AGP چیست؟

صنعت رایانه در زمینه‌ی معرفی و ارایه‌ی كلمات خلاصه و جدید (Acronym) در دنیا سرآمد سایر صنایع است. كلماتی كه معنای اصلی آنها پس از مدتی، برای استفاده‌‌كنندگان جدید به معما بدل می‌‌شود.
یكی از جدید‌‌ترین این كلمات خلاصه، كلمه‌ی AGP است كه خلاصه‌‌شدهٔ عبارت Accelerated Graphic Port به معنای» درگاه گرافیك پر شتاب س است. این واسطه‌ی گذرگاهجدید، گرافیك كارا شامل نمایش بهتر تصویرهای سه بعدی (۳-D) را ارایه می‌‌كند. گذرگاه AGP با برعهده گرفتن تمام بار گرافیك و نیز ارتباط سریع با حافظه‌ی اصلی رایانه، توانسته است این بهبودها را به وجود آورد. اگرچه گرافیك بهتر، تقریبا" برای تمام كاربران، وسوسه‌‌كننده است، اما با نگاه دقیق‌‌تر به فن‌‌آوری AGP متوجه می‌‌شویم كه در حال حاضر این فن‌‌آوری، بیشتر مورد نیاز» بازیگرانس واقعی با رایانه است.
● روش كارAGP
رایانه‌های امروزی روی مدار اصلی (Main Board) خود دارای گذرگاه PCI هستند. PCI (استاندارد شركت اینتل برای گذرگاه‌‌ها)، تأمین‌‌كنندهٔ یك راه ارتباطی سریع بین پردازشگر مركزی (CPU) و سایر اجزای جانبی است. گذرگاه، در انتها، به یك شیار (Slot) ختم می‌‌شود (جایی كه كارت‌‌های گسترش مثل ویدیو، صدا، كارت گرافیكی و سایر كارت‌‌ها در آن محل نصب می‌‌شوند (. اطلاعات مربوط به این اجزای جانبی از حافظه‌ی اصلی (RAM) رایانه عبور می‌‌كند و در گذرگاه PCI جریان می‌‌یابند. بعد از این، تمام لوازم جانبی با هم بر سر پهنای باند(ظرفیت گذرگاه‌‌ها برای جابه‌‌جایی اطلاعات) مورد نیازشان رقابت می‌‌كنند.
اكثر كار‌‌ت‌‌های شتاب دهندهٔ گرافیكی، امروزه به شكاف‌‌های PCI متصل می‌‌شوند، این مبدل‌‌ها به عمـل تـولـیـد تصویــر، سرعـت زیـادی می‌‌دهنـد، چــرا كـه بـر روی اینكــارت‌‌هـــا، یـك پـردازنــده و- معـمـولاً- چهــار مگـابــایت حــافظــه وجـود دارد. كارت با استفاده از این تجهیزات، اعمال مبنایی مربوط به گــرافیك را اداره می‌‌كنـد. بــا وجــود چنیـن اجــزای اختـصاصـی از یـك طرف،پردازندهٔ مركزی (CPU) فرصت بیشتری برای پرداختن به سایر برنامه‌‌ها دارد و از طـرف دیگـر، كـارت گـرافیكـی، نیـاز كمتـری بـرای ارتبـاط بـا سایـرقسمت‌‌ها پیدا می‌‌كند. این دو مورد باعث بهبود در سرعت می‌‌شوند.اگـرچه حــافظهٔ گــرافیك چـه بـهصــورت مجـزا و چه واقـع شده به ‌روی‌كارت گرافیـك (On Board) به رایــانـه سرعــت بـالاتـری می‌‌دهدولـی،توسعه‌‌دهندگان برنامـه‌ها دایمـا"در حال افزودن اشكال بـزرگ‌‌تر و پیچیده‌‌تری به برنامه‌‌هایكـاربردی هستند. در ایـن حال كه برنامه‌‌های كـاربـردی بـه‌گـرافیـك متكــی می‌‌شوند، این بـرنـامه‌‌هابراینمایش مناسب و به موقع تصاویر به حجم بالاتری از حافظه نسبت به آنچه بر روی كارت وجود داردونیز پهنای باند
بیشتری به روی گذرگاه، نیاز خواهند داشت. مشاهده می‌‌كنیم كه مشكل گذشته تكرار شده و یك گلوگاه جدید به وجود می‌‌آید. فن‌‌آوریAGP ، امكان ایجاد ارتباط مستقیم با حافظه‌ی RAM رایانه و نیز پهنای باند بالا را فراهم می‌‌كند. با استفاده از این فن‌‌آوری، اطلاعات مربوط به گرافیك، از روی گذرگاه PCI به گذرگاه مخصوص به خود منتقل می‌‌شوند. هدف از این كار، آن است كه توسعه‌‌دهندگان برنامه‌‌های كاربردی بتوانند اشكال پیچیده‌‌تری را بر روی حافظه‌ی موجود بر روی كارت گرافیكی و نیز حافظه‌ی RAM ذخیره كنند، كه در رایانه‌های معمول خانگی بین ۱۶ تا ۶۴ مگابایت است. دسترسی داشتن به چنین حجم بالایی ازحافظه، به كارت گرافیكی اجازه می‌‌دهد تا اطلاعات مربوط به تصویرهای سه بعدی را كه روز به روز نیز پیچیده‌‌تر می‌‌شوند ذخیره كند و در موقع مناسب به‌سرعت بر روی صفحه نمایش بفرستد.
