد می شود. دانشجو موضوع را انتخاب می کند و با چند دانشجوی دیگر از شهرهای مختلف پروژه را به صورت مشترک انجام می دهند و بوسیله Chating با هم ارتباط برقرار می کنند. این نوع Chat با Chat معروف متفاوت است و استاد، Chat تمام دانشجویان را می تواند داشته باشد و از فعالیت آنها با خبر باشد تا در زمان اریابی، این کار به خوبی صورت گیرد. در درس ها و پروژه های بعدی همکاران دانشجو تغییر می کند. در آموزش مجازی معلم الگو نیست.
فیلم، انیمیشن و مطالب الکترونیکی هستند که الگوی کاری دانشجو هستند. برای کلاس مجازی یک معلم نداریم بلکه برای هر بخش و هر مبحث آن یک استاد متبحر به کار گرفته می شود. در دانشگاه مجازی کار با نظام آموزش فیزیکی متفاوت است در دانشگاه مجازی محقق بار می آوریم. نحوه پذیرش به چه صورت است؟ کنکور دارد یا بدون آزمون پذیرش صورت می گیرد؟ از طریق دفترچه کنکور سراسری دانشجویان می توانند دانشگاه ما را انتخاب کنند و در صورت پذیرش در کنکور سراسری وارد دانشگاه مجازی شوند. از دانشجویان دانشگاه مجازی شهریه هم دریافت خواهد شد؟ به طور مسلم. ایجاد کارشناسی ارشد در دانشگاه مجازی نیاز به حدود دو میلیارد و هشتصد میلیون تومان بودجه دارد و ما نیز تا به حال برای تهیه ۱۶ واحد درسی هزینه ای برابر ۷۰۰ میلیون تومان صرف کرده ایم. برای پوشاندن این هزینه گزاف باید از دانشجویان شهریه گرفت. شهریه ای که در نظر گرفته شده برای هر ترم حدود ۴۰۰ الی ۵۰۰ هزار تومان است. اولین دوره پذیرش دانشجو در دانشگاه مجازی شما از چه موقع و با چه تعداد دانشجو آغاز خواهد شد؟ زمان تاسیس دانشگاه مجازی ما به همت و مساعدت مسئولین وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مربوط می شود. از نظر تعداد پذیرش برای اولین دوره پیشنهاد پذیرش ۱۰۰۰ دانشجو برای کارشناسی ارشد IT و تکنولوژی اینترنت را به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری داده ایم. ولی ما توانایی پذیرش ۳۰۰۰ دانشجو در هر ترم را داریم به شرطی که شبکه های مخابراتی قوی در شهرستانها نیز وجود داشته باشد. ادامه دارد ....

خبرگزاری مهر با دکتر فرامرزیان

منبع : مرکز اسلامی آموزش از راه دور