● مقایسه‌ی AGP با PCI
در حالی كه سرعت (Clockrate) در PCI به طور معمول ۳۳ مگاهرتز است، حداقل این سرعت در AGP ،۶۶ مگاهرتز است. این بدان معنا است كه AGP۱x قادر به انتقال اطلاعات با حجم ۲۵۶ مگابایت در ثانیه است، در حالی كه این میزان برای PCI ،۱۳۲مگابایت است. بیشتر سیستم‌‌های رایانه‌ای معرفی شده در امسال(۱۳۷۸ش) استاندارد AGP۲x را رعایت می‌‌كنند. در این نوع، اطلاعات به میزان ۵۱۲ مگابایت در ثانیه جابه‌‌جا می‌‌شوند.انتظار می‌‌رود با استفاده از فن‌‌آوری AGP تا سال آینده، در هر ثانیه بتوان تا حجم یك گیگابایت اطلاعات را جابه‌‌جا كرد. انتقال اطلاعات گرافیكی بین پردازشگر مركزی، حافظه، كارت ویدیو و صفحه‌ی نمایش با چنین سرعتی، تولید تصاویر سه بعدی با كارآیی بالا را تضمین می‌‌كند.
باوجود افزایش چشم‌‌گیر سرعت در AGP ، این فن‌‌آوری برای جایگزین شدن باPCI طراحی نشده، بلكه، به صورت یك مكمل عمل می‌‌كند. با برداشته شدن بار اطلاعات گرافیكی متكی بر حـافظه از روی گـذرگـاه PCI تـوسط گـذرگـاهAGP، سایر تجهیزات متصل به گذرگاه PCI، بهتر كار خواهند كرد، چرا كه پهنای باند وسیع‌‌تری در اختیار دارند.
با درنظر گرفتن نكات ذكر شده، تولیدهای جدید، دارای فن‌‌آوری AGP و همچنین، دارای شكاف‌‌های PCI هستند . PCI در آینده نیز، به عنوان گذرگاه اصلی ورودی- خروجی مورد استفاده خواهد بود. معمولا"مادربرد‌‌های AGP یك شكاف AGP دارند كه در جایِ معمول یكی از شكاف‌‌های PCI قرار گرفته است. اگرچه شكاف‌‌های AGP و PCI از لحاظ شكل و اندازه شبیه به هم‌‌اند ولی، این دو از هم قابل تمیز هستند. شكاف AGP از یك اتصال‌‌دهنده (Connector) مجزا استفاده می‌‌كند و از نظر مكان قرارگیری نسبت به شكاف‌‌های PCI دورتر از لبه‌ی مادربرد قرار دارد.
● ارتقا به AGP
یكی از انگیزه‌‌های شركت اینتل برای ایجاد این فن‌‌آوری جدید، ارایه امكانات گرافیكی كارا برای تعداد بیشتری از مصرف‌‌كنندگان با قیمتی مناسب بوده است. این مطلب از جهاتی درست است اما از آنجا كه طراحی فنی این محصول برای رایانه‌هایی با مادربرد PentiumII Slot-۱ است، استفاده‌‌كنندگان كه غالبا" دارای رایانه‌ای با مادربرد پنتیوم استاندارد هستند مجبور به هزینه كردن مبالغ زیادی پول برای ارتقا دادن رایانه‌‌هایشان خواهند شد.
از آنجا كه اتصال دهنده‌‌های PCI با اتصال دهنده‌‌های AGP متفاوت هستند، امكان ارتقای سیستم‌‌های PCI بدون عوض كردن كل مادربرد وجود ندارند. جدا از پردازنده‌‌ها و مادربردی كه انتخاب خواهید كرد، شاید مجبور شوید سیستم عامل خود را نیز تغییر دهید. سیستم عامل Windows ۹۸، تنها سیستم عاملی است كه از سخت‌‌افزار AGP پشتیبانی كامل و ساختاری به عمل می‌‌آورد. به هنگام ورود Win ۹۵ به بازار، هنوز فن‌‌آوری‌‌های AGP و PentiumII ارایه نشده بودند و به همین دلیل Win ۹۵ از آنها پشتیبانی نمی‌‌كند. البته مایكروسافت، یك راه‌‌انداز مجازی AGP برای Win ۹۵ طراحی كرده اما كار كردن با آن مشكل است و شاید در جمع، استفاده از آن به صرفه نباشد